راهبرد امریکا در «خرید زمان» به جای توافق

دولت امریکا در ماه‌های اخیر از سوی کشور‌های منطقه پیغام و پسغام‌هایی را به ایران ارسال کرده تا دوباره روند مذاکرات احیای برجام را شروع کنند و در نهایت با وساطت عمان و قطر، مذاکرات غیرمستقیم در هفته‌های اخیر در مسقط پایتخت عمان بین نمایندگان ایرانی و امریکایی شروع شد. هرچند رسانه‌ها مدعی بودند که دو کشور بر سر توافق موقت و با بازه زمانی دوساله موافقت کرده‌اند، اما مقامات کاخ سفید هرگونه پیشرفت در مذاکرات را رد می‌کنند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا، چهار شنبه شب بار دیگر با بیان اینکه ما همچنان مایل به پیدا کردن مسیر‌های دیپلماتیک هستیم، گفت: «هیچ توافق هسته‌ای تازه‌ای با ایران روی میز نیست.» به گزارش سی‌ان‌ان، بلینکن طی سخنانی در شورای روابط خارجی درباره روابط آینده امریکا با ایران گفت: «واشنگتن، جمهوری اسلامی ایران را بر اساس اقداماتش قضاوت می‌کند». او از ایران خواست اقدامی نکند که تنش‌ها را بیشتر افزایش دهد. بلینکن گفت: «دولت بایدن با قدرت‌های اروپایی و همچنین رقبای خود، یعنی چین و روسیه، تلاش‌هایی با حسن نیت برای بازگشت به برجام انجام داد و برای مدتی این امر ممکن به نظر می‌رسید». او گفت: «ایران یا نتوانست یا نمی‌خواست، کاری را که برای بازگشت به تعهداتی که لازم بود انجام دهد.» اظهارات بلینکن درحالی است که حتی مقامات رژیم صهیونیستی هم توافق موقت در عمان را تأیید کرده بودند، ولی کاخ سفید تاکنون از هرگونه اظهارنظر رسمی در این باره خودداری کرده است. بلینکن درحالی ایران را به کارشکنی در مسیر مذاکرات متهم می‌کند که خود واشنگتن بزرگ‌ترین مانع سر راه احیای برجام است و به دلیل خواسته‌های فرابرجامی در میز مذاکرات، راه رسیدن به توافق را سد کرده است. سایت میدل‌ایست‌آی روز پنج شنبه مدعی شد: «تلاش‌ها برای دستیابی به توافق هسته‌ای موقت بین ایران و ایالات متحده با مخالفت تهران بر سر خواسته‌های واشنگتن در مورد آزادی زندانیان متوقف شده است.»

در روز‌های اخیر بحث آزادی زندانیان امریکایی یکی از مواردی بود که در میز مذاکرات روی آن گفتگو شد و به گفته برخی منابع، توافقات هم حاصل شده بود، ولی به نظر می‌رسید «توافق بر سر همه‌چیز یا هیچ چیز» بر روند مذاکرات سایه انداخته است.

نوع رفتار مقامات واشنگتن در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا در شرایط فعلی دنبال توافق با تهران نیست. هنری روم، کارشناس ارشد مؤسسه خاور نزدیک واشنگتن، در این باره گفت: «دولت بایدن تأکید کرده که هیچ توافق رسمی امضا نشده یا قریب‌الوقوع وجود ندارد، اما با وجود این، واشنگتن و تهران در چند ماه گذشته گام‌های متقابلی برداشته‌اند تا تنش‌ها را کاهش دهند. به نظر می‌رسد ایالات متحده در این مسئله به مسیر بیشتر اهمیت می‌دهد تا مقصد. به این معنا که در حال حاضر، اولویت امریکا عمدتاً این است که تنش با ایران را کاهش دهد و زمان بخرد و چندان به انتهای این مسیر فکر نمی‌کند.» به گفته کارشناسان، هرچند بایدن در ابتدا دنبال توافقی طولانی‌تر با ایران بود تا برنامه هسته‌ای این کشور را کنترل کند، اما در سومین سال ریاست جمهوری خود سعی دارد به توافقی ساده‌تر برای کنترل تنش‌ها با ایران و کاهش هزینه‌های سیاسی خود دست پیدا کند. برخی ناظران می‌گویند که انتخاب دقیق کلمات توسط دولت امریکا «رد کردن توافق، و نه تفاهم یا ترتیب» ممکن است تلاشی برای جلوگیری از رأی‌گیری در کنگره باشد، جایی که تمایل کمی برای دستیابی به توافق با ایران وجود دارد؛ این مسئله تحت تأثیر گسترش همکاری‌های تهران و مسکو و اعتراضات سال گذشته در ایران قرار دارد.

باتوجه به اینکه تحریم‌های موشکی ایران در اکتبر پایان خواهد یافت، به نظر می‌رسد، امریکایی‌ها فعلاً مذاکرات را کش خواهند داد تا از توسعه برنامه موشکی و خرید‌های تسلیحاتی ایران در آینده اطمینان حاصل کنند. در یک سال گذشته هم غربی‌ها از توافقات نظامی ایران و روسیه و ارسال پهپاد‌ها به مسکو، ابراز نگرانی کرده‌اند. گنجاندن برنامه موشکی ایران در مفاد برجام یکی از خواسته‌های واشنگتن بوده، ولی تهران مذاکره بر سر این موضوع را خط قرمز اعلام کرده است. ایران با توافق موقت مخالفت کرده و دنبال این است تا واشنگتن را به توافقی دائم وادار کند که مثل گذشته زیر تعهداتش نزند، اما واشنگتن دادن تضمین برای عدم خروج مجدد از برجام، را رد کرده است و حتی لغو همه تحریم‌ها را هم که خواست اصلی ایران است، رد می‌کند.

مرخصی اجباری مالی

همزمان با توافقات غیرمستقیم در عمان، در اردوگاه هیئت امریکایی هم تغییراتی در حال وقوع است و بر اساس گزارش رسانه‌ها رابرت مالی، نماینده امریکا در امور ایران کنار گذاشته شده است. به گزارش سی‌ان‌ان، رابرت مالی گفته که با شروع تحقیقاتی درباره مجوز امنیتی‌اش به مرخصی رفته است. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا هم روز پنج شنبه گفت: «راب مالی در مرخصی به سر می‌برد و آبرام پِیلی به عنوان کفیل فرستاده امور ایران کار می‌کند و سرپرستی این حوزه را به عهده دارد.» مالی گفت: «به من اطلاع داده شده که مجوز امنیتی من تحت بررسی است. اطلاعات دیگری در اختیار من گذاشته نشده، اما انتظار دارم تحقیقات به زودی به نفع من تمام شود. در عین حال من مرخصی هستم.» گفته می‌شود مالی به دلیل تحقیقات درباره نحوه جابه‌جایی با اطلاعات محرمانه به مرخصی بی‌حقوق فرستاده شده است. هنوز مشخص نیست چه موضوعی باعث معلق شدن مجوز امنیتی رابرت مالی شده است.

منبع: روزنامه جوان