دستاورد اجرای‎برجام برای‎ایرانیان‎از دید اوباما

فارس: «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای آنلاین به سوالات ایران‌محور افراد متعدد از گوشه و کنار دنیا پاسخ داد. باراک اوباما در ابتدای این مصاحبه، به جنگ عراق اشاره کرد و ضمن تأکید بر لزوم مخالفت علنی مردم با تصمیم کنگره‌نشینان ضدتوافق گفت که در سال 2003 هم مردم وقتی متوجه بروز «اشتباهی راهبردی» در حمله به عراق شدند، مخالفت خود را ابراز داشتند ولی دیگر خیلی دیر شده بود. اوباما به دیگر لایه‌های اجتماعی موافقان توافق هسته‌ای هم اشاره کرد و گفت: «اکثریت قریب به اتفاق متخصصان - دانشمندان هسته‌ای و متخصصین امور ایران - از این توافق حمایت کردند زیرا می‌دانند با اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، خیالمان از بسیاری از دیگر کشورهای منطقه که تلاش خواهند کرد برای خود سلاح اتمی بسازند، راحت خواهد شد.» نفر بعدی که یک کاربر ایرانی بوده از اوباما پرسید که آیا برای رسیدن به توافق، راهی بهتر از تحریم و فشار به ملت ایران وجود نداشت که اوباما پاسخ داد «متاسفانه راه بهتری نداشتیم.» وی افزود: «در ابتدای تصدی پست (ریاست‌جمهوری) پیامی برای رهبر ایران ارسال و خاطرنشان کردم که ما آماده گفت‌وگو بر سر توافقی هستیم که برای جامعه بین‌الملل، در خصوص عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، اطمینان ایجاد کند.» رئیس‌جمهور آمریکا ادامه داد: «پاسخی دریافت نشد بلکه در عوض فهمیدیم که در محلی به نام فردو، فعالیت مخفیانه برای غنی‌سازی اورانیوم آغاز شده است.» اوباما به فهرست بلند اما و اگرها برای کاسته شدن از تحریم‌های ایران اشاره کرد و گفت: «حالا خبر خوب این است که تحت توافق هسته‌ای، اگر ایرانیان به مفاد این توافق پایبند بمانند، اگر از شر اورانیوم غنی‌شده انبار شده خود راحت شوند و برخی از تأسیسات (اتمی) خود را ببندند و یا مورد اصلاح قرار دهند و خود را در معرض بازرسی قرار دهند که ما مطئمن شویم آنها در حال ساخت بمب هسته‌ای نیستند، آنگاه تحریم‌ها کم می‌شود.» باراک اوباما پس از چندین نوبت اشاره به تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای، لحن خود را تلطیف کرد و گفت: «بارها گفته‌ام که که ایرانیان مردم خوش‌ذوقی هستند. ایران فرهنگی باستانی و مردمی بسیار باهوش و بااستعداد دارد. برای این مردم آرزوهای خوب دارم.» باراک اوباما یکی دیگر از دستاوردهای اجرای احتمالی برجام برای ایرانیان را «احتمال افزایش سفرهای خارجی» عنوان کرد و گفت: «شاید اگر تحریم‌ها کم شو، تجارت رونق بگیرد و ایرانیان بیشتری بتوانند با کم شدن شک و شبهه ما و به آن سوی آب‌ها سفر کنند ولی این روند اتوماتیک نخواهد بود. این امر به ماهیت تحولات درون ایران بستگی خواهد داشت.» اوباما در ادامه قول داد که روند تقابل با ایران متوقف نشود و گفت: «برخی از نزدیک ترین متحدان ما از جمله اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج (فارس) شک و شبهه فراوانی نسبت به این توافق دارند و من معتقدام این توافق خوبی است؛ البته ما با این متحدان خود برای محدود کردن اقدامات ایران، کماکان همکاری خواهیم کرد. یک شهرک‌نشین صهیونیست، مخاطب آنلاین بعدی اوباما بود. وی پرسید که با وجود نزدیک شدن بیش از حد حماس به حیطه امنیتی اسرائیل، چرا باید شهرک‌نشینان به وعده‌های اوباما در خصوص تأمین امنیت در مواجهه با ایران اعتماد کنند. اوباما