اصلاح‌طلبان و بازگشت به لاریجانی

گروه سیاسی سایت فردا – اصلاح‌طلبان انگار بالاخره به حرف کارگزارانی‌ها رسیده و قصد حمایت از لاریجانی را کرده‌اند. اگرچه هنوز هم تمایل جدی به معرفی نامزد اصلاح‌طلب وجود دارد اما عوامل متعددی دست به دست هم داده‌اند تا این امر ممکن نباشد. تاخیر در معرفی نامزد اجماعی این جریان که قرار بود 21 اردیبهشت معرفی شود نیز احتمالا ناشی از همین موضوع است. 

طیف رادیکال یا به اصطلاح جامعه محور جریان اصلاحات در ماه‌های منتهی به انتخابات موفق شده بود که حزب محافظه‌کار کارگزاران که از خیلی قبل‌تر بنای حمایت از لاریجانی را داشت، با خود همراه کند اما این روزها وضعیت فرق کرده است. بار دیگر شاهد چرخش بخش عمده‌ای از اصلاح‌طلبان به سوی گزینه غیراصلاح‌طلب که همان لاریجانی باشد، هستیم. بخش دیگری که هنوز صراحتا از وی حمایت نمی‌کنند هم چندان به این رویکرد بی‌میل نیستند و صرفا ملاحظاتی را در نظر دارند که حرف نمی‌زنند. مثلا احمد شیرزاد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب به «جهان صنعت» گفته که تصمیم گیری در این رابطه از حالا موجب می‌شود که شورای نگهبان لاریجانی را به عنوان سهم اصلاح‌طلبان در نظر بگیرد. او در جای دیگری از این مصاحبه از جهانگیری به عنوان گزینه مناسب برای معرفی به عنوان نامزد اجماعی سخن گفته اما این را هم می‌گوید که برخی اصلاح‌طلبان به خاطر مشکلات موجود نسبت به امکان رای آوری جهانگیری تردید دارند.

بر این اساس می‌توان گفت که اصلاح‌طلبان به دو دلیل از جهانگیری روی گردانده و به سوی لاریجانی خواهند رفت. اولا امکان رد صلاحیت جهانگیری از سوی شورای نگهبان و دوم ضعف جهانگیری و امکان عدم اقبال مردمی به او.

در این شرایط است که شاهدیم روزنامه‌ها و رسانه‌های اصلاح‌طلب روز به روز بیشتر به لاریجانی روی خوش نشان می‌دهند. مثلا روزنامه سازندگی که ارگان مطبوعاتی حزب کارگزارن است و از اول هم حامی لاریجانی بوده است، امروز او را عکس یک کرده و از «جابه‌جایی رقابت» می‌گوید. ظاهرا حرفش از تکاپویی است که ورود لاریجانی به انتخابات در جریان اصولگرایی انداخته و یا تغییر رقابت انتخاباتی به رقابت گفتمانی اما بدیهی است که استقبال این روزنامه اصلاح‌طلب از چالشی که لاریجانی برای اصولگرایان ایجاد خواهد کرد، بدون در نظر گرفتن منافع جریان متبوع خود نیست. 

حمایت از لاریجانی قاعدتا اگر به کارگزاران و روزنامه سازندگی محدود بود، خیلی قابل اعتنا نبود و می‌شد تصور کرد که حرفی از جمله حرف‌های بیان شده در چهار سال گذشته است. رویکرد امروز روزنامه شرق که می‌توان آن را نماینده طیف دیگری از اصلاح‌طلبان دانست، نشان می‌دهد که مساله جدی‌تر از این حرف‌ها است و آنچه کارگزاران در همه این مدت گفته بود در حال ثابت شدن است. شرق امروز در گزارشی حساب تاجزاده که رد صلاحیت او قطعی است را جدا کرده و از دو راهی لاریجانی و جهانگیری می‌گوید. گزارش‌نویس شرق بعد از شرح موقعیت فعلی اصلاح‌طلبان و امتیازات و چالش‌های لاریجانی و جهانگیری به این نتیجه می‌رسد که « ممکن است اگر نامزدهای اصلی اصلاح‌طلبان ردصلاحیت شوند، آنها در دوقطبی لاریجانی-رئیسی به سمت لاریجانی بروند و حتما این احتمال در شرایط کنونی بیش از گذشته تقویت شده است».

حال اگر آن ملاحظه شیرزاد برای اینکه سایر اصلاح‌طلبان به لاریجانی روی خوش نشان نمی‌دهند را به یاد آوریم، معلوم می‌شود که سکوت سایر احزاب و رسانه‌های اصلاح‌طلب در این رابطه از چه رو است. سکوتی که قطعا بیش از 10 روز ادامه نخواهد داشت. شورای نگهبان حداکثر تا 10 روز آینده مساله صلاحیت‌ها را روشن کرده و جبهه اصلاحات نیز ناگزیر است که تصمیم خود را بگیرد.

انتخاب بین اصلاح‌طلبان اما در شرایطی که جهانگیری رد صلاحیت نشده باشد، قدری سخت خواهد بود زیرا بخشی از اصلاح‌طلبان به دلیل ضعف‌های جهانگیری که پیش‌تر به آن اشاره شده نگران بوده و مایل نیستند که با حمایت از او ریسک کنند. بخشی دیگر اما تمایل ندارند که با رفتن به سوی لاریجانی خود را از چشم بدنه اجتماعی انداخته و شکست را به برد با لاریجانی ترجیح می‌دهند. 

به این ترتیب اگر شورای نگهبان کار را برای اصلاح‌طلبان ساده نکند، دو راهی سختی در پیش خواهد بود. بگذریم از اینکه بسیاری از تحلیل‌گران گمان می‌کنند، اصلاح‌طلبان حتی اگر در مرحله نخست از جهانگیری حمایت کنند، در صورت دو مرحله‌ای شدن انتخابات که خیلی هم دور از انتظار نیست؛ جانب لاریجانی را خواهند گرفت.