شرط و شروط عارف برای ائتلاف انتخاباتی

خبرگزاری ایسنا: محمدرضا عارف در گفتگو با ایسنا، با رد نکردن احتمال ائتلاف در انتخابات ۱۴۰۰ اظهار کرد: اگر قرار بر ائتلاف باشد، ائتلاف باید براساس سازوکار مشخصی انجام شود؛ مثلا اگر برای تشکیل دولت بنا بر ائتلاف شد، باید از قبل مشخص شود که سهم هر جریان در فعالیت دولت چقدر است؟ مثلا رئیس جمهور از شما، معاون اول از ما یا هشت وزیر از شما و یازده وزیر از ما و... اگر قرار به ائتلاف باشد، باید آورده و دریافتی و مسئولیت‌ها مشخص شود تا بتوان پاسخگوی مردم بود.

رئیس بنیاد امید ایرانیان در پاسخ به پرسشی درباره احتمال حضورش در انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: ما همیشه تشکیلات امید ایرانیان را داشته و فعالیت خود را برای تهیه برنامه‌های راهبردی داشته ایم. رابطه من با احزاب خوب بوده و هیچ گاه این رابطه قطع نشده است و فعالیت من کمتر از قبل نشده است. برخی چهره‌ها از من تقاضای حضور در انتخابات داشته اند، اما من تاکنون موضعی نگرفته ام.

متن گفت وگوی ایسنا با محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید مجلس دهم درباره فعالیت انتخاباتی اصلاح‌طلبان به شرح زیر است:

عارف با بیان اینکه به استناد قانون اساسی و با استناد به دیدگاه‌های امام راحل و رهبری انقلاب، انتخابات نقش اصلی در تعیین حاکمیت مردم بر سرنوشت خود دارد، گفت: اصرار امام خمینی (ره) بر جمهوری اسلامی بود و مردم هم با رای بالایی جمهوری اسلامی را انتخاب کردند و بنابراین همان میزان که اسلامیت نظام برای ما اهمیت دارد، جمهوریت نظام هم بسیار حائز اهمیت است. جریان‌های سیاسی کشور هم قاعدتا هیچ راهی جز صندوق رای نباید در نظر بگیرند و حرف‌های خود را باید پای صندوق رای بزنند و باید واقعیت رقابت سالم و عادلانه را بپذیرند در غیر اینصورت همه و در راس آن‌ها نظام دچار مشکل و گرفتاری می‌شود. در کنار رقابت میان جریان‌های سیاسی، در درون جریان‌های سیاسی و احزاب هم باید رقابت وجود داشته باشد البته به شرط اینکه قواعد رقابت سالم را بپذیریم.

شرایط یک رقابت سالم و عادلانه تامین شود

وی در ادامه اظهار کرد: ما از جریان‌های سیاسی انتظار داریم در انتخاباتی که قاعدتا باید سالم و عادلانه و فراگیر برگزار شود، حضور جدی داشته باشند تا با حضور فعال در عرصه انتخابات به سمت حل مشکلات پیش برویم. در کنار جریان‌های سیاسی، حاکمیت به مراتب وظیفه سنگین تری دارد تا شرایط یک رقابت سالم و عادلانه تامین شود نه به مانند انتخابات مجلس یازدهم که با رد صلاحیت‌های گسترده مواجه بودیم و به تبع آن میزان مشارکت مردم هم به شدت کاهش چشمگیری داشت. از سوی دیگرجریان اصلاحات هم به عنوان یک جریان اصیل و ریشه دار در انقلاب، باید در همه رویداد‌های مهم و از جمله انتخابات پیش رو که می‌توانند منشا اثر باشند شرکت کنند. ما باید برای حل مشکلات و چالش‌های مهم کشور، کارآمدی، شایستگی و توانایی کاندیدا‌ها را ملاک قرار دهیم و بنابراین نمی‌توانیم افرادی به مجلس شورای اسلامی، شورای اسلامی شهر و روستا یا ریاست جمهوری بفرستیم که کارآمدی لازم و بالا را نداشته باشند و نتوانند در عمل پاسخگوی مردم باشند.