پاسخ داد: «من نه تنها قول داده‌ام که آمریکا از امنیت اسرائیل حمایت کند بلکه بیش از همه روسای جمهور پیشین ایالات متحده با اسرائیل همکاری‌های اطلاعاتی و نظامی داشته‌ام.» رئیس کابینه آمریکا به مخالفان داخلی توافق هم اشاره کرد. اوباما چند روز پیش، مخالفان کنگره‌نشین توافق هسته‌ای را با «تندروهای ایران» مقایسه کرده بود که این امر، سیلی از انتقاد و هجمه برای رئیس‌جمهور رنگین‌پوست به همراه داشت. اوباما سعی کرد گفته‌های پیشین خود را اصلاح کند و گفت: «اولاً که من گفتم بیشترین مخالفت‌ها با این توافق از سوی تندروهای ایران ابراز می‌شود و با درنظر گرفتن این حالت، آنها هدفی مشترک با مخالفان توافق در اینجا (آمریکا) دارندولی من نگفتم که آنها (با مخالفان توافق در کنگره) هم‌ردیف و برابر هستند. اوباما دموکرات است و قاعدتاً انتظار دارد نمایندگان هم‌حزبی‌اش در مجلس و سنا، به توافق رأی مثبت بدهند ولی سناتور «چارلز شامر» دموکرات، اولین پرچم مخالفت با برجام را در اردوگاه دموکرات‌ها برافراشت و نگرانی‌های اوباما در مسیر رد و یا تأیید قانونی برجام، افزایش داد. اوباما در این گفت‌وگوی زنده، نمایندگان دموکرات در خطاب قرار داد و گفت: «به دموکرات‌هایی که هنوز در پی کشف واقعیت هستند باید بگویم که فقط متن (برجام) را بخوانید، به مباحثات گوش فرا دهید و ببینید آن طرفی‌ها (جمهوری‌خواهان) چگونه استدلال می‌کنند.» رئیس‌جمهور آمریکا دلیل «نه» گفتن احتمالی برخی دیگر از هم‌حزبی‌هایش در روز رأی‌گیری را هم می‌دانست و با اشاره به یک لابی‌ تأثیرگذار در 10 هزار و 800 کیلومتر آن‌سوتر گفت: «می‌دانید، وقتی اسرائیل با چیزی مخالفت می‌کند، بسیاری از دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان به این مخالفت اهمیت می‌دهند.» اوباما به طبیعت توافقات بین‌المللی و لزوم دادن یک امتیار در ازای گرفتن امتیازی دیگر پرداخت و گفت: «در همه موافقت‌نامه‌های بین‌المللی، همیشه در ازای ارائه یک چیز، چیزی به دست می‌آورید. هیچ‌گاه نمی‌توانید 100 درصد آن چیزی را که می‌خواهید به دست بیاورید. دنیا هم بزرگ، پیچیده و خطرناک است و شما مجبوراید تصمیم بگیرید که چه چیزی از همه مهم‌تر است و بهترین راه برای رسیدن به آن، با درنظر گرفتن واقعیات، چیست.» نفر بعدی از اوباما پرسید که با توجه به «تلاش خستگی ناپذیر شرکای آمریکا در 1+5» برای گشودن راه های تجارت با ایران، آیا فکر می‌کنید این کشورها با بازگشت فوری احتمالی تحریم‌ها همکاری کنند.» اوباما گفت: «بنظر من دلیل توفیق این تحریم‌ها آن بود که شرکای ما در 1+5 با ما همکاری کردند و این کار را داوطلبانه هم انجام دادند.» رئیس‌جمهور آمریکا در برابر نظر این مخاطب که تحرکات دیپلماتیم مردان اقتصادی 1+5 را «تلاش خستگی ناپذیر» خوانده بود، موضع گرفت و گفت: «آنها تلاش خستگی‌ناپذیر به کار نبسته‌اند بلکه تا همین حالا، تحریم‌ها را اعمال کرده‌اند و اگر تحریم‌ها کاهش یابد، بیشتر روابط تجاری پساتحریمی آنها با ایرانیان، در حقیقت ادامه همان روابط تجاری سابق خواهد بود.» آخرین سوال از اوباما این بود: «امشب نامزدهای جمهوری‌خواه مباحثه انتخاباتی دارند. اگر بنا باشد شما از آنها یک سوال بپرسید، آن سوال چیست؟» اوباما گفت: «به آنها می گویم یک جایگرین دقیق و قابل‌اجرا (برای توافق با ایران) ارائه دهید.مدت‌هاست که به حرف‌های آنان گوش می دهم و شک دارم که چنین امری (ارائه جایگزین برای توافق) اتفاق بیافتد.»