ضرورت رویکرد اخلاقی به انتخابات

روزنامه جوان: برخلاف نظام‌های غربی مبتنی بر اصالت سرمایه که مفهوم «ترجیح اراده انسان‌ها (ی ثروتمند) بر اراده خداوند» از طریق انتخابات (و مفهوم مردم‌سالاری) و حذف جایگاه اخلاق در مبارزات انتخاباتی اعمال می‌شود، در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، مفهوم «تحکیم حکومت خداوند در زمین» از طریق انتخابات (و مفهوم مردم‌سالاری دینی) و تأکید بر رعایت و تقویت عنصر اخلاق در رفتارهای انتخاباتی، جاری و تعقیب می‌شود. با اتمام جنگ تحمیلی و روی کار آمدن دولت‌های غیرانقلابی و بعضاً غرب‌باور متأسفانه مسیر اخلاقی در انتخابات دستخوش دست‌انداز‌های ناخوشایند و غیرقابل قبول شده و مردم شاهد رفتارهای غلط و غیراسلامی بوده‌اند که متأسفانه خروجی این رفتار‌ها موجب زیر سؤال رفتن سلامت انتخابات و کاهش مشارکت‌پذیری مردم و بروز تنش‌ها و افزایش طمع‌ورزی دشمنان شده و مواردی نظیر فتنه ۸۸ را سبب شده است. در شرایطی که مردم‌سالاری در غرب با نگاه اومانیستی و مقبولیت انسان‌محور بر مبنای جهان‌بینی مادی به‌دنبال تحقق اراده جمعی انسان‌ها با نگاه منفعت‌طلبانه و رقابت برای کسب قدرت و ثروت و سودمحوری است، جمهوری اسلامی ایران بر پایه اندیشه دینی و استقرار حکومت صالحان (ان‌الارض یرث‌ها عبادی الصالحون) مدعی ترویج نگاه خالق بر مخلوق و مقبولیت انسانی بر اساس مشروعیت الهی از طریق برگزاری انتخابات و مشارکت مردم بوده و علاوه بر تلاش برای تأمین مصالح مادی در پی تعالی انسان نیز هست. جمهوری اسلامی ایران بر اساس منویات مقام معظم رهبری در پی حضور حداکثری مردم برای گزینش مسئولان کارآمد و پرتحرک، انقلابی و شجاع، دارای روحیه جهادی و مردمی، دشمن‌شناس و استکبارستیز، ولایت‌پذیر و مؤمن به ارزش‌های اخلاقی و دینی و با برنامه در پناه انتخاباتی سالم، با نشاط و متمایز از مردم‌سالاری منحط غربی بوده و تحقق اهداف انتخاباتی نظام را مستلزم تضمین سلامت اخلاقی انتخابات می‌داند. سلامت انتخابات دارای دامنه وسیعی است، اما بی‌شک رعایت اخلاق عملی یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است که همه ارکان و اجزای انتخابات اعم از مجریان، ناظران، نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها، رسانه‌ها و... را در بر می‌گیرد. بداخلاقی‌ها نه تن‌ها مسیر انتخابات را به ناکجاآباد تفکرات اومانیستی غربی سوق می‌دهد بلکه فرصت طلایی انتخابات را به تهدید محدود و حتی تهدید امنیت ملی تبدیل می‌کند؛ مسائلی نظیر دروغ، تهمت، افترا، تخریب، بزرگنمایی مشکلات، وعده‌ها و شعارهای غیرکارشناسی و دست نیافتنی، اسراف، هزینه‌های تبلیغاتی کلان و غیرقانونی و غیرشرعی و خرید رأی نمونه‌هایی غیرقابل قبول و ضداخلاقی بوده که سلامت انتخابات را به‌کلی مخدوش کرده یا زیر سؤال می‌برد. پرهیز از شیوه‌های پروپاگاندایی و جنگ روانی و همچنین استفاده از برخی تکنیک‌های رقابت‌های انتخاباتی نظیر مغالطه، برچسب‌زنی، کلی‌گویی، سفسطه، شایعه‌سازی و ایجاد ترس و ناامیدی نیز از جمله شیوه‌هایی است که در یک رقابت سالم و مبتنی بر اخلاق اسلامی جایگاهی ندارد. اصول اخلاقی انتخابات تراز جمهوری اسلامی ایران در مقاطع مختلف از انتخابات مشتمل بر «قبل»، «حین» و «پس» از انتخابات و در سطوح مختلف رقابت‌های انتخاباتی همچون تبلیغات، مناظره‌ها، گفت‌وگوها، مصاحبه‌ها، یادداشت‌ها و تحلیل‌های مطبوعاتی و رسانه‌ای وابسته به جریان‌های سیاسی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. رعایت دقیق اصول اخلاقی انتخابات تن‌ها منحصر در نامزدهای انتخاباتی نبوده و تمامی ارکان و اجزای مؤثر در برگزاری انتخابات مشتمل بر «احزاب و جناح‌های سیاسی»، «گروه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد»، «جریانات دانشجویی و علمی»، «مجریان و ناظران انتخابات»، «هواداران و طرفداران نامزدها»، «حامیان مالی و سیاسی نامزدها»، «نخبگان جامعه»، «رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب و شفاهی، اجتماعی و مجازی»، «رسانه ملی»، «نهادهای فرهنگی»، «نهادهای انتظامی، اطلاعاتی و امنیتی»، «قوای مقننه و قضائیه»، «صاحبان تریبون‌های اجتماعی و سیاسی، دینی» و به‌طور کلی آحاد جامعه را در دو قالب عام و خاص شامل می‌شود. متأسفانه با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم شاهدیم که برخی به جای تبیین برنامه‌های خود در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به تخریب رقبای خود اهتمام می‌ورزند که این به منافع ملی ضربه زده و وحدت ملی را نیز مخدوش می‌کند. هر انتخاباتی می‌تواند فرصت خوبی برای حرکت‌های روبه جلو و بازنگری در روش مدیریت کشور باشد که نباید این فرصت با برخی بداخلاقی‌ها به تهدید تبدیل و دستاویزی برای طمع‌ورزی دشمنان شود. اگرچه طی ادوار انتخاباتی گذشته در جهت تدوین چارچوب باید‌ها و نباید‌ها و اصول اخلاقی انتخابات تلاش‌هایی صورت پذیرفته است، اما اولاً این تلاش‌ها کامل (جامع و مانع) نبوده و ثانیاً جنبه عملیاتی پیدا نکرده و ثالثاً جنبه قانونی پیدا نکرده و فاقد ضمانت اجرا بوده است. بنابراین خلأ این موضوع بسیار مهم به‌عنوان وجه ممیز انتخابات در ایران با سایر کشور‌ها از یک‌سو و تضمین سلامت انتخابات و ارتقای امنیت نظام، شدیداً محسوس بوده و ضرورت مهندسی اصول اخلاقی در انتخابات تراز جمهوری اسلامی ایران و قانونمند کردن آن اجتناب‌ناپذیر است.