موسوی لاری: بعضی از اصلاح طلبان خودشان خراب کردند

خبرگزاری ایسنا:  سید عبدالواحد موسوی لاری، عضو مجمع روحانیون مبارز، وزیر اسبق کشور در دوران اصلاحات و نائب رئیس سابق شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان در گفت و گو با ایسنا، به بازخوانی علت های موفقیت و شکست شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان، واکاوی رفتار جریان اصلاحات در انتخابات ۱۳۹۸ و بیان پیش بینی اش از انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا پرداخت.

قانون اساسی هنوز قدرت حل مشکلات را دارد

وی در آغاز این گفت و گو با اشاره به تعریف ماهوی جریان اصلاحات در عرصه سیاست داخلی جمهوری اسلامی ایران، اظهار کرد: در ابتدا من تلقی خودم را از اصلاحات می گویم؛ اصلاحات یعنی جریانی که خود را در متن نظام تعریف می کند، خود را وابسته به نظام می داند و معتقد است که کمی ها و کاستی هایی که به مرور زمان به هر دلیلی در مشی عمومی کشور ایجاد شده را می شود با اهتمام درونی حل کرد. جریان اصلاحات یعنی گروهی که می خواهند همواره در نظام و با مردم در صحنه حضور داشته باشند. این منش و ویژگی اصلاح طلبان است.

وی ادامه داد: اصلاح طلبان معتقد هستند قانون اساسی ما هنوز قدرت حل مشکلات کشور را دارد؛ حتما همین قانون اساسی نیاز به تجدید نظر، بازنگری و شفاف تر شدن هم دارد. مثلا اصل ۹۹ قانون اساسی که شورای نگهبان این طور تفسیرش کرده نیاز دارد بار دیگر شفاف تر نوشته شود.

موسوی لاری خاطرنشان کرد: اصلاح طلبان می خواهند در صحنه حضور داشته باشند؛  موجودیت‌شان یعنی حضور در عرصه سیاسی.

در همه انتخابات‌ها تصمیم اصلاح طلبان بر حضور بوده است

وی سپس گفت: چه برای انتخابات ۱۴۰۰ و چه برای انتخابات ۱۳۹۲ تصمیم‌ اصلاح طلبان همواره بر حضور بوده است. حتی اگر راهی برایشان بسته شد، اما هر زمان که تنها روزنه ای به رویشان باز شد، باز آمدند و حضور خود را ثبت کردند. سال ۱۳۹۲ همین طور شد. کاندیداهایی که فکر می کردند باید در صحنه می آمدند، نبودند، از کاندیداهایی که می شد حمایت کرد دو نفر باقی ماندند؛ آقای دکتر عارف که اصلاح طلب بود و آقای روحانی که معتدل بود. اصلاح طلبان با یک محاسبه واقعا دقیق و با ارزیابی صحیح از آقای دکتر عارف خواهش کردند تا صحنه را به آقای روحانی واگذار کند. ایشان هم پذیرفتند و  به نظر من یکی از زیبا ترین سیاست ورزیهای اصلاح طلبانه رقم خورد.

معلوم نیست که یخ قهر مردم با انتخابات آب شود یا خیر

این فعال سیاسی در تشریح شرایط انتخابات پیش رو گفت: شرایط هزار و چهارصد با هزار و سیصد نود و هشت متفاوت است. اگر از حالا دستگاه های مسئول به مردم نشان ندهند که این دو انتخابات با یکدیگر متفاوت هستند؛ معلوم نیست که یخ قهر مردم با انتخابات آب شود یا خیر. اگر آب نشود فاصله مردم از حاکمیت زیاد می شود و این موضوعی خطرناک است.

پیش بینی گشایش داریم

وی ادامه داد: پیش بینی من این است که فضای سیاسی ۱۴۰۰ با مقداری گشایش رو به رو خواهد بود. به شکل ۱۳۹۸ با انتخابات رفتار نخواهند کرد؛ چرا که هم شرایط انتخابات ریاست جمهوری با انتخابات مجلس متفاوت است، هم جامعه سرخوردگی آن سال را باید پشت سربگذارد.  مجموعه این موضوعات، حوادث بین المللی و مشکلات مردم اقتضا می کند حکومت راه سال ۱۳۹۸ را نرود.

