ایران کدام بخش اس 300 را تحویل گرفته است؟ +عکس

مشرق: پس از سالها مذاکره، کشمکش و تکذیب و تایید، بالاخره در جریان رژه روز 29 فروردین در جوار حرم امام خمینی(ره)، برای اولین بار اجزایی از سامانه دفاع هوایی اس 300 در داخل کشورمان به نمایش در آمد. ایران در سال 2007 میلادی، قراردادی را برای خرید سامانه های دفاع هوایی S-300 PMU-1 با روسیه به امضاء رساند.

اما به علت عدم اطلاع رسانی در بخش های مرتبط با تحویل و بکارگیری این سامانه در کشورمان، اطلاعات کاملی در اختیار مردم و رسانه های علاقمند به پیگیری این موضوع قرار نگرفت و هنوز دقیقا مشخص نیست که سامانه تحویل شده به ایران دقیقا کدام عضو از خانواده اس 300 است؟

پیش از این برخی مقامات روسی تاکید کرده بودند که سامانه جدیدی که به ایران تحویل می‌شود به نسبت مدل اولیه که در سال 2007 سفارش داده شده است تفاوت داشته و ارتقاء پیدا می‌کند و در عین حال، گزارش مهم رسانه ملی درباره امکان تحویل 2 نوع سامانه پدافندی به نیروهای مسلح کشورمان، بر حساسیت و ابهامات موضوع افزوده است.

نگاهی به سامانه‌های به نمایش درآمده در جریان رژه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که مجموعه پدافندی تحویل شده به ایران، سامانه ای است که به راحتی نمی توان آنرا معرفی و تفسیر کرد؛ بخصوص آنکه تصاویر منتشره از رژه نیز نمی تواند مبنای دقیقی برای تحلیل فنی و کامل یک سامانه مدرن و مهم باشد. با این اوصاف، معرفی جداگانه هر کدام از سامانه های موجود در مراسم روز یکشنبه، بهترین راه برای اطلاع رسانی به مخاطبان گرامی است.

سامانه کنترل و فرماندهی UNIVERSAL

یکی از سامانه های به نمایش درآمده در جریان این رژه که به شکل یک کانتیر بزرگ سبز رنگ بود، به نظر سامانه کنترل و فرماندهی دفاع هوایی UNIVERSAL است. دو نکته جالب درباره این سامانه وجود دارد؛ اول اینکه مدل صادراتی این سامانه که UNIVERSAL-1E نام داشته و در برخی از نمایشگاه‌های دفاعی روسیه نیز به نمایش درآمده است، مدلی بسیار کوچکتر از گونه به نمایش درآمده در ایران است.

اس 300

سامانه UNIVERSAL در ایران

اس 300

سامانه UNIVERSAL در کنار پدافند S-400. به تعداد برجستگی ها در دو عکس اول و دوم دقت کنید

اس 300

سامانه UNIVERSAL - مدل صادراتی

یک مسئله مهم درباره تحلیل این سامانه این نکته است که با دقت روی سقف این سامانه، با 6 برجستگی به نظر هواکش هستند رو به رو می شویم. در سامانه های UNIVERSAL ارتش روسیه که به همراه سامانه اس 300 عمل می‌کنند 4 هواکش دیده شده و 6 هواکش مربوط به گونه ای است که در کنار سامانه دفاع هوایی اس 400 دیده شده است.

در معرفی ویژگی های سیستم فوق اعلام شده است که این سامانه قادر است حجم بالایی از اطلاعات مربوط به شرایط آسمان نبرد را در فواصل مختلف از منابع گوناگون دریافت کرده و علاوه بر ایجاد یک صحنه واضح از میدان نبرد هوایی برای فرماندهان، این اطلاعات را با سایر واحدهای هوایی و پدافندی نیز به اشتراک بگذارد.

رله ارتباطی سامانه S-350E Vityaz در ایران

یکی دیگر از موارد مهم رویت شده در رژه، سامانه رله ارتباطی مربوط به پدافند موشکی S-350E Vityaz است. این سامانه پدافندی یک سیستم دفاع هوایی میان برد متوسط بوده که بیشتر برای پوشش دادن سامانه های برد بلندی مثل اس 300 و اس 400 طراحی شده است.

اس 300

در تصاویر مربوط به رژه روز ارتش، یک سامانه رله ارتباطی مشاهده شد که بر روی یک شاسی Kamaz 5350 قرار دارد و در سیستم دفاع هوایی S-350E Vityaz نقش رله ارتباطی ما بین پرتابگرهای موشکی، رادار و پست فرماندهی را بر عهده دارد. البته برخی رسانه‌های داخلی، همچون همیشه با اشتباه تفسیر کردن سامانه مذکور، آنرا جرثقیل موشک‌گذاری سامانه اس 300 معرفی کرده بودند بی‌آنکه توجهی به کابل‌های فراوان و ساختار کلی این سامانه داشته باشند.