جریان اصلاحات تجربه انتخابات ۸۴ را دارد

رئیس فراکسیون امید مجلس دهم با اشاره به اینکه من معتقد هستم که تحقق کارآمدی در گرو اجماع سازی درون جریانی است، خاطرنشان کرد: اگر مثلا ۱۰ کاندیدا از یک جریان به انتخابات ریاست جمهوری بیاید آن جریان نمی‌تواند نتیجه لازم را بگیرد و پاسخگوی مطالبات مردم باشد، بنابراین با اجماع سازی و درک شرایط و منافع ملی و جریانی و تعیین سازوکار مشخص به سمت معرفی نامزدی برویم که روی آن اجماع باشد و بر اساس عملکرد گذشته و توانایی‌ها بتواند رای بالای مردم را جلب کند و مردم گیج و سردرگم نشوند. جریان اصلاحات تجربه انتخابات ۸۴ را دارد که مجموع آرای نامزد‌های اصلاح طلبان بیش از رقیب بود، ولی ما پیروز نشدیم.

وی درباره فعالیت تشکیلاتی اصلاح طلبان در انتخابات‌های گذشته، بیان کرد: ما قبول داریم که باید میدان داری اصلی احزاب در انتخابات را بپذیریم، ولی در حال حاضر حزبی فراگیر که پایگاه مردمی در کل کشور داشته باشد را نداریم و خود احزاب هم چنین ادعایی ندارند و به نظرمی رسد تا رسیدن به حزب فراگیر زمان زیادی لازم است؛ بنابراین تا زمان رسیدن به احزاب فراگیر باید در قالب ائتلاف و شورا‌هایی مرکب از احزاب و شخصیت برجسته و معتمد مردم عمل کنیم. در دهه ۹۰ این مساله مطرح شد که با توجه وجود اشخاص حقیقی تاثیرگذار در میان اصلاح طلبان در کل کشور، آیا احزاب به تنهایی می‌توانند میدان دار باشند؟ گاهی این افراد حقیقی تاثیری به اندازه چند حزب در حوزه‌ها و مناطق خود دارند. جمع بندی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات این بود که نهاد تلفیقی تشکیل دهیم که محور اصلی با احزاب عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات باشد و در کنار احزاب از ظرفیت افراد حقیقی هم استفاده شود. این روش ادمه یافت و بعد از برگزاری هر انتخابات عملکرد شورای عالی سیاستگذاری به بحث گذاشته شد. البته همزمان با فعالیت شورای عالی، گاهی بحث تشکیل پارلمان اصلاحات هم مطرح می‌شد. جمع بندی که از نقد و بررسی عملکر شورای عالی در دوره‌های گذشته بدست می‌آمد این بود که ترکیب تلفیقی شورای عالی حفظ شود و ما هم با این ترکیب سه دوره از فعالیت شورای عالی را ادامه دادیم. البته در هر دوره تعداد اعضای حقیقی نسبت به اعضاء حقوقی کاهش می‌یافت تا نقش اعضا حقوقی یعنی احزاب برجسته شود.

استعفایی در کار نبود

عارف در ادامه درباره متوقف شدن فعالیت شورای عالی سیاستگذاری و استعفای خود از ریاست این شورا پس از انتخابات مجلس یازدهم، گفت: استعفایی در کار نبود. وزارت کشور در دوره انتخابات مجلس یازدهم اعلام کرد که بر اساس قانون جدید احزاب شورای عالی سیاستگذاری جایگاه حقوقی ندارد و باید به جای آن جبهه مرکب از احزاب تشکیل شود، جالب اینجاست که رقبای ما همیشه چنین ائتلاف‌هایی تشکیل می‌دادند و مشکلی هم پیش نمی‌آمد و ایراد حقوقی هم مطرح نمی‌شد، اما ما تا قدم برمی داشتیم، ایراد حقوقی مطرح می‌شد. پس از ایراد حقوقی وزارت کشور، ما ائتلافی به نام «ائتلاف بزرگ اصلاح طلبان ایران اسلامی» تشکیل دادیم که با حضور فقط احزاب بود و شخص حقیقی در این ائتلاف عضویت نداشت، زیرا با تغییر وزارت کشور ائتلاف فقط با حضور احزاب تشکیل می‌شد نه افراد حقیقی. انجمن اسلامی معلمان هم ماموریت یافت تا این ائتلاف جدید را در وزارت کشور به ثبت برساند و این ائتلاف تمام اختیارات و مسئولیت خود را به شورای عالی اصلاح طلبان که در عکل منتخب خود ائتلاف بود تفویض کرد و کار شورای عالی ادامه یافت.