اصلاح طلبان به دنبال مشارکت فعال در ۱۴۰۰ هستند

این عضو مجمع روحانیون مبارز در پاسخ به این پرسش که جریان اصلاحات چه میزان آماده حضور در عرصه رقابت های انتخاباتی است؟ گفت: ۵۰ درصد آماده گی در میان اصلاح طلبان وجود دارد. یعنی آنها می‌خواهند مشارکت فعال داشته باشند؛ اما آیا شرایط حداقلی برای رقابت باقی خواهد ماند، یک موضوع دیگر است.  

وی افزود: در حال حاضر این جریان دو موضوع اصلی دارد. یکی رابطه اش با مردم است؛ اینکه می تواند مجدد با مردم زبان مفاهمه پیدا کند؟ بحث دیگر هم این است که این جریان می تواند در میان خودش تشتت‌ها را کنار بگذارد و آهنگ واحدی داشته باشد و به یک کاندیدای واحد برسد یا مثل سال ۱۳۸۴ با چند کاندیدا روبه ر ومی شود؟

موسوی لاری ادامه داد: به نظر من اصلاحات در حل نکته دوم یعنی اجماع می تواند بر خودش مسلط باشد. تجربه سال های اخیر نشان داده که آن ها دقیقه نود بالاخره می توانند باهم متحد شودند. اما در مورد اینکه آیا می توانند زبان مفاهمه با مردم پیدا کنند، هنوز چیزی احساس نکردم.

لبه تیز قهر مردم متوجه جریان اصلاحات نیست

وی در ارتباط با رابطه مردم و جریان اصلاحات نیز ابراز عقیده کرد: من یک برداشت شخصی دارم معتقد نیستم الان لبه تیز قهر مردم متوجه جریان اصلاحات است. مردم از رفتار عمومی حاکمیت نسبت به سرنوشت جامعه گله مند هستند. در معیشت و اقتصاد، در شنیده شدن صدایشان و در نوع نگاه به انتخابات مشکل دارند که این مشکلات به همه دست اندر کاران باز می گردد. البته به صورت طبیعی گله هایی هم از اصلاحات دارند.

موسوی لاری ادامه داد: مردم گله دارند که گفتید عارف برود و روحانی را حمایت کنید، اما شرطی برای روحانی نگذاشتید تا خرش از پل گذشت و الان رئیس دفترش می گوید پیروزی روحانی رای خودمان بوده است.

وی افزود: نظر سنجی ها را ببینید؛ رای روحانی ۶  تا ۸ درصد بود. چه اتفاقی افتاد که ظرف ده روز رایش از آن میزان به ۵۱ در صد رسید؟ علت جز فضا سازی و اجماع اصلاحات بر سر او بود؟ هاشمی و خاتمی و اصلاحات آمدند گفتند روحانی رای ما است. بنابر این مردم حق دارند بگویند شما روحانی را آوردید اما میثاق نامه ای با او ندارید. این موضوع مهم ترین ایرادی است که به اصلاح طلبان وارد می شود. یا مردم به اصلاح طلبان می گویند شما هم نوع نگاهتان به مسائل، وقتی در درون حاکمیت هستید با زمانی که بیرون زمین بازی هستید متفاوت می شود.

این فعال سیاسی اصلاح طلب ادامه داد: مردم همچنین گله می کنند شما به شورای شهر رفتید و در مجلس فراکسیون امید را تشکیل دادید. جمعیت فراکسیون امید از یک  سوم بیش تر بود. با همین ۱۰۰ نفر کارهای خوبی کردید، اما می توانستند خیلی سرنوشت ساز باشند. مردم به اصلاحات می گویند در میزانی که مردم حمایت کردند، عمل نکردید. این گله ها خوب است. البته من معتقد هستم مقدورات جناح ها را هم باید در نظر گرفت. مثلا همین ۱۰۰ نفر یک سری کارهای خوب انجام دادند و یک سری موانع داشتند که هیچ وقت شفاف و علنی مطرحشان نکردند.  

