دعوای خط فقر

گروه سیاست سایت فردا- داریوش ابوحمزه معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در برنامه تهران 20 که دیروز ویدئو آن در فضای مجازی جنجال به پا کرد، خط فقر را به تنها جابه‌جا کرد و گفت که «میانگین خط فقر در کشور برای خانواده چهار نفره حدود چهار میلیون تومان و برای شهر تهران کمی بیشتر نزدیک پنج میلیون است.» این سخنان او همان طور که قابل تصور بود موجی از انتقادات را روانه دولت کرد و نگرانی‌های بسیاری را هم پدید آورد چراکه آخر سال است و موقع دعوای همیشگی کارگر و کارفرما سر میزان افزایش حقوق و طبیعی است که وقتی معاون رفاه وزارت رفاه خط فقر را در این وانفسای گرانی و تورم 4 میلیون بداند، امیدی به تعیین حقوق متناسب با تورم نخواهد ماند.

واکنش‌ها اما از همان برنامه شروع شد و دلاوری که مجری بود با تعجب می‌پرسد: «یعنی با پنج میلیون تومان یک خانواده چهار نفری می تونه هزینه مسکن، خورد و خوراک، پوشاک، تحصیل، رفت و آمد و... را پرداخت کند!»

در ادامه نیز شاهد واکنش‌هایی در روزنامه‌های امروز بودیم. مثلا روزنامه «اعتماد» نوشت: «اعداد اعلام شده توسط این مقام رسمی و دولتی درباره خط فقر سال 1400، اعدادی مربوط به اسفند 1398 است؛ اعدادی که در گزارش پایش فقر وزارت تعاون احصا شد و طبق نتایج این گزارش، سرانه خط فقر کشوری برای سال 99، با افزایش 38درصدی نسبت به خط فقر احصا شده در سال 1398، یک میلیون و 254 هزار تومان برآورد شد. تابستان امسال که گزارش «پایش فقر» منتشر شد، تاکید مسوولان دولتی و فعالان کارگری این بود که مبادا اعداد این گزارش، جمعیت عمومی را فریب دهد چون در این گزارش، نرخ تورم سال 1399 و نرخ تورم نیمه اول 1400 لحاظ نشده بود در حالی که برای محاسبه خط فقر، لازم است نرخ تورم هر بازه زمانی منتهی به گزارش رسمی، به عدد کهنه خط فقر افزوده شود. اعلام ابوحمزه درباره خط فقر 4 الی 5 میلیون تومانی برای خانوار ساکن در تهران یا سایر شهرهای کشور، نشان داد که این مقام مسوول، از فرمول محاسبه خط فقر هم اطلاع نداشته و به همین سبب، اعداد گزارش پایش فقر را صرفا به سبب آنکه این گزارش، تابستان امسال منتشر شده، به مثابه اعداد جدید از خط فقر فرض کرده در حالی که تاریخ احصای این اعداد، مربوط به پایان سال 1398 بوده است».

روزنامه «آرمان ملی» هم در گزارشی نوشت: «یانگین خط فقر در کشور برای یک خانواده 4نفره 4 میلیون تومان تعیین شده که این میزان برای شهرهای بزرگ مثل تهران بین 4.5 تا 5 میلیون تومان برآورد می‌شود این سخنان معاون اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده خط فقر به معنای حداقل هزینه‌های مورد نیاز زندگی بوده و با استاندارد نرمالی که در اذهان عمومی وجود دارد متفاوت است. داریوش ابوحمزه معتقد است این استاندارد جهانی بوده و قاعدتا از سوی وزارت کار تعریف نشده است. درواقع در حالی این معاون وزیر خط فقر را آن هم با استناد استانداردهای جهانی 2 تا 2.5 برابر کمتر از آمار رسمی اعلام می‌کند که این رقم نه تنها از سوی مرکز آمار ایران برای میانگین کشوری 8 میلیون تومان اعلام شده بلکه این مرکز خط‌فقر را در کلانشهری مثل تهران 10 میلیون تومان برآورد کرده که بر خلاف ادعای ابوحمزه حداقل هزینه‌هایی است که یک خانواده 4 نفره برای تامین ابتدایی‌ترین مخارج زندگی به آن نیاز دارد از سوی دیگر این اعداد با آنچه سازمان تامین اجتماعی که زیرمجموعه همین وزارتخانه عریض و طویل است نیز در تضاد است به‌طوری‌که میانگین خط فقر از سوی این سازمان در سال 1400، 7 میلیون تومان و برای کلانشهرها 10 میلیون تومان اعلام شده است. بنابراین اعلام این ارقام در حالیکه وضعیت معیشتی خانوارها به ویژه اقشار کم درآمدی همچون جامعه کارگری با حقوق‌های 4 میلیون تومانی گویای وضعیت موجود است چه توجیهی داشته و معاون وزیر از این تناقض قصد دارد به چه اهدافی برسد آیا این روشی برای افزایش قدرت چانه‌زنی در جلسات تعیین دستمزد است تا با اتکا بر همین آمار متناقض و غیرواقعی دستاوردی غیرواقعی برای عملکرد وزارتخانه‌ای رقم زنند که از ابتدا مبنای خود را بر آمار و اعداد ارقام غیر واقعی همچون شغل‌های یک‌میلیون تومانی بنا گذاشته است، موضوعی که فارغ از سمت و سوی سیاسی صداقت تمامی اقشار جامعه بوده و حداقل اگر قادر به بهبود وضعیت نیستید مردم را نادان و ناآگاه فرض نکنید!»

«آفتاب یزد» هم تیتر زد «شوخی تلخ با خط فقر» و نوشت: «کسی نیست که نداند وضعیت اقتصادی کشور و به دنبال آن شرایط مالی مردم چقدر نامناسب است. این مسئله آنقدر قابل لمس و روشن است که نمونه کوچک آن را می‌توان در اتوبوس خوابی برخی از مردم دید یا سفره‌هایی که هرروز کوچکتر می‌شود. اما نهادی چون وزارت کار که کوچکترین وظیفه آن حفظ و صیانت از نیروی کار به ویژه کارگران است، انگار نمی‌خواهد شرایط موجود جامعه را قبول کند یا اینکه می‌خواهد همه چیز را خوب جلوه دهد تا انتظارات را نسبت به خودشان کم کند که مسئولانش از وزیر کار گرفته تا معاونش، ادعاهای عجیبی را مطرح می‌کنند».

این انتقادات البته به روزنامه‌های اصلاح‌طلب محدود نبود و برخی از روزنامه‌های اصولگرا نیز آن را نادیده نگرفتند. مثلا خراسان واکنش  کاربران فضای مجازی به این اظهارات را بازتاب داد و به نقل از یکی از این کاربران نوشت: «احتمالا آقای معاون وزیر خودشون خرید نمی کنن و نمی دونن یه خانواده چهار نفره در ماه اگه همه وعده هاشون رو هم نون و پنیر بخورن باید بیش از سه میلیون تومان هزینه پرداخت کنن.» کاربری هم نوشت: «می خواین خط فقر رو بکشید پایین، لطفا به شعور مردم توهین نکنید!» کار بر دیگری هم نوشت:«متاسفانه تورم به حدی بالاست  که حداقل حقوق، کفاف زندگی رو نمی ده و بسیاری مجبورند برای تامین مخارج زندگی دو یا چندجا کار کنند.»