راهبرد معاصر: رمزگشایی از بسته شدن برخی پرونده‌های ادعایی آژانس علیه ایران

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود که رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند به آن دست یافته‌اند تصریح کرد، میزان ذخائر اورانیوم ایران به بیش از ۲۳ برابر محدوده مجاز در برجام رسیده است. رویترز بر مبنای نسخه‌ای از این گزارش مدعی شد، آژانس در گزارش جدید خود تصریح کرد این نهاد بین‌المللی برخی تجهیزات نظارتی که ایران سال گذشته دستور برچیده شدن آنها را صادر کرده بود، بار دیگر نصب کرده است.

ازجمله تجهیزاتی که نصب شده‌اند، دوربین‌های نظارتی سایتی در اصفهان هستند که در آن قطعات سانتریفیوژها ساخته می‌شوند. علاوه بر این، در این گزارش محرمانه که برای کشورهای عضو شورای حکام آژانس اتمی صادر می‌شود، تصریح شده تجهیزات نظارتی در دو مرکز اعلام‌شده غنی‌سازی نیز نصب شده‌اند.

در بخشی از گزارش آمده، آژانس منتظر تعامل ایران برای رسیدگی به مسائل مختلف ازجمله نصب تجهیزات نظارتی بیشتر است. آسوشیتدپرس نیز در روایت خود از این گزارش نوشته، ایران دو مورد از درخواست‌های آژانس اتمی را اجابت کرده است.

سید مصطفی خوش چشم، کارشناس مسائل بین‌الملل درباره سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران بعد از حل و فصل برخی پرونده های تشکیل شده در ماه های گذشته علیه فعالیت های هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران به «راهبرد معاصر» گفت: در شهریور ماه آخرین دور مذاکرات بر سر موضوعاتی  ازجمله دو پرونده آژانس بدون نتیجه کامل پایان یافت و رایزنی بر روی بخش کوچکی از تحریم ها باقی ماند.

وی افزود: در این میان تقابل ایران و آمریکا بر سر اندک موضوعات باقی مانده به ویژه امتیازات مرتبط با تحریم ها بالا گرفت و آمریکایی ها با اجرای جنگ ترکیبی در حوزه های متعددی ازجمله حمایت از اغتشاشات، راه اندازی عملیات های  سایبری برای افزایش خرابکاری در ایران و فشار سیاسی و دیپلماتیک تلاش کردند ایران را از مواضع خود به عقب برانند، اما در تحقق این خواسته ها ناکام ماندند.

کارشناس مسائل بین‌الملل عنوان کرد: آمریکایی ها در حوزه های مرتبط با فشارهای بین المللی و دیپلماتیک در صحنه بین الملل در ماه های گذشته علیه ایران بسیار فعال بودند که بخشی از فعالیت آنها به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مربوط است.

خوش چشم گفت: پس از آنکه آمریکایی ها در دور نخست جنگ ترکیبی علیه جمهوری اسلامی ایران موفق نشدند خواسته های خود را محقق کنند، با ابزار فشار قرار دادن آژانس بین المللی انرژی اتمی تلاش کردند ایران را از مواضع خود به عقب برانند. هرچند به نظر می آید گروسی در این موضوع کمی واقع بینانه تر به موضوعات نگریست.

کارشناس مسائل بین‌الملل توضیح داد: گروسی با وجود اینکه سال ها اصرار داشت ایران باید وظایف مندرج در پروتکل الحاقی را به عنوان بخشی از وظایف خود در برجام  انجام دهد، درنهایت در زمستان پذیرفت باید سطح توقعاتش را از ایران واقع بینانه تر و وظایف ایران را به مندرجات معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و توافق های پادمانی محدود کند.

خوش چشم تصریح کرد: با منطقی تر شدن نگاه آژانس و کاهش خواسته های غیر معقول از ایران، روند همکاری های ایران بهتر از قبل شد، زیرا آنچه از ایران بعد از نگاه واقع بینانه خواسته شده بود جزیی از توافقات پادمانی و ازجمله تعهدات معمول ایران است.

وی گفت: با توجه به اینکه ایران می دانست آمریکا آماده دور سوم جنگ ترکیبی می شود، سعی کرد با اقدامات و همکاری با آژانس، اقدامات خصمانه آمریکا را از پیش خنثی سازی کند که از آن جمله می توان سفر گروسی در زمستان به ایران، ازسرگیری روابط با عربستان و عضویت ایران در کمیته پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد را بیان کرد. ضمن اینکه برگزیده شدن ایران به عنوان ریاست مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر و سفرهای اخیر مقام های عالی رتبه کشورهای منطقه به ایران توانست خط بطلانی بر سیاست های خصمانه آمریکا علیه ایران بکشد.