جامعه به مسیری غیر از اصلاحات نرفته است

این عضو مجمع روحانیون مبارز یادآور شد: برداشت من این نیست که جامعه ما به سمت مسیری غیر از مسیر اصلاحات واصلاح طلبان رفته باشد. هرچند پاره ای از سیاست ها و رفتارهای قوای سه گانه به طور ناخواسته به تند شدن فضای جامعه ورشدرادیکالیسم واکنشی کمک می‌کند.

وی افزود: رادیکالیزم در ایران هزینه های زیادی داشته است. جامعه ذهنیت مطلوبی از تند شدن فضا نمی تواند داشته باشد؛ مردم ما می‌دانند که نتیجه رفتارهای تندروانه و رادیکال توسعه مضاعف مشکلات ،نابودی منابع ملی، وسرمایه های اجتماعی را به دنبال دارد جامعه ما این شرایط را تجربه کرده است نه حکومت گران تندرو و رادیکال و نه واکنشهای تندرویانه و اعتراضات همراه با خشونت مطلوب اکثریت ملت نیست و جامعه دیگر به آن سمت نمی رود مگر خیلی تحت فشار بیش از حد باشد و فشارها افزایش پیدا کند.

موسوی لاری همچنین خاطرنشان کرد: مردم از آن طرف وضعیت موجود را هم قبول ندارند. پس تنها راه باقی مانده پیش پای جامعه اصلاحات است. مردم نه راه تند رادیکالیزم را می خواهند نه راه موجود را. می گویند ما کشور مان و نظام‌مان را می خواهیم، اما نه آنگونه که امروز اداره می شود، بلکه باید اصلاحات در آن صورت بگیرد. زبان مردم اصلاح طلبانه است واصلاح طلبان با این زبان آشنایی بیشتری دارند.

"دیگر تمام است ماجرا" شعار عامه مردم نیست

وی افزود: فکر می کنم اگر زبان مفاهمه جبهه اصلاحات با مردم حفظ شده باشد، گله های مطرح شده قابل جبران می شود. اگر ۱۳۹۲ روحانی را آوردند و با او در چارچوب‌ صحبت نکردند، ۱۴۰۰ باید کاندیدای خودشان را بیاورند. اگر در مجلس و شورای شهرها و روستاها اکثریت رای با اصلاح طلبان بود، اما موفق نبودند تلاش کنند موفق شودند. "دیگر تمام است ماجرا" شعار عامه مردم نیست نمی گویم طرفدار ندارد و یا خواست مردم چیزی جز واپسگرایی یا راکالیسم نیست؛ معتقدم مردم ما نه این هستند ونه آن.

موسوی لاری در واکنش به برخی انتقادات از عملکرد هر دو جناح سیاسی کشور خاطرنشان کرد: حتما عده ای به این نتیجه رسیدند که امور کشور از دست اصلاح طلب و اصولگرا خارج شده است، اما بگویید چه کنیم؟ رادیکالیزم که جواب نمی دهد، وضعیت فعلی اداره کشور مطلوب نیست. اپوزیسیون هم که از آن طرف دنیا سر در آخور بیگانه دارد و هر روز فقط در شبکه های اجتماعی کاری جز نفرت پراکنی نمی کند؛ بعض بی ازآن ها هشت سال در کنار صدام بودند و چهار سال در کنار ترامپ. کسی که در کنار صدام و ترامپ بوده چه جایگاهی میان مردم دارد؟ تنها رویکرد و مسیر باقی مانده اصلاحات است یعنی رفع مشکلات از درون با نگاه واقعی.

از اصلاحات نا امید نیستم

وزیر کشور دولت اصلاحات در ادامه با تاکید بر اینکه از جریان اصلاحات ناامید نشده ام، گفت: ما اصلاح طلبی را از جریان اصلاحات جدا می دانیم. ممکن است مردم از من اصلاح طلب گله کنند، حتی ممکن است بگویند دفعه دیگر به فلانی که دو میلیون در مجلس رای دادیم، دیگر رای نمی دهیم. این گله ها به معنای اینکه مشی اصلاح طلبی را قبول نداریم  نیست. من از اصلاحات مایوس نیستم  گرچه ممکن است بگویم با فلان اصلاح طلب مشکل دارم.

