تعامل سازنده با دنیا جایگزین «نگاه به غرب»یا«نگاه به شرق» شود

گروه سیاسی فردا: متن یادداشت شفاهی حشمت الله فلاحت پیشه به شرح زیر است:

در ایران راهبرد مشخصی میان دولت ها تحت عنوان «نگاه به غرب» یا «نگاه به شرق» وجود نداشته و ندارد. تحت تأثیر کلیت مناسبات سیاست خارجی، کشور ما نوع نگاهش به غرب یا شرق در نوسان بوده است. در دولت آقای هاشمی، آقای خاتمی و دولت آقای روحانی به ویژه زمان امضای برجام تنش زدایی درباره غرب دنبال و به تبع آن، نگاه به غرب در ایران تقویت شد و بخشی مناسبات اقتصادی به این سمت شکل گرفت که قابلیت ارزیابی کمی هم دارد. مثل 70 میلیارد یورو قراردادی که بعد برجام با کشورهای اروپایی بسته شد.

وقتی اجرای برجام با خروج آمریکا از آن به مشکل خورد، نگاه به شرق در ایران تقویت شد؛ در واقع دولت با هدف گریز از تحریم از طریق ارتباط با چین و روسیه به سمت تعریف یکسری روابط راهبردی با شرق رفت که قرارداد راهبردی ایران و چین مثال بارز آن بود.

یکی از دلایل انتقاد چین به ایران آن بود که بعد اجرای برجام با وجودی امضای قراردادی بین دو کشور به ارزش 40 میلیارد دلار، اما عملا سویه چینی مناسبات مورد توجه قرار نمی گرفت و جذابیت های سنتی غرب بر رویکردهای سیاست خارجی در دولت آقای روحانی حاکم شد؛ به طوریکه در نهایت برای احیای مناسبات فی مابین رئیس سابق مجلس شورای اسلامی به همراه چند وزیر عازم چین شدند و قرارداد راهبردی بین ایران و چین امضا شد.

متأسفانه راهبرد مشخصی در سیاست خارجی و اقتصاد بین المللی ایران حاکم نیست، به همین دلیل خارجی ها هستند که بر مناسبات ایران با کشورهای خارجی اسم می گذارند. انتظاری که از دولت آقای رئیسی وجود دارد آن است که سند چشم انداز کشور و قانون برنامه توسعه را اجرا کنند. در آنجا دقیقا گفته شده ایران به عنوان قدرت اول در حوزه اقتصادی، سیاسی، دفاعی و غیره در میان 26 کشور در افق چشم انداز بر پایه تعامل سازنده با دنیا به این سطح از توسعه برسد. در واقع باید راهبرد کشور را در سندچشم انداز کشور دید که در آن هیچ گاه اشاره نشده ایران نگاهش به شرق باشد یا غرب بلکه تعبیر «تعامل سازنده با دنیا» مورد تأکید قرار گرفته است.

هرچند کشور با تحریم های زیادی مواجه است ولی معتقدم عرصه اقتصادی خارجی کشور به قدری گسترده است که ایران می تواند با سیاست زدایی از این عرصه گام های بلندی به سمت پیشرفت بردارد، لذا اگر آقای رئیسی از اقتصاد خارجی و بین المللی ایران سیاست زدایی کند، موفق خواهد شد چون این راهی است که چینی ها از دهه1960 میلادی رفتند و موفق شدند. الان هم که سیاست قدری در مناسبات اقتصاد خارجی‌شان تأثیر دارد، بیشتر ناشی از ناحیه آمریکا است.

امیدوارم در دولت آقای رئیسی دوباره موضوع «نگاه به غرب» یا «نگاه به شرق» حاکم بر مناسبات اقتصاد خارجی نکند چون تنها حاصلی که خواهد داشت چالش میان کارشناسان سیاسی-اقتصادی دولت می شود. بلکه باید تعامل سازنده با دنیا در دستور کار قرار گیرد تا هر جایی که منافع اقتصادی کشور تأمین شود سیاست های اقتصادی در آن حوزه پیش برود تا اقتصاد 86 میلیونی ایران بتواند از همه ظرفیت ها بین المللی استفاده کند.