توان موشکی؛ کانون درگیری در پسابرجام

خبرگزاری فارس: توافق هسته­‌ای میان ایران و 1+5 به‌­منزله روندی محسوب می‌­شود که قدرت مانور دولت اوباما را به‌­واسطه القای ثمربخشی دیپلماسی فشار و تحریم علیه ایران، تقویت نموده است. در چنین شرایطی، دولت اوباما با کوبیدن بر طبل موفقیت در برخورد با برنامه هسته‌ای ایران تا حدودی بر انتقادات معطوف به ناکارآمدی سیاست­های خود که عمدتاً از سوی جمهوری‌خواهان مطرح گردیده، فایق آمده است. سناریوهای متعددی درخصوص الگوی رفتاری امریکا در فضای پسابرجام مطرح شده است. رهیافتی که اخیراً با جدیت بیشتری در دستورکار سیاست اعلامی و اعمالی امریکا قرار گرفته، تحدید توان موشکی ایران می‌­باشد.

اوباما بعد از کسب اطمینان در خصوص کنترل قابلیت­‌های هسته‌­ای ایران و قرار دادن آن بر ریل برجام، پروژه جدیدی را به دستگاه دیپلماسی امریکا سپرده است. در این زمینه، سیاست راهبردی ایالات متحده معطوف به آن است که به­‌موازات القای ناکافی بودن توافق برجام به­‌منظور لغو تمامی تحریم‌­ها، مسائل و موضوعات دیگری از جمله قابلیت­‌های موشکی ایران و مسائل منطقه‌­ای را پیش می­‌کشد تا زمینه گسترش حوزه‌­های مذاکراتی میان دو کشور و در نتیجه پی­‌ریزی چهارچوب موردنظر خود را به‌­وجود آورد.

ایالات متحده امریکا با علم به اینکه توان موشکی جایگاه ویژه­‌ای در دکترین دفاعی ایران دارد، سیاست محدودسازی راهبردی ایران را در این حوزه تعقیب نموده است. بخشی از این راهبرد از طریق پیوند دادن توان موشکی ایران به برنامه هسته­‌ای دنبال می­‌شود. مقامات کاخ سفید بر این باورند که موشک‌های آزمایش­‌شده ایران، قابلیت حمل سلاح هسته‌ای را دارد و از این ­رو باید مشمول توافق و رژیم­‌های راستی­‌آزمایی قرار گیرند. نامه مشترک آمریکا و هم‌پیمانان آن به بان‌ کی‌مون را شاید بتوان نخستین اقدام امریکا در این حوزه دانست. در این نامه به تناقض آزمایش‌های موشکی اخیر ایران با برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت اشاره شده است.

بخش دیگری از راهبرد امریکا معطوف به اطمینان­‌بخشی به متحدان و شرکای منطقه­‌ای می­‌باشد. در این حوزه، دولت اوباما اهداف متنوعی را دنبال می­‌کند. از یک‌­سو در پی آن است تا هم‌­پیمانان منطقه­‌ای خود را متقاعد نماید که توافق هسته‌­ای با ایران تأثیری بر مناسبات راهبردی ­و امنیتی این کشورها با ایالات متحده نخواهد داشت و از سوی دیگر نیز ایالات متحده از طریق پروژه ایران­ هراسی به‌­دنبال آن است تا ضمن برجسته نمودن توان موشکی ایران آن را به­‌منزله تهدیدی برای کشورهای منطقه و امنیت منطقه­ ای و حتی جهانی نشان دهد تا هم زمینه مساعد را برای فروش تسلیحات خود فراهم سازد و هم بسترهای لازم برای برهم زدن موازنه قوا در منطقه غرب آسیا به نفع رژیم صهیونیستی را به­ وجود آورد.

سفر اخیر جان کری، وزیر خارجه امریکا به منطقه و دیدار با وزرای خارجه 6 عضو شورای همکاری خلیج ­فارس را باید در همین راستا مورد بررسی قرار داد. وی در پایان این ملاقات­ها اظهار داشت که واشنگتن آماده کار با ایران برای حل­ و فصل موضوع آزمایش‌­های موشکی است. بخشی از سخنان کری در چارچوب رهیافت «موازنه تهدید» سازماندهی شده است؛ جایی­‌که وی اعلام داشت امریکا با کشورهای منطقه علیه آزمایش­های موشکی ایران متحد است. واضح است که رویکرد یادشده به­‌منزله الگوی رفتاری امریکا در فضای پسابرجام، دربردارنده نشانه­‌های تهدیدآمیزی برای توان موشکی جمهوری اسلامی ایران (به‌­عنوان شالوده دکترین دفاعی کشورمان) می­باشد.

در مجموع رویکرد امریکا در برخورد با توان موشکی ایران را می­توان تابعی از سیاست کلان این کشور برای محدودسازی توانمندی‌­های راهبردی کشورمان دانست. در چنین فرایندی، تضعیف منابع قدرت دفاع ملی و پایه­‌های بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران به­‌عنوان هدف غایی محسوب می­‌شود. حال آنکه چنین رسالتی از طریق سازوکارهای متنوعی دنبال می‌­شود؛ گاه در عین به­‌کارگیری ادبیات تهدید از امکان مذاکره با ایران برای حل ­و فصل موضوع آزمایش‌­های موشکی سخن به میان می­‌آید و گاه نیز به­‌موازات تحریم­‌های اقتصادی، از سازوکارهای تحریم فنی استفاده می­‌شود.

در این میان، سخنان رهبر معظم انقلاب مبنی بر رد هرگونه مذاکره خارج از چارچوب هسته‌­ای بایستی به‌عنوان مبنای عمل دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گیرد. در کنار این موضوع، باید ضمن حفظ وحدت داخلی از هرگونه ارسال پالس­‌های اشتباه از سوی مقامات داخلی خودداری شود.