مشکل جسمی علت استعفا از شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان

موسوی لاری در ارتباط با علت استعفایش از شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان نیز توضیح داد و اعلام کرد: من در این باره در متن استعفانامه توضیحاتی دادم. واقعا از لحاظ جسمی مشکل پیدا کرده بودم و دکترها گفتند از استرس باید دور باشم. احساس می کردم تحلیل رفته ام. برای جلسات حضوری شورا ساعت ها باید در ماشین می ماندم و همین موضوع برای سلامتی ام خوب نبود. ضمن اینکه بارها به برخی مسایل مرتبط با شورا نقد داشتم.

وی افزود: من می گفتم هر تجربه بشری بعد از مدتی باید در خودش بازخوانی شود. من احساس می کردم در جمع ما که جمعی مرکب از اشخاص حقیقی و حقوقی بود حقیقی ها اکثرا به جلسه نمی آمدند. حقوقی ها که می آمدند به نمایندگی از حزب سخن نمی گفتند؛‌مثلا حزب کارگزان نماینده ای را معرفی می کرد؛ این آقا یک بار نمی گفت شورای مرکزی حزب یا دفتر سیاسی حزب ما پیشنهادی داده است. من بارها در جلسات گفتم درست نیست شما حقوقی ها فقط به عنوان شخص حقیقی در این تشکیلات حضور داشته باشید.

وی ادامه داد: مثلا دولت تصمیم گرفت یارانه ها را لغو کند و ارز را به کالاهایی که مد نظرشان است تخصیص بدهد. احزاب ما که می خواهند در مدیریت کشور نقش داشته باشند کارگروهی برای پیشنهاد به شورای سیاستگذاری در باره این موضوعات نداشتند. من از این وضع گله داشتم و می گفتم این نمایندگان باید زبان احزاب باشند نه این که خودشان مشخصا عضو تشکیلات به نظر بیایند. عملا شورا به یک حزب بدل شده بود. الان هم می گویم این مشکلات باید برطرف شود. اگر در این نهاد اجماع ساز این مشکلات ادامه پیدا کند وضع همانی می شود که در شورایعالی بود.

این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامع تاکید کرد:  احساس می کردم در جمع ما که ترکیبی از شخصیت های حقیقی و حقوقی بود؛ حضور برای خیلی از حقیقی ها مهم نبود، لذا در جلسات حضور نداشتند. وضعیت حقوقی ها را هم که گفتم به نمایندگی از حزب اظهار نظر نمی کردند.

شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در تصمیمات کلانش موفق بود

وی در بخش دیگری از این گفت و گو اظهار کرد: من بر خلاف نظر دوستانی که معمولا از بیرون به مسائل نگاه می کنند و به تعبیر عامیه کنار گود می نشیند و می گویند لنگش کن می گویم شورایعالی در تصمیمات کلانش موفق بود. ما در انتخابات ۱۳۹۲ ظرف مدت سه روز بازی باخته را به بازی برده شده تبدیل کردیم. آن انتخابات برای خودش رکورد است. ما در آن زمان اصلا تصوری از رد صلاحیت آیت الله هاشمی نداشتیم. او ستون نظام بود. وقتی رد صلاحیت شد پتکی بر سر تمام جریان تحول خواه خورد، اما جریان اصلاحات با تدبیر و منطق خود را جمع کرد و شکست صد در صدی را به پیروزی صد در صدی تبدیل کرد و توانست در این شرایط روحانی را رئیس جمهور کند.

وی یادآور شد: این اتفاق در مجلس دهم هم افتاد. رد صلاحیت ها اتفاق افتاد، اما از همان افراد موجود لیست پیروز را بیرون دادیم. همان شورای شهر که به ترکیب ۲۱ نفره اش اعتراض می شود هم پیروزی بود. اگر به شما بگویند از بین ۱۰۰ نفر که این ۲۱ نفر هم در آن هستند، بهترین ها را انتخاب کنید، یقین دارم با توجه به شاخصه ها اکثریت همین ۲۱ نفر در لیست خود شما قرار می گیرند. مثلا مسجد جامعی چهره فرهنگی است که از پس کارهای شورا بر می آید یا افرادی مثل رسولی و میرلوحی که استاندار و معاون وزیر و فعال سیاسی بودند گزینه های خوبی بودند. خانم هایی که در شورا هستند هم فعالین مناسبی برای امورات شورا بودند.

این فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: من خودم می گویم شورای سیاستگذاری در تصمیمات کلانش نا موفق نبوده است. در انتخابات ۱۳۹۸ هم بهترین تصمیم را گرفت. گفت نسبت به رد صلاحیت ها معترض هستیم، اکثر قریب به اتفاق کاندیدایمان رد صلاحیت شدند، بنابراین لیست نمی توانیم بدهیم؛ اما چون مشی ما اصلاح طلبانه است؛ ومعتقد به اصلاح از طریق صندوق‌های رای هستیم به احزاب گفته شد ائتلاف لیست ندارد، اما احزاب خودشان می دانند که لیست بدهند یا نه. به هیچ حزبی نگفتند حق ندارید لیست بدهید. مشروح مذاکرات آخرین جلسه شورا که این تصمیم گرفته شد را ببیند؛ عینا گفته شد با رد صلاحیت ۲هزار نفر کاندیدا نمی توانیم لیست بدهیم اما به همه استان ها ابلاغ می کنیم که اگر احزاب می توانند لیست بدهند یا حتی اگر یک کاندیدا دارند حمایتش کنند و مشارکت سیاسی را انجام دهند.

بعضی از احزاب خودشان خراب کردند

موسوی لاری همچنین در انتقاد از عملکرد برخی احزاب در انتخابات ۱۳۹۸ گفت: بعضی از احزاب خودشان خراب کردند. اول کارگزاران قرار بود چند نفر را معرفی کند، بعد وسوسه شدند یک لیست سی نفره دادند. خب معلوم است در آن فضا کسی می گوید سی نفر کاندیدا دارم از دو حال خارج نیست؛ یا این هایی که هستند واقعا اصلاح طلب نیستند یا این افراد همه اصلاح طب هستند و احزاب دروغ می گفتند که کاندیدا نداریم. لیست را نگاه می کردید می دیدید نهایت ۸ نفرشان مشی اصلاح طلبی دارند؛ در آن انتخابات احزاب ما اشتباه کردند.

اصلاح طلبان خودشان را اصلاح می کنند

وی ادامه داد: حالا برای یک اشتباه غیر راهبردی نمی شود گفت که نباید در انتخابات ۱۴۰۰ حضور داشته باشند. خب اصلاح طلبان خودشان را اصلاح می کنند.

این فعال سیاسی اصلاح طلب درباره نهاد اجماع ساز اصلاح طلبان نیز ابراز عقیده کرد: خیلی از چهره های ملی نخواستند یا نتوانستند در این نهاد اجماع ساز حضور داشته باشند. اما به طور کلی احزاب ما می دانند که باید در کنار هم قرار بگیرند. چون موضوع ریاست جمهوری متفاوت است. این ترکیب جدید می تواند به گزینه واحد برسد. البته در انتخابات شورا ها ممکن است باز هم به مشکل بخوریم. هم در زمان اجماع بر سر افراد و هم پیش تر از این موضوع در زمان مواجهه با هیئت نظارت که از نمایندگان فعلی مجلس تشکیل شده اند و ممکن است روند حذفی در پیش بگیرند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان ائتلاف اصلاحات با چهره های معتدل سیاسی وجود دارد یا خیر گفت: به نظر من تا اینجا اصلاح طلبان مصمم هستند در انتخابات ۱۴۰۰ با کاندیدای خودشان وارد عرصه رقابت بشوند. تلقی من این است که اصلاح طلبان در این راهبرد مصمم هستند.

وی در واکنش به پرسش دیگری درباره تعهد چهره های میانه رو به اصلاح طلبان برای رعایت میثاق نامه آنان نیز خاطرنشان کرد: این موضوع بحث دیگری است؛ اگر اتفاقی بیافتد که شورای نگهبان همه نیروهای اصلاح طلب را تایید نکند، می شود درباره اش صحبت کرد. در آن صورت در میان کاندیدها اگر شخصی باشد که آرمان های اصلاحات را تایید کند و میثاق نامه ای باشد که آرمان ها و اهداف اصلاح طلبی در آینده گم نشود می شود در موردش فکر کرد، اما این موضوع هم یک بحث جداگانه است و هم شرایط ویژه ای می طلبد که من تردید دارم به آن شرایط برسیم.