کشف ارتباط میان داروهای رفلاکس معده و زوال عقل

پژوهشگران می‌گویند: داروهای محبوب درمان بازگشت اسیده معده به مری یا اصطلاحا رفلاکس معده که قبلا با خطر بالای سکته و حمله قلبی مرتبط دانسته شده بودند، اکنون مشخص شده که با افزایش احتمال ابتلا به زوال عقل مرتبط با افزایش سن نیز ارتباط دارند.

به نقل از نیو اطلس، داروهای درمان رفلاکس معده که پیش از این با خطر بالای سکته و حمله قلبی مرتبط بودند، اکنون با افزایش احتمال ابتلا به زوال عقل مرتبط نیز دانسته می‌شوند.

این داروها نوع خاصی از درمان هستند که به عنوان مهارکننده‌های پمپ پروتون(PPIs) شناخته می‌شوند که همانطور که از نام آن پیداست، بر روی پمپ‌های پروتون که اسید آزاد شده در معده را تولید می‌کنند، عمل می‌کنند. این مهار کننده از جریان یافتن اسید اضافی به مری و ایجاد سوزش سر دل و سایر مشکلات جدی دستگاه گوارش که حتی می‌تواند منجر به سرطان شود، جلوگیری می‌کند.

این داروها یکی از رایج‌ترین داروهای مورد استفاده در سراسر جهان هستند که به عنوان مثال تنها در آمریکا سالانه 15 میلیون آمریکایی آنها را مصرف می‌کنند و هم با نسخه و هم به صورت بدون نسخه در دسترس مردم هستند.

نمونه‌هایی از داروهای مذکور شامل امپرازول، لانزوپرازول، دکسلانسوپرازول، پانتوپرازول و رابپرازول است.

بازگشت اسید به مری یا رفلاکس معده که در میان مردم به نام ترش کردن شناخته می‌شود، به معنی آسیب‌های موکوزی و نشانه‌های مزمن در اثر بازگشت غیرعادی محتویات و اسید معده به مری است. نشانه‌های متداول بازگشت اسید معده‌ به مری، سوزش سر دل، درد قفسه سینه (پشت جناغ) و بوی بد دهان و احساس ترش کردن است. یک پنجم ایرانی‌ها مبتلا به رفلاکس معده هستند، یعنی حداقل هفته‌ای یک یا دو بار ترش می‌کنند.

کاماشی لاکشمینارایان(Kamakshi Lakshminarayan) نویسنده ارشد این مطالعه از دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه مینه‌سوتا در مینیاپولیس گفت: مهارکننده‌های پمپ پروتون ابزار مفیدی برای کمک به کنترل رفلاکس اسید معده هستند، با این حال استفاده طولانی‌مدت در مطالعات قبلی با خطر بالای سکته مغزی، شکستگی استخوان و بیماری مزمن کلیوی مرتبط بوده است.

وی افزود: با این حال، برخی از افراد این داروها را به طور منظم مصرف می‌کنند، بنابراین ما بررسی کردیم که آیا آنها با خطر بالاتر ابتلا به زوال عقل مرتبط هستند یا خیر.

وی در ادامه گفت: در حالی که ما ارتباطی با مصرف کوتاه مدت آنها پیدا نکردیم، اما خطر ابتلا به زوال عقل مرتبط با استفاده طولانی مدت از این داروها را یافتیم.

پژوهشگران آکادمی نورولوژی آمریکا 5712 نفر را در سنین 45 تا 64 سال مورد بررسی قرار دادند که در زمان اولین ارزیابی سلامت خود بین سال‌های 1987 تا 1989 زوال عقل نداشتند.

نزدیک به 1500 شرکت کننده یعنی بیش از یک چهارم افراد شرکت کننده در طول زمان مطالعه PPI مصرف کردند.

پژوهشگران پس از تعدیل ارقام متناسب با سن، جنسیت، نژاد و بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا دریافتند افرادی که از PPI به مدت 4 سال و 4 ماه یا بیشتر استفاده می‌کنند، 33 درصد بیشتر از افرادی که هرگز این داروها را مصرف نکرده‌اند، در معرض خطر ابتلا به زوال عقل هستند.

حدود 497 شرکت‌کننده استفاده طولانی مدت از PPI (بیش از چهار سال و چهار ماه) و 58 نفر ابتلا به زوال عقل را گزارش کردند.

با این حال، هیچ خطری برای افرادی که از PPI به شکل متناوب استفاده نمی‌کردند یا آنها را برای دوره‌ای کمتر از هشدار قرمز آماری چهار سال و چهار ماه مصرف می‌کردند، وجود نداشت.

البته این مطالعه علت را بررسی نکرده است، اما زمینه جدیدی را برای مطالعه استفاده طولانی‌مدت از دارو و مکانیسم‌های دیگری که ممکن است توسط مهار کننده پمپ پروتون ایجاد شود، فراهم می‌کند.

لاکشمینارایان می‌گوید: در حالی که راه‌های مختلفی برای درمان رفلاکس اسید معده مانند مصرف آنتی‌اسیدها، حفظ وزن مناسب و اجتناب از مصرف دیرهنگام وعده‌های غذایی و برخی غذاهای خاص وجود دارد، روش‌های مختلف ممکن است برای همه کارساز نباشد و مهم است که افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند، قبل از ایجاد هر گونه تغییری با پزشک خود صحبت کنند تا بهترین درمان را برای آنها در اختیار بگذارند، زیرا قطع ناگهانی این داروها ممکن است منجر به علائم بدتری شود.

همچنین جایگزین‌هایی برای PPI مانند مسدودکننده‌های H2 وجود دارد که با اتصال به گیرنده‌های هیستامین نوع 2 روی سطح سلول‌های جداری معده، تولید و ترشح اسید را مختل می‌کنند.

با این حال، دانشمندان با احتیاط در مورد تغییر این داروها توصیه می‌کنند و توجه دارند که این مطالعه دارای محدودیت‌هایی مانند دقت در گزارش‌دهی شخصی و پیوندهای سلامتی مخدوش‌کننده مانند خطر بالقوه زوال عقل به دلیل کاهش سطح ویتامین B12 است، چرا که این ویتامین در شرکت‌کنندگان این مطالعه ارزیابی نشد. ضمن اینکه مطالعات قبلی روی PPIها نتایج منفی قطعی از مصرف آنها ارائه نکرده‌اند.

لاکشمینارایان می‌گوید: تحقیقات بیشتری برای تأیید یافته‌های ما و بررسی دلایل ارتباط احتمالی بین استفاده طولانی‌مدت از مهارکننده‌های پمپ پروتون و خطر بالاتر ابتلا به زوال عقل مورد نیاز است.

این پژوهش در مجله Neurology منتشر شده است./ایسنا