آلترناتیوی برای احیای برجام وجود ندارد

گروه سیاست سایت فردا: در ماههای اخیر، بارها آلترناتیو احیای برجام به مبحثی داغ میان مقامات آمریکایی و صهیونیستی تبدیل شده است. مقامات دولت بایدن معتقدند در عین توقف نسبی مذاکرات برجام ( حداقل در ابعاد آشکار)، نمی توان پلن B  در قبال برجام را مترادف با حمله به تاسیسات هسته ای ایران دانست زیرا در این صورت، آمریکا و رژیم صهیونیستی وارد نوعی تنش کنترل نشدهخواهند شد که آثارو تبعات آن برای واشنگتن قابل محاسبه و پیش بینی نیست. در حوزه روابط بین الملل ما با کلید واژه ای تحت عنوان منازعات مواجه هستیم که در یک تقسیم بندی کلی، می توانند محدود و قابل مدیریت یا  نامحدود و غیر قابل مدیریت باشد. منازعات محدود، اکثرا در حوزه بازدارندگی و منازعات نامحدود بیشتر حوزه اقدام قابل تجزیه و تحلیل می باشد.با توجه به آنکه دموکرات‌های آمریکا در برهه کنونی خود را برای رقابت با جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 (سال آینده میلادی) آماده می کنند، بروز هر گونهتنش کنترل نشدهمیان ایران ، رژیم صهیونیستی و آمریکا منتج به بازگشت جمهوریخواهان به قدرت خواهد شد و این گزاره، قطعا مطلوب کاخ سفید نیست. به عبارت بهتر، از اکنون تا سال 2024 میلادی، معادلات انتخابات ریاست جمهوری آتی در آمریکا نیز بر روی رفتارهای بین المللی آمریکا و رویکرد دولت بایدن در حوزه سیاست خارجی سایه خواهد انداخت و می تواند به پاشنه آشیل یا نقطه قوت انتخاباتی دموکراتها تبدیل شود.

در چنین شرایطی، حتی طرح موضوعاتی مانند انعقاد توافق موقت نیزنتوانسته است جایی در نزد دیپلماتها باز کند هر چند برخی مقامات غربی مایل به طرح رسمی آن در مذاکرات پنهان و حوزه دیپلماسی غیر رسمی هستند. واقعیت امر این است که با وجود نقشه راهی که میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی درخصوص حل و فصل پرونده های ادعایی آژانس (موسوم به موارد ادعایی در خصوص اماکن سه‌گانه) طراحی شده، یکی از اصلی‌ترین اختلافات باقیمانده در مسیر احیای توافق هسته‌ای در حال برطرف شدن است. در چنین شرایطی طرح گزاره های دیگر، نمی تواند مورد توجه فعالان حوزه دیپلماسی قرار گیرد. فراتر از آن، در موضوعاتی مانند تضمینهای اعتباری نیزدولت بایدن باید تصمیمی فوری را جهت حل اختلافات باقیمانده اتخاذ کند و اتخاذ این تصمیم نیاز به چیده شدن رسمی میزمذاکرات در وین یا دوحه ندارد.

در اوایل حضور بایدن در کاخ سفید، افرادی مانند جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا مدعی بودند که باید بر روی گزاره هایی غیر از احیای توافق هسته‌ای (به سبک و سیاقی که در سال 2015 میلادی شاهد آن بودیم) تمرکز کرد. حتی آنها موضوعاتی مانند بسط برجام به موضوعات موشکی و منطقه ای یا کسب امتیازات فرابرجامی در پروسه احیای توافق هسته ای را مطرح کردند. اما اکنون گزاره ای به نام احیای برجامبه عنوان موضوعی که غرب باید در قبال آن تصمیم نهایی خود را اتخاذ کند، بیش از پیش مورد توجه مقامات کاخ سفید قرار گرفته است. یکی از اصلی ترین دلایل دراین خصوص، عدم پیشبرد طرح های جایگزین احیای برجام درمیزمذاکرات بوده است. در این خصوص، طرف غربی میان دوگزینه بازگشت واقعی به توافق هسته ای یا  عدم بازگشت به برجاممخیرشده و گزاره های جایگزین که از آنها تحت عنوان آلترناتیوهای احیای برجام یاد می شود دیگر اصالتی ندارند. از سوی دیگر، مقامات آمریکایی و تروییکای اروپایی نیز در مواضع پنهان وحتی آشکار خود اذعان کرده اند که گزینه های غیر دیپلماتیک مانند تهدیدات نظامی و حتی تشدید تحریمها نیزتنها معادلات جاری در مذاکرات احیای برجام را پیچیده تر خواهد کرد و فایده دیگری برای واشنگتن و بازیگران اروپایی نخواهد داشت. در چنین شرایطی تاکتیک خرید زمان از سوی غرب نیزنمی تواند اقدامی موثردر هدایت میزمذاکرات محسوب شود!