کیش و مات در برابر «فتاح»

عملیات موشکی موفق «وعده صادق2» تا اینجا یک پیامد داخلی مهم به دنبال داشت: اعطای نشان فتح به سردار حاجی‌زاده، فرمانده هوافضای سپاه پاسداران. علت این تصمیم را باید در این دانست که ایران در سال‌جاری، دو بار سرزمین‌های اشغالی در فلسطین را با موشک‌های خود مورد اصابت قرار داده است. در عملیات اخیر، همه چیز گویای آن است که موشک‌های ایرانی شلیک شده به سرزمین‌های اشغالی اسرائیل از پدافند موشکی عبور کردند. همه کارشناسان نظامی و همه رسانه‌های غربی به این حقیقت اعتراف کردند. این حقیقت که رژیم صهیونیستی با همه ادعاها و حامیانش با همه ظرفیت‌ها، نتوانستند مانع اصابت موشک‌های ایرانی به اهداف بشوند. حاصل این وضعیت، پذیرش شکست و خفت از سوی دشمن بود. بهترین توصیف از این خفت و شکست را نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بیان کرد. بنیامین نتانیاهو گفت «ایران بزرگ‌ترین حمله موشکی تاریخ را علیه ما انجام داد.» از زاویه راهبردی، عملیاتی و نظامی این پرسش مطرح می‌شود: چرا رژیم صهیونیستی مجبور شد این شکست را متحمل شود؟ چرا اسرائیل و حامیان او نتوانستند مقابل این حمله موشکی مقاومت کنند؟ این پرسش به این دلیل مهم است که رژیم صهیونیستی به تنهایی مدعی برخورداری از پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاع موشکی جهان است. اما این سامانه‌های چند لایه، به رغم برخورداری از پشتیبانی تمام عیار پدافندی غرب، بویژه امریکا نتوانست کاری از پیش ببرد. اما در عملیات «وعده صادق2» رژیم صهیونیستی و غرب ناچار شدند مقابل حمله موشکی ایران، دست‌های خود را به نشانه ناتوانی بالا ببرند. آنان درحالی که موشک‌های ایرانی را در رادارهای خود مشاهده می‌کردند، نتوانستند مانع طی مسیر آنها شده و مجبور شدند اصابت آنها را تماشا کنند. ایران که از ابتدای انقلاب تحریم تسلیحاتی است، چگونه توانست به این پیروزی دست یابد؟ چه چیزی باعث اصابت بیش از 90درصدی موشک‌های جمهوری اسلامی ایران و شکست سامانه‌های پدافندی اسرائیل و غرب بویژه امریکا شد؟

هایپر سونیک‌ها

اصابت بیش از 90درصدی موشک‌های ایرانی، فقط ادعای جمهوری اسلامی ایران نیست. مقام‌ها و کارشناسان نظامی طرف مقابل هم به این مسأله اعتراف کرده‌اند.

 یک رسانه عبری زبان عنوان کرد که «بیش از 200 موشک در کمتر از ۱۰ دقیقه به اسرائیل رسیدند.» یکی از دلایل تضمین پیروزی عملیات موشکی «وعده صادق2» همین واقعیت است که رسانه‌های عبری به آن اشاره کردند: استفاده از موشک‌های هایپرسونیک.

موشک هایپرسونیک (فراصوت) ایران با نام «فتاح» نخستین بار خردادماه 1402 در مراسمی با حضور فرماندهان سپاه و شهید رئیسی رونمایی شد. این موشک بالستیک که به همت متخصصان نیروی هوافضای سپاه تولید شد، قابلیت‌های تاکتیکی متنوعی مانند پیشران سوخت جامد، نازل متحرک مرحله دوم و انجام مانور در داخل و خارج از جو زمین به منظور غلبه بر انواع سامانه‌های دفاع هوایی را دارد. برد موشک فتاح هزار و 400 کیلومتر و سرعت آن در لحظه اصابت ۱۳ تا ۱۵برابر سرعت صوت ( ۱۵ هزار کیلومتر بر ساعت) است. در همان زمان عنوان شد موشک هایپرسونیک ایرانی فتاح، می‌تواند از همه سامانه‌های سپر موشکی عبور کرده و قابلیت پنهان کاری دارد. سردار حاجی‌زاده فرمانده هوافضای سپاه پاسداران هم اعلام کرد: این موشک سامانه‌های ضد موشکی دشمن را هدف قرار می‌دهد و یک جهش بزرگ نسلی در حوزه موشکی است. آبان ماه سال گذشته، در جریان بازدید رهبرمعظم انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه، از موشک هایپرسونیک فتاح2 رونمایی شد. سرعت چند برابر صوت، حرکت به صورت گلایدر و عبور از سامانه‌های ضدموشکی از ویژگی‌های فتاح2 عنوان شده است. نکته مهم این جاست که بنا بر گزارش‌ها، سردار حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، از عوامل اصلی طراحی و ساخت این موشک‌ها بوده است.