وی تصریح کرد: پس از برگزاری انتخابات مجلس یازدهم و براساس رویه‌های سه دوره فعالیت شورای عالی سیاستگذاری، نامه‌ای به آقای محمدی دبیرکل وقت انجمن اسلامی معلمان نوشتم که انتخابات به پایان رسیده است و شما یا جلسه شورای هماهنگی جبهه اصلاحات را تشکیل دهید یا اگر شرایط کرونا اجازه نمی‌دهد، جلسه موسسین ائتلاف را تشکیل دهید و در مورد ادامه کار تصمیم گیری کنید که از این نامه من تلقی استعفا شد که صحیح نمی‌باشد. تفاوت این دوره با دوره‌های قبل این بود که در سه دوره قبل خود شورای عالی سیاستگذاری چنین ارزیابی را انجام می‌داد و در این دوره تقاضا شد که شورای هماهنگی جبهه اصلاحات که در حقیقت پایه گذار شورای عالی سیاست گذاری بود این کار را انجام دهد و با توجه به جمع بندی عملکرد سه دوره اول و نقد‌هایی که در این مدت به عملکرد شورا شده بود تصمیمی مناسب برای ادامه ائتلاف و ادامه حضور فعال در انتخابات اتخاذ کند.

احساس می‌کردم که بعضا مطرح می‌شود که عارف مانع ایجاد ائتلاف است

عارف با اشاره به اینکه در دوره سوم فعالیت شورای عالی سیاستگذاری هم زمان بحث پارلمان اصلاحات یا ائتلاف جدید هم مطرح شد، اظهار کرد: من احساس می‌کردم که بعضا مطرح می‌شود که عارف مانع ایجاد این ائتلاف است و در واقع نقد‌ها متوجه فرد است در حالیکه ما در گفتمان اصلاحات به فردمحوری اعتقادی نداریم. فرد می‌آید و می‌رود، ولی جمع فعالیت خود را ادامه می‌دهد. من در نامه خود نوشتم که به جای اینکه عارف نقد و ارزیابی عملکرد ائتلاف را انجام دهد، خود موسسین ائتلاف نقد را انجام دهند تا خدای نکرده عارف مانعی نباشد. خوشبختانه هم اصلاح طلبان تصمیم خوبی برای ادامه فعالیت جمعی رسیده و قرار است نهادی اجماع ساز ایجاد شود و فعلا بحث پارلمان اصلاحات هم مسکوت ماند که امیدوارم این تصمیم هرچه سریعتر عملیاتی شود و یک نهاد اجماع ساز فعال و پویا و موثرتر از دوره‌های قبلتشکیل شود.

اصولا اعتقاد به ائتلاف دارم

رئیس فراکسیون امید مجلس دهم درباره امکان ائتلاف اصلاحات با سایر جریان‌ها در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، گفت: نگاه من روشن است و اصولا اعتقاد به ائتلاف و توجه به منافع ملی دارم. در ذات توجه و اولویت به منافع ملی، ائتلاف و حرکت اجماعی وجود دارد. معتقدم در مرحله اول احزاب و جریان‌های سیاسی به صورت شفاف، مواضع و کاندیدای خود را باید معرفی کنند، زیرا رفتار‌های پاندولی و بده وبستان‌ها به جریان‌های سیاسی ضربه می‌زند. در انتخابات سال ۹۲ هم گفتم که دو جریان ریشه دار کشور در درون خود به اجماع برسند و رقابت جدی داشته باشند، البته ائتلاف با سایر جریان‌ها را هیچگاه نفی نکرده ام و در صورت لزوم ائتلاف با ساز و کار معین و مشخص و تعیین حقوق نهاد‌های ائتلافی می‌تواند مفید باشد. یا مثلا در انتخابات مجلس دهم در تهران به جای عرضه کردن چند صد نفر کاندیدا به مردم، دو تا لیست سی نفره معرفی شود، البته این به معنای نفی حق افراد برای حضور شخصی در انتخابات نیست. در انتخابات مجلس دهم پیشنهاد دادم که دو جریان اصلی سیاسی برای لیست تهران، افراد مشترکی را در لیست خود قرار دهند که در عمل و علی رغم صحبت‌های اولیه در نهایت تشکیل چنین لیستی به تایید نرسید و دو جریان اصلی با لیست‌های جریانی خودشان در صحنه حاضر شدند.

اگر قرار بر ائتلاف باشد، ائتلاف باید براساس سازوکار مشخصی انجام شود

عارف با بیان اینکه هر جریان سیاسی باید براساس افراد و نامزد‌های خود حرکت کند، تصریح کرد: اگر قرار بر ائتلاف باشد، ائتلاف باید براساس سازوکار مشخصی انجام شود مثلا اگر برای تشکیل دولت بنا بر ائتلاف شد، باید از قبل مشخص شود که سهم هر جریان در فعالیت دولت چقدر است؟ مثلا رئیس جمهور از شما، معاون اول از ما یا هشت وزیر از شما و یازده وزیر از ما و... اگر قرار به ائتلاف باشد، باید آورده و دریافتی و مسئولیت‌ها مشخص شود تا بتوان پاسخگوی مردم بود. من شخصا این نگاه را قبول دارم، ولی معتقدم باید جریان‌های سیاسی کاندیدا‌های خود را داشته باشند و اگر بنا بر ائتلاف شد، باید توافق‌ها روشن باشد و به اطلاع هواداران جریان‌ها هم برسد و عملا مورد تایید آن‌ها باشد.

