فرمول جدید آمریکا در مذاکرات احیای برجام/عیور از قطعنامه 2231

گروه سیاست سایت فردا: اگرچه قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد در دوران ریاست جمهوری اوباما و حضور دموکراتها درکاخ سفید به تایید کاخ سفید و دیگر بازیگران دخیل در امضای برجام رسیده است، اما به نظر می رسد بایدن و همراهانش بر اساس یک رویکرد نانوشته اما ملموس، حاضر به پذیرش این قطعنامه ( به عنوان مبنایی برای بازگشت به توافق هسته ای ) نیستند. همین مسئله، مراحل احیای توافق هسته ای را تاحدود زیادی پیچیده ساخته است زیرا در حالی که یک مبنالی حقوقی یعنی قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود دارد،نمی توان احیای یک توافق را به تابعی از موارد سیاسی و غیرحقوقی تبدیل کرد! به عبارت بهتر، آمریکا باید احیای برجام را نه در قالب یک توافق سیاسی، بلکه در ذیل قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد بپذیرد. هر اندازه واشنگتن بیشتر در این خصوص معصل کند، با هزینه های بیشتری مواجه خواهد شد.

گریز آمریکا از قعطنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد، مورد توجه برخی اعضای امضا کننده توافق نیز قرار گرفته است. معاون وزیر امور خارجه روسیه اخیرا  در اظهاراتی، پویایی روند احیای توافق هسته‌ای را در گرو «اتخاذ تصمیمات سیاسی لازم» دانست و مهم‌ترین تصمیم در این زمینه را تصمیم دولت آمریکا برای پایبندی کامل به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تلقی کرد. سرگی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه،مدعی شده است که  وضعیت احیای توافق هسته‌ای اکنون در حالتی ایستا قرار دارد، اما در عین حال، سیر قهقرایی نداشته است.ریابکوفدر این خصوص می گوید:

«در زمینه احیای توافق، مسئله عمده اتخاذ تصمیمات سیاسی مرتبط است. در این جا، مهم‌ترین تصمیم لزوم آن است که آمریکا پی ببرد و بپذیرد که باید به اجرایی کردن تمام عیار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل بازگردد».

صورت مسئله کاملا مشخص است! قطعنامه ۲۲۳۱ سند قانونی توافق هسته‌ای در شورای امنیت سازمان ملل است و مطابق آن، برخی محدودیتهای هسته ای و تسلیحاتی ایران تا سال 2025 میلادی برداشته خواهد شد. همچنین برخی محدودیتهای تسلیحاتی (درحوزه مبادلات بین المللی) وفق همین قطعنامه در سال 2020 میلادی برداشته شده و بخشی دیگر نیز در سال 2022 برداشته خواهد شد. از سوی دیگر، ایران بر خلاف آمریکا( که رسما از توافق هسته ای خارج شده است )، از این توافق خارج نشده و بر همین اساس، توافق به لحاظ حقوقی جاری می باشد.یعنی طرف مقابل نمی تواند به بهانه وقفه ای که در احیای مفاد توافق هسته ای ایجاد شده، درکلیت آن تشکیک ایجاد کرده و احیای آن رامنوط به تغییر در مفاد قطعنامه 2231 شورای امنیت، ابطال قطعنامه یا حتی افزودن متمم هایی به آن قلمداد کند.

مقامات روسی نیز اخیرا اعلام کرده اند که طرف ایرانی آمادگی خود برای نهایی کردن سریع برجام و تداوم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه موضوعات مرتبط را تایید می‌کند. هیچ مسئله غیرقابل حلی در این زمینه وجود ندارد و تنها معضل موجود، عدم پایبندی آمریکا به قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد می باشد.مذاکرات میان ایران و قدرت‌های جهانی در وین برای احیای توافق هسته‌ای که از مارس سال ۲۰۲۱ و با روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا آغاز شد، هنوز به نهایی شدن توافقی برای احیای برجام منتهی نشده است. مذاکرات میان هیات‌های مذاکره‌کننده این کشورها در وین، فعلا متوقف شده است.در هر حال، احیای توافق هسته ای ، درگروی تن دادن آمریکا به بدیهیات و پرهیز از دخیل ساختن موضوعات فرامتنی و غیرحقوقی در سیر احیای توافق هسته ای می باشد. در چنین شرایطی زیاده خواهی آمریکا یا تروییکای اروپایی و سیاسی کاری آژانس ، قطعا تغییری در مواضع جمهوری اسلامی ایران در صیانت از خطوط قرمز خود در مذاکرات به وجود نمی آورد!

بدیهی است که حفظ گارد بسته جمهوری اسلامی ایران در این مرحله و تأکید مکرر دستگاه سیاست‎خارجی کشورمان بر «توافق خوب» که در سایه «آینده‌پژوهی برجامی» و «عدم‌عبور از خطوط قرمز و پیش‌شرط‌های اصلی احیای توافق هسته‎ای» شکل می‌گیرد، نقش مهمی در سقوط غرب در آخرین سنگر دارد. تا رسیدن به این پیروزی بزرگ زمان اندکی باقی ‌مانده است.به عبارت بهتر، صیانت از ثوابت و راهبردهای کلان گفتمانی ، امنیتی و دفاعی ما در منطقه و نظام بین الملل، خط قرمزی است که هیچ گاه نباید فدای اخم و لبخند دشمنان قسم خورده نظام و ملت ایران شود.