رفتار دوگانه غرب و رژیم صهیونیستی

پس از رونمایی از موشک‌های فتاح، مقام‌های امریکایی و رژیم صهیونیستی رفتار دوگانه‌ای نسبت به این توانمندی دفاعی ایران ابراز کردند. از یک سو سعی کردند آن را کم اهمیت جلوه دهند، از سوی دیگر نشان دادند که آن را جدی می‌گیرند. به عنوان مثال، یک روز پس از رونمایی از فتاح1یک مقام وزارت امور خارجه امریکا تلاش کرد دستیابی ایران به این توانمندی را در حد یک «ادعا» جلوه بدهد. «ودانت پاتل»،معاون سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در یک نشست خبری درباره رونمایی از موشک فتاح، گفت: «ما این ادعاها توسط ایران را دیده‌ایم. نگرانی‌های ما درباره برنامه موشکی ایران سابقه‌ای طولانی دارد. رژیم ایران به ثبات زدایی از منطقه ادامه می‌دهد، از جمله از طریق تولید و اشاعه تسلیحات خطرناک.» یا «جان کربی» دیگر سخنگوی وزارت خارجه امریکا اظهارکرد: «من به طور خاص درباره گزارش‌های مربوط به موشک هایپرسونیک ادعایی ایران اظهارنظر نمی‌کنم اما ما برای مقابله با اقداماتی که ایران در منطقه انجام می‌دهد و از جمله برای مقابله با برنامه موشک‌های بالستیک این کشور تحریم‌های بسیار روشنی وضع کرده‌ایم.» جالب‌ترین واکنش مربوط به وزیر جنگ رژیم صهیونیستی بود که این رونمایی را یک لاف زنی توصیف کرده بود. «یوآو گالانت» در واکنش به رونمایی از موشک‌ فتاح گفت: «لاف‌زنی دشمنانمان درباره پیشرفت‌های تسلیحاتی آنها را می‌شنویم اما اسرائیل برای هر سلاح جدیدی چه در زمین، چه در هوا و چه در عرصه دریایی پاسخ بهتری دارد.»

یک سال و نیم بعد از آنکه امریکا دستیابی ایران به موشک‌های هایپرسونیک را یک ادعا خواند و رژیم صهیونیستی آن را یک لاف زنی توصیف کرد، موشک‌های فتاح 1 و 2 ایران عملاً وجود خود را اثبات کردند. در فیلم‌های مربوط به اصابت موشک‌های ایرانی به پایگاه‌های اسرائیل در عملیات «وعده صادق2»، عملکرد موشک فتاح بخوبی دیده می‌شود. درحالی که سایر موشک‌های بالستیک، با سرعت معمول خود درحال اصابت به هدف هستند، فتاح1 و فتاح2 ناگهان، مانند شهاب سنگ از راه می‌رسند و در یک چشم برهم زدن به اهداف اصابت می‌کنند، آن هم درحالی که بقیه موشک‌ها هنوز با اهداف فاصله دارند. این پرتابه‌ها همان هایپرسونیک‌های ایرانی هستند که زمانی لاف و ادعا خوانده می‌شدند.

پیامدهای بین‌المللی حمله موفق ایران

جمهوری اسلامی ایران در حمله اخیر از انواع موشک‌ها مانند فتاح، خیبرشکن و عماد استفاده کرد. اما شدت موفقیت حمله به گونه‌ای بود که صدای آن به حوزه دیپلماتیک و روابط بین‌الملل هم رسید. استفاده از هیأت ایرانی در دوحه در سفر مسعود پزشکیان به اجلاس همکاری آسیا از آن جمله است. تلاش کشورهای عربی از جمله عربستان برای افزایش مناسبات با ایران، می‌تواند پیامد دیگر تلقی شود. در هر صورت، حالا ایران بیش از پیش کشوری مستقل با قدرت دفاعی درونزا شناخته شده است.