اس 300

البته تا به امروز هیچ خبر رسمی مبنی بر قصد ایران برای خرید کل سامانه S-350E Vityaz نه از طرف منابع روسی، نه ایرانی و نه حتی غربی منتشر نشده است. در عین حال باید به ذکر این نکته بسنده کرد که عمده سامانه‌های رله ارتباطی، راداری و موشکی پدافندی در روسیه توان دریافت و اشتراک گذاری اطلاعات را با یکدیگر دارند.

نکته مهم دیگر این است که این سامانه تا به امروز به ارتش روسیه تحویل نشده و منابع روسی اعلام کرده اند تحویل اولین نمونه از این موشک‌ها در سال 2016 به ارتش روسیه آغاز می‌شود.

رادار پرنده بزرگ در دو بخش به نمایش درآمد

همچنین در جریان این رژه رادار 64N6E Big Bird در حالت بسته به نمایش درآمد. نکته اصلی در این رابطه، این مسئله است که این رادار دارای چندین مدل بوده و در مدلهای مختلف سامانه اس 300 به کار می رود. در عین حال بخش دیگری از واحد کنترلی این رادار نیز در جریان رژه به نمایش درآمده است که به دلیل وجود زائده ای در بالای آن و تطبیق آن با تصاویر موجود در فضای مجازی می توان این احتمال را مطرح کرد که رادار مورد نظر مربوط به سامانه S-300 PMU-2 باشد.

اس 300

اس 300

اس 300

رادار بیگ برد در سامانه S-300 PMU2

این رادار که ملقب به "پرنده بزرگ" است به نوعی به عنوان سامانه ایجیس زمینی شناخته می شود و در حقیقت در کلاس رادار معروف نیروی دریایی آمریکا قرار دارد. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که میزان برون دهی این رادار در مقایسه با ایجیس آمریکایی 30 درصد بیشتر است.

این رادار از توان مقابله بسیار بالا در برابر جنگ الکترونیک برخوردار بوده و می تواند حدود 200 هدف را کشف کرده و همزمان رهگیری اهداف مورد نظر برای 12 هدف را ادامه داده و اطلاعات لازم را به رادار کنترل آتش منتقل کند که بر این اساس از اجزاء مهم پدافند مدرن روسی در کشورمان محسوب خواهد شد.

پست فرماندهی سامانه اس 400 در ایران؟!

اما نکات مهم دیگر درباره سامانه مدرن پدافندی تحویل شده به ایران، یکی مسئله کشنده‌های تحویل‌شده به ایران است چراکه کشنده BAZ-64022 در آخرین نمونه‌های سامانه دفاع هوایی S-300 PMU2 و همچنین S-400 برای حمل موشک ها به کار می‌رود.

اس 300

اس 300

نکته دیگر نیز مشاهده اتاقکی در جریان رژه بود که شباهت بسیار زیادی با اتاقک فرماندهی و کنترل سامانه S-400 دارد. البته این سامانه فرماندهی توان شبکه شدن و کنترل دیگر سامانه‌های پدافندی مثل اس 300 را نیز دارد اما به طور استاندارد و در تصاویر منتشره از سامانه اس 400، جزء اجزای رسمی آن محسوب می شود.

اس 300

پست فرماندهی اس 300

اس 300

پست فرماندهی اس 400

اس 300

سامانه معرفی شده در رژه روز ارتش 1395

موشک‌ها؛ غایبان بزرگ رژه 29 فروردین

آنچه که در بالا به آن اشاره شد بخشی از سامانه های به نمایش درآمده در رژه است که به نظر نشان می دهد سامانه منتقل شده به ایران شباهت‌هایی با انواع اس 300 و اس 400 های تولید و صادر شده توسط روسیه دارد اما اینکه دقیقا چه نوع سامانه هایی تحویل کشورمان شده، بر اساس تصاویر منتشره ممکن نبوده، بخصوص آنکه موشک های مورد استفاده در این سامانه نیز هنوز نمایش داده نشده است.

اما در تحلیلی کوتاه می‌توان گفت که یک سامانه پدافندی مدرن و به‌روز از سوی روسیه تحویل نیروهای مسلح کشورمان شده است که جدا از اینکه نامش اس 300، اس 400 یا همانند آن باشد، قادر خواهد بود نقش مهم خود را برای تداوم امنیت پایدار مرزهای هوایی کشورمان ایفا کند؛ امنیتی که امروز مرزهای زمینی آن صدها کیلومتر از نقشه ایران اسلامی فراتر رفته و انشاء الله در آینده ای نزدیک مرزهای هوایی آن نیز با کمک رزمندگان مقاومت به همین میزان گسترش یابد.