چرا روحانی به ایتالیا سفر کرد؟

دیپلماسی ایرانی: وقتی رئیس جمهور حسن روحانی ماه گذشته به رم سفر کرد، مقامات تجاری ایران و ایتالیا قراردادهای مختلفی در حوزه های انرژی و زیرساخت تا آهن آلات و کشتی سازی به مبلغ 22 میلیارد دلار امضا کردند. استقبال بی نظیر از روحانی در اروپا که شامل سفر به واتیکان و فرانسه هم بود، اولین سفر خارجی وی پس از اجرای توافق هسته ای و همچنین اولین سفر رئیس جمهور ایران به اروپا در 16 سال اخیر بود.

سفر روحانی به اروپا به وضوح برای ایجاد فرصت های جدید برای خارج کردن ایران از انزوایی است که به مدت یک دهه به خاطر تحریم های هسته ای به وجود آمده بود. با این حال تحلیلگران درباره این که چرا روحانی اول به رم سفر کرد ابهام دارند. با تمام این تفاسیر ایتالیا همانند فرانسه و آلمان یک قدرت اقتصادی جهانی نیست و رم هم در مذاکرات گروه ۱+۵ با ایران حضور نداشت.

دلیل اصلی این مسئله می تواند این باشد که ایران مدت ها است که به ایتالیا به عنوان یکی از نزدیکترین شرکایش در غرب نگاه می کند. رئیس جمهور روحانی هم چند بار به این موضوع اشاره کرده که ایتالیا دروازه ورود ایران به اروپا است.

همکاری های اقتصادی

در دوران معاصر ایران و ایتالیا همکاری های اقتصادی نزدیکی با یکدیگر داشته اند. شرکت های ایتالیایی تا قبل از تشدید رژیم تحریم ها علیه ایران، حضور بسیار فعالی در بازار این کشور داشتند. در سال 2011 میزان تجارت ایران و ایتالیا به 7.6 میلیارد دلار افزایش یافت. قسمت عمده همکاری تجاری ایران و ایتالیا در بخش انرژی است. ایران نقش مهمی در زمینه تامین نیازهای مربوط به انرژی ایتالیا ایفا می کند. (و هفت درصد از نفت خامش را به ایتالیا صادر می کند.) به ویژه با بی ثباتی هایی ژئوپولیتیکی که در شمال آفریقا و بحران سیاسی در اوکراین اتفاق افتاده است، رم برای پیدا کردن جایگزینی برای گاز لیبی و روسیه، تحت فشار قرار گرفته است.

هنگامی که روحانی در رم حضور داشت، چندین قرارداد بزرگ میان دو کشور امضا شد. دانیلی قراردادی 6.2 میلیارد دلاری در زمینه ماشین آلات سنگین و تجهیزات مربوط به صنایع آهن آلات امضا کرد. سایپم قراردادی 3.8 میلیارد دلاری برای ارتقای پالایشگاه های شیراز و تبریز امضا کرد. وینچی هم قراردادی برای توسعه فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد امضا کرد.

آینده روابط ایران و ایتالیا

وقتی روحانی وارد رم شد، گارد ملی وی از وی استقبال کردند و مقامات ایتالیایی هم مجسمه های برهنه موزه رم را به نشانه احترام به روحانی پوشاندند. وی با همتای ایتالیایی اش درباره بحران امنیتی خاورمیانه گفتگو کرد، یعنی جایی که هر دو طرف دیدگاه های مشترکی دارند. ماتئو رنزی، نخست وزیر ایتالیا در حالی که در کنار روحانی ایستاده بود گفت تهران و رم مشترکاً در مقابل شیطان داعش خواهند ایستاد.

ایتالیا نقش عمده ای در پیشرفت گفتگوهای سازنده میان ایران و غرب داشته است. رئیس جمهور محمد خاتمی در سال 1999 به رم سفر کرد و این اولین سفر رئیس جمهوری اسلامی به قاره اروپا بود. در اوایل سال 2014، مدت کوتاهی پس از توافق موقت هسته ای میان ایران و شش قدرت بزرگ جهانی، اما بونینو، وزیر خارجه ایتالیا به تهران سفر کرد، تا اولین وزیر خارجه اروپایی باشد که پس از خروج خاتمی از قدرت در سال 2005 به جمهوری اسلامی سفر کرد.

مدت کوتاهی پس از این سفر، بیش از 17 وزیر خارجه اروپایی به ایران سفر کردند. سال گذشته هم فدریکا موگرینی به شدت از توافق هسته ای حمایت کرد. بلافاصله پس از تصویب توافق هسته ای موگرینی در یادداشتی به این نکته اشاره کرد که این توافق موجب باز شدن درب تلاش های مشترک قدرت های غربی و ایران برای حل بحران های خاورمیانه از سوریه تا یمن خواهد شد.

علاوه بر روابط تجاری، دیپلماتیک، انرژی و امنیتی، روابط فرهنگی هم میان ایران و ایتالیا وجود دارد. هر دو کشور تمدن های بزرگی را نمایندگی می کنند و در زمینه های دانشگاهی، هنری، تاریخی، ادبی و باستان شناسی با یکدیگر قرابت دارند. رم دروازه ورود ایران به اروپا است و ایتالیا نقشی مهم در پایان دادن به انزوای سیاسی و اقتصادی ایران بازی می کند.