خوش چشم معتقد است: مجموعه اقداماتی که با استفاده از همه ظرفیت های موجود نظام و هم افزایی های انجام شده در ماه های گذشته شکل گرفت به زیان آمریکا شد، زیرا آمریکایی ها در پاییز سال گذشته در اواخرجنگ ترکیبی تلاش کردند با  تعلیق ایران در کمیسیون مقام زن در سازمان ملل متحد، کشورمان را منزوی و به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران خدشه اعتباری وارد کنند، اما هم افزایی های انجام شده منجر به ارتقای اعتبار جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین المللی شد.

کارشناس مسائل بین‌الملل توضیح داد: شواهد نشان می دهند بسیاری از کشورهای منطقه مانند اردن و مصر خواهان برقراری ارتباط یا ارتقای روابط با جمهوری اسلامی ایران هستند، بنابراین پر واضح است در چارچوب این همکاری‌ها، آژانس با رویکرد منطقی و واقع گرایانه به همکاری‌های ایران پاسخ می دهد.

وی افزود: ایران در سال های گذشته همواره پاسخ های منطقی و فنی به آژانس داده است، اما متأسفانه در گذشته به دلیل اینکه آژانس به ابزار سیاسی طرف آمریکایی تبدیل شده بود، به ویژه در چارچوب جنگ ترکیبی سعی می‌کرد در خدمت فشار سیاسی آمریکا باشد تا به عنوان اهرم فشار به نفع آمریکا وعلیه ایران نقش بازی کند؛ اما اینک با جواب های قبلی فنی ایران قانع شده و دو پرونده مربوط به رد اورانیوم 83.7 موجود در فردو و ادعای رد اورانیوم در سایت آباده مریوان با همان پاسخ های فنی، منطقی و دقیق و همیشگی ایران این بار با جواب مثبت آژانس مواجه و درنهایت دو پرونده مختومه اعلام شد.

خوش چشم تصریح کرد: البته هنوز دو پرونده دیگر باقی است که اگر آژانس رویکرد مثبت و منطقی درباره این پرونده ها در پیش بگیرد، مانند پرونده های قبلی موضوعات حل می شود؛ اما از آنجایی که آژانس در چارچوب ابزار آمریکا عمل می‌کند، نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی برای آینده داشت، لذا امیدوارم این اتفاق رخ دهد و آژانس به عنوان ابزار در خدمت آمریکا و برای کسب امتیاز از ایران به نفع آمریکا و تقابل با ایران نباشد.

وی افزود: اگر آژانس باز هم ابزار دست آمریکا شود، حتی این احتمال وجود دارد تا پاییز دور سوم جنگ ترکیبی کلید زده شود، در حالی که اگر آمریکایی‌ها منطقی باشند و متوجه شده باشند در یک سال گذشته که از دو دور جنگ ترکیبی نتیجه ای نگرفتند، قطعاً باید مسیر خود را عوض کنند؛ اما اگر مانند پاییز همچنان لجوجانه و با خود بزرگ پنداری بخواهد به روش‌های قبلی ادامه دهند و به سمت دور سوم جنگ ترکیبی بروند، ایران نیز از ابزارهای بیشتری برای خنثی سازی جنگ ترکیبی استفاده می کند.

خوش چشم توضیح داد: ایران در حوزه دیپلماتیک در چهار تا پنج ماه گذشته نشان داد روش های نوینی برای خنثی‌سازی جنگ ترکیبی آمریکا به کار گرفته است تا کار را برای آمریکا بسیار سخت‌تر کند.

وی افزود: ایران دارای مؤلفه های قدرتی است که در حوزه دیپلماسی تهاجمی و آفندی می‌تواند مانع فشار ترکیبی آمریکا شود، بنابراین دست ایران نسبت به گذشته در حوزه جنگ ترکیبی در پدافند و آفند در حوزه‌های گوناگون قوی تر شده است، لذا ایران هم می تواند اعمال فشار بیشتری روی طرف آمریکایی برای عقب‌نشینی از مواضع خود در زمینه یکی دو امتیاز باقی مانده داشته باشد.

راهبرد معاصر