قدرتی که بنابر اراده ملی خود، توان دفاع از منافع ملی خود، در هر زمان و مقابل هر قدرتی، ولو ابرقدرتی مانند امریکا و دیگر قدرت‌های غربی را دارد. پیامدهای دیگر این قدرت در آینده در مناسبات و سیاست خارجی ایران بیش از پیش دیده خواهد شد.

ناکامی سامانه‌های پدافندی

فیلم‌های منتشر شده از سرزمین‌های اشغالی فلسطین بخوبی نشان می‌دهد که عملکرد موشک‌های ایرانی تاچه اندازه موفقیت‌آمیز بود. اما نکته اینجاست که این دستاوردهای نظامی راهبردی درحالی به دست آمد که سامانه‌های پدافندی بیشماری مقابل این موشک‌ها قرارداشتند. مهم‌ترین آنها، سامانه‌های پدافند موشکی خود رژیم صهیونیستی است. اسرائیل از سامانه‌های پدافندی ضدموشکی بسیاری برخوردار است که «گنبد آهنین» «پیکان یا آرو» و «فلاخن داوود» از آن جمله است. به اذعان کارشناسان نظامی، این سامانه‌ها، به همراه رادارهای شناسایی موشکی، جزو پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاعی جهان هستند.

در کنار گنبد آهنین که یک سامانه دفاع هوایی کوتاه‌برد است، سامانه دفاع موشکی پیکان یا آرو یک سامانه بردبلند است. رادارهای پیکان حتی می‌توانند موشک‌ها را لحظاتی پس از شلیک رهگیری کنند. این سامانه می‌تواند موشک‌های پرتاب شده از فاصله 2400 کیلومتری را چه در اتمسفر یا در خارج از جو، رهگیری کند. اما همه این سامانه‌ها در عملیات وعده صادق2، نتوانستند هیچ کاری از پیش ببرند. اما فقط اینها نبود. سامانه‌های دفاع هوایی امریکا و انگلیس به همراه هواپیماهای جنگی نیز در مقابله با موشک‌های ایرانی فعال بودند. طبق گزارش پایگاه هیل، وزارت دفاع امریکا تأیید کرد «دو کشتی نیروی دریایی امریکا یعنی «یو اس اس بالکلی» و «یو اس اس کول» حدود دوازده موشک رهگیر به سمت موشک‌های شلیک‌شده به سمت اسرائیل پرتاب کرده‌اند.» در زمینه هزینه دلاری حمله ایران و دفاع طرف مقابل، می‌توان به شواهدی از عملیات وعده صادق1 اشاره کرد. بنا به ادعای منابع نظامی رژیم صهیونیستی، در عملیات وعده صادق1 که هم از پهپادها و موشک‌های کروز و هم موشک‌های بالستیک استفاده شده است، هزینه کلی حملات برای طرف ایرانی ۵۰۰ میلیون دلار بوده است. همین منابع اذعان کرده‌اند که در مقابل این هزینه 500 میلیون دلاری ایران، هزینه دفاعی برای رژیم صهیونیستی در عملیات وعده صادق1 حدود یک میلیارد و 350 میلیون دلار بوده است. این مطلب را «رام آمیناخ» مشاور مالی سابق رئیس ستاد کل ارتش صهیونیستی به رسانه عبری «یدیعوت آحارونوت» عنوان کرد. وی افزود: «هزینه هر موشک سامانه پیکان ۳.۵ میلیون دلار و قیمت هر فلاخن داوود یک میلیون دلار است.» برهمین قیاس، می‌توان گفت هزینه عملیات موشکی ایران به رژیم صهیونیستی، به مراتب کمتر از هزینه دفاعی آنان بوده است.

این هزینه را می‌توان با مقایسه موشک‌های دفاعی سیستم پیکان یا قیمت موشک‌های پرتاب شده از سوی ناوهای جنگی امریکا بخوبی محاسبه کرد. ذکر این نکته هم ضروری است که برخی رسانه‌های خارجی این احتمال را مطرح کرده‌اند که موشک‌های دفاعی اسرائیل یا امریکا محدود است؛ یا در شرف اتمام است یا برای جنگ‌های آتی نگه داشته شده‌اند. کما اینکه شرکت لاکهید مارتین، در سال تنها می‌تواند 450 موشک دفاعی پاتریوت تولید کند و این نشان می‌دهد که دفاع مقابل سیل موشک‌های ایرانی، برای اسرائیل و حامیانش ساده نیست.