پلن بدون برجام

گروه سیاسی فردا: این جمله از رئیس دولت سیزدهم معروف است که «اقتصاد کشور را به برجام گره نمی زند». معنای عملی این سخن آن است که شرایط اقتصادی بد و فشاری که امروز سایه اش بر زندگی مردم بیش از هر زمان دیگری احساس می شود و مشکلاتی که در عرصه اشتغال، تولید، بازار و گرانی است حاصل برجام یا شکست اجرای برجام نیست بلکه اینها مشکلات داخلی هستند که اگر ظرفیت ها و امکانات کشور درست به کار گرفته بشوند، بیش از 50-60 درصد این مشکلات دیگر وجود خارجی نخواهند داشت.

سیدحسین نقوی حسینی نماینده ادوار مجلس در همین رابطه می گوید«دولت سیزدهم نظرش این است که بدون برجام نیز می تواند کشور را اداره کند. برنامه دولت برای اداره کشور پلن بدون برجام است. در واقع دولت آقای رئیسی برنامه ریزی اقتصادی و اداره کشورش را حتی بدون برجام تدارک دیده است.» اما سئوال مهمی که در این میان پیش می آید آن است که اگر برجام نباشد، طبیعتا لغوتحریمی اتفاق نمی افتد، پس در چنین وضعیتی قرار است اقتصاد چگونه اصلاح شود تا رضایتمندی مردم فراهم آید و به دنبال آن شاهد احیای سرمایه اجتماعی دولت باشیم.

بدون برجام از شعار تا عمل

برخلاف نگاه مردد و پر از ابهام دولت گذشته به عملیاتی بودن شعار اداره کشور بدون برجام، گویا دولت سیدابراهیم رئیسی نقشه راه آن را دارد و از این رو خیلی تمایل ندارد که فقط روی نتیجه مذاکرات متمرکز شود بلکه پلن بدون برجام خود را می خواهد گام به گام پیش ببرد. البته همکاران حسن روحانی تحقق این هدف را نشدنی می دانند، به عنوان نمونه محمدرضا خباز فعال سیاسی اصلاح طلب که در 8 سال گذشته از استانداران حسن روحانی بود می گوید «دولت سیزدهم می گوید «آینده اقتصاد به برجام گره خورده است چون بدون برجام دولت چگونه می خواهد اقتصاد کشور را با وجود تحریم به سامان کند. اصلا چنین چیزی قابل تصور نیست.» این تیپ فکری حتی معتقد است اگر برجام احیا و تحریم ها لغو نشوند کشور کره شمالی خواهد شد، ادعایی که حامیان و کارگزاران دولت سیدابراهیم رئیسی آن را به شدت رد می کند. به عنوان نمونه محمداسماعیل کوثری نماینده مردم تهران، ری، اسلامشهر و شمیرانات در مجلس می گوید «این طور نیست که خیال کنیم حالا اگر برجام پیش نرفت ما از همه طرف محاصره هستیم. این واکسن ها از کجا آمد؟ نفت به کجا صادر می شود؟ اقلام های وارداتی از کجا می آید؟ مگر آمریکا کدخدای جهان است.» از این جمله برمی آید که اداره کشور بدون برجام نه تنها شعار نیست بلکه هم اکنون در صحنه عمل دارد اجرا می شود.

مولفه‌های پلن اداره کشور بدون برجام

مردم ایران به روشنی امروز درک می کنند مذاکرات و توافق حاصل از مذاکرات برای ما آورده‌ای نداشت، بعد از دولت حسن روحانی که خط مذاکره را دنبال می کرد و به نتیجه مشخصی نرسید، باید به دولت سیدابراهیم رئیسی فرصت داد تا پلن خود را گام به گام اجرا کند. البته در این میان گرچه دولت قصدی برای توقف یا خروج از مذاکرات وین ندارد و حتی می خواهد پیشروی در حوزه دیپلماتیک را با سناریوی جدیدی دنبال کند اما نه تنها خیلی نیز خود را مشتاق به مذاکره نشان نمی دهد بلکه کلا این پیام را به طرف آمریکایی مخابره کرده است چون منتظر مذاکرات بی حاصل نمی ماند. بیژن مقدم تحلیلگر مسائل سیاسی درباره تشریح پلن اداره کشور بدون برجام می گوید «گام اول هم این است که از طرف مذاکره قطع امید کنیم و همه تخم مرغ هایمان را در سبد مذاکره نگذاریم. گام های بعدی آن است که باید دنبال کارها را گرفت، اگر مشکل تولید و گرانی و غیره داریم باید پیگیری کرد تا این مشکلات برطرف شود. در این راه سهم برجام و تحریم را هم درنظر بگیریم و کشور را اداره کنیم.» البته مهمترین نکته درباره این پلن را محمداسماعیل کوثری مورد اشاره قرار دارد که گفت «اقتصاد به توانمندی خود مردم گره خواهد خورد. مردم همواره نشان دادند که از توانمندی بالایی برخوردار هستند، مردم امکانات شان را به صحنه می آورند. انشاءالله با سیاست هایی که نظام و دولت مشخص می کند و قوانینی که مجلس گذاشته و خواهد گذاشت، کار برای مردم آسان می شود تا بتوانند با توانمندی خودشان در این مسیر از امکانات شان استفاده کنند.»

دولت سیزدهم 3 ماه است که روی کار آمده است و در همین مدت کارهای بزرگی همچون کامل کردن واکسیناسیون سراسری مقابله با کرونا را ظرف مدت کوتاهی به اجرا درآورد. مثل معروفی است که می گوید سالی که نکوست از بهارش پیداست، پس این نشانه خوبی برای مردم است که به وعده های دولت سیزدهم اعتماد کنند. مردم در طول 40 سال گذشته به روسای جمهور 2 دوره چهارساله زمان دادند تا برنامه های اعلامی شان را به اجرا درآورند. حتی روسای جمهوری که در دور نخست مسئولیت چندان موفق نشان ندادند. حالا همین مردم قطعا و یقینا محدودیت های دولت سیزدهم را درک می کنند و با وجود فشارهای سنگین اقتصادی امیدوارانه در صحنه حضور خواهند یافت تا کمک کنند دولت گام به گام جلو برود.