بهبود مناسبات ایران و مصر ؟!

گروه سیاست سایت فردا- مذاکرات هسته‌ای و احیای برجام هنوز به جایی نرسید اما دولت نشان داده که قصد تداوم مذاکرات را دارد. حتی رایزنی‌هایی که با وساطت بغداد برای ترمیم روابط با عربستان سعودی شروع شده بود را هم ادامه داده و اینطور که می‌گویند به جاهایی هم رسیده که حرف از مذاکره در سطح دیپلماتیک است. گام دیگر این دولت اما انگار رایزنی با قاهره است! اینکه بعد از سال‌ها روابط ایران با مصر عادی می‌شود یا خیر البته معلوم نیست و از حالا هم نمی‌توان قضاوت کرد.

طی روزهای اخیر به خصوص بعد از سفر اخیر الکاظمی، نخست‌وزیر عراق به تهران و صحبت‌های امیرعبداللهیان در دیدار با وی درباره مصر و اهمیت تقویت مناسبات فی‌مابین تهران و قاهره، این موضوع به صورت جدی در محافل رسانه‌ای و کارشناسی مطرح شد که احتمالا بغداد قرار است همان‌طور که در پرونده روابط ایران و عربستان نقش میانجی داشت این نقش را بر اساس موافقت ضمنی تهران و قاهره در پرونده قدیمی ایران و مصر نیز به نوع دیگری ایفا کند.

فواد حسین وزیر امور خارجه عراق نیز در مصاحبه با شبکه سعودی «الحدث» اعلام کرده بود که ایران ایده ایجاد مجاری ارتباطی با مصری‌ها را مطرح کرده است. وی همچنین ادعا کرد که گفت‌وگوهای جداگانه‌ای در بغداد میان اردن و ایران و مصر و ایران آغاز شده است. در واکنش به همین حرف‌های او بود که وزیرخارجه کشومان در حاشیه سفر خود به سوریه گفت: ما هنوز مذاکره‌ای برای پیشرفت روابط و توسعه روابط به صورت مستقیم با طرف مصری نداشته‌ایم ولی برخی از تلاش‌ها در جریان است که در رابطه همکاری‌ها بین کشورهای اسلامی، تهران و قاهره هم روابطشان به حالت طبیعی و عادی برگردد. او گفت مصر کشور مهمی در جهان اسلام است و ما روابط طبیعی و رو به توسعه تهران و قاهره را به نفع دو کشور و منطقه می‌دانیم.

چند روز قبل هم اخباری غیر رسمی از سوی رسانه‌ها عربی منتشر شد مبنی بر اینکه قرار است نشستی بین مقامات ایران و مصر در مسقط برگزار شود. به این ترتیب، در مرحله‌ای قرار داریم که می‌توان از تمایل به انجام گفت‌وگو و رایزنی در این باره سخن گفت. حال باید صبر کرد و دید که این تمایل به گفت‌وگو به معنی گفت‌وگو و ثمربخشی آن هم است یا خیر؟

حسن هانی‌زاده، تحلیلگر مسائل بین‌الملل البته معتقد است که« به نظر می‌رسد که اخیرا یک روزنه امیدی برای بهبود مناسبات بین تهران و قاهره و کاهش  برخی از تنش‌ها بین دو کشور به وجود آمده است».

وی در گفت‌وگویی با بیان اینکه کشورهای عربی به این نتیجه رسیده‌اند که تقابل با ایران در حقیقت کمکی به ایجاد صلح و امنیت در منطقه نخواهد کرد و ایران یک واقعیت تاریخی و جغرافیایی در منطقه است و از نفوذ بالایی در بین ملت‌های منطقه برخوردار است، اظهار  کرد: از اردیبهشت‌ماه سال گذشته مذاکراتی بین ایران و عربستان در بغداد برگزار شد و این پیش‌بینی وجود داشت که اگر مذاکرات تهران و ریاض به نتیجه مشخصی برسد و روابط دیپلماتیک دو کشور بار دیگر از سر گرفته شود این موضوع می‌تواند بر روابط ایران با دیگر کشورهای عرب منطقه از جمله مصر نیز تأثیرگذار باشد.

هانی‌زاده با تأکید بر اینکه مصر بخشی از حلقه ارتباطی عربستان، امارات و شورای همکاری خلیج فارس است، افزود: در همین چارچوب اگر مناسبات ایران و عربستان به حالت عادی برگردد و روابط بین دو کشور برگزار شود با توجه به اینکه مصر تابعی از اراده عربستان است تلاش خواهد کرد که مناسبات خود را با ایران بهبود ببخشد.

وی همچنین با بیان اینکه مصر خود را یکی از کشورهای بزرگ جهان اسلام و عرب می‌داند، خاطرنشان کرد: در همین چارچوب این کشور به دنبال نقشی فرادستی در تحولات منطقه‌ای است. البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که مصر بدون چراغ سبز عربستان و آمریکا نمی‌تواند اقدام به فعالیت مشخصی در جهت کاهش تنش و بهبود روابط با ایران کند و در همین چارچوب باید گفت اگر مسئله برجام بین ایران و آمریکا حل شود و روابط بین تهران و ریاض نیز برقرار شود مصر نیز در شرایط بهتری می‌تواند اقدام به بهبود مناسبات با تهران کند. گرچه رسیدن روابط ایران و مصر به سطح بالا منوط به برخی دیگر از تحولات نیز هست.