رئیس فراکسیون امید مجلس دهم ادامه داد: ما برای تهیه لیست امید در مجلس دهم از افراد تعهد گرفته و حدود ۱۵۰ نفر را از لیست، به مجلس آمدند، ولی بعضی از آن‌ها به تعهدات خودعمل نکردند. ما حتی اسم فراکسیون را «امید» گذاشتیم نه «اصلاحات» تا بحث ائتلاف دنبال شود و نتوانیم همکاری را ادامه دهیم، اما یک هفته پس از تشکیل مجلس، برخی افراد به تعهدات خود عمل نکردند. آیا آن‌ها با رای خود به مجلس رفتند یا از اعتبار اصلاح طلبان استفاده کردند و بعد به تعهدات خود پایبند نماندند؟ سوالی است که باید روشن شود. برخی از راه یافتگان به مجلس دهم از لیست امید تا آخر مجلس رفتار پاندولی خود را ادامه دادند و هرجا صلاح شان بود با ما همراهی می‌کردند و هرجا صلاح شان نبود با رقیب ما همکاری می‌کردند. آن‌ها تا آخر مواضع طلبکارانه داشتند و می‌گفتند اصلاح طلبان منحرف شده اند یا می‌گفتند عارف در مجلس تسلیم ما نمی‌شود، ولی مگر کل فراکسیون امید یک نفر عارف است؟ آن‌ها بیشتر آینده نگری می‌کردند.

برخی چهره‌ها از من تقاضای حضور در انتخابات داشته اند، اما من تاکنون موضعی نگرفته ام

رئیس بنیاد امید ایرانیان در پاسخ به این پرسش که آیا قصد حضور در انتخابات ۱۴۰۰ را دارید، گفت: امروز نمی‌شود صریح پاسخ داد. جریان اصلاحات باید برای انتخابات حضور جدی داشته باشد و برنامه و نامزد معرفی کند و ما هم در این مسیر حرکت می‌کنیم. ۱۰ سال است که در بنیاد امید ایرانیان برنامه‌های راهبردی برای رویداد‌های مهم سیاسی کشور از جمله انتخابات تهیه می‌شود، زیرا اعتقاد ما این است که حتی اگر در انتخابات شکست خوردیم، برنامه‌های خود را در اختیار رقیب قرار دهیم. کمیته‌های بنیاد امید ایرانیان اکنون فعال بوده و راهبرد اصلی ما افزایش مشارکت مردم و پاسخگویی به مردم و اداره خوب و موفق کشور است.

عارف در واکنش به برخی اخبار مبنی بر فعالیت انتخاباتی‌اش اظهار کرد: ما همیشه تشکیلات امید ایرانیان را داشته و فعالیت خود را برای تهیه برنامه‌های راهبردی داشته ایم. رابطه من با احزاب خوب بوده و هیچ گاه این رابطه قطع نشده است و فعالیت من کمتر از قبل نشده است. برخی چهره‌ها از من تقاضای حضور در انتخابات داشته اند، اما من تاکنون موضعی نگرفته ام. به هر حال من یک عقبه، کارنامه و توانایی دارم که باید در خدمت کشور و مردم باشد و خواهش من این است افراد براساس شعار عمل نکنند و اگر قرار است عملکرد افراد از جمله من در موقعیت‌های مختلف از جمله مجلس بررسی شود، متوجه باشند که من عمل گرا و نتیجه گرا هستم و معتقدم که اکنون زمان شعاردادن نیست. اگر قرار است دو کاندیدا مقایسه شوند، در یک زمان و شرایط مشخص مقایسه انجام شود نمی‌شود رفتار یک مقطع زمانی یک فرد با یک مقطع زمانی فرد دیگر مقایسه شود، زیرا شرایط متفاوت است. معتقدم کسانی که در خود توانایی می‌بینند وارد صحنه شوند تا عملکرد گذشته آن‌ها نقد و بررسی شود و با ارزیابی عملکرد‌های گذشته، توانایی‌ها و شایستگی ها، جریان‌های سیاسی به کاندیدای مناسب خود برسند.