خبر صالحی از مذاکره هسته‎ای با چین

فارس: علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ظهر دوشنبه 29 تیرماه پس از نماز ظهر و عصر در جمع کارکنان سازمان انرژی اتمی به سخنرانی پرداخت و ابعاد توافق هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 را تشریح کرد.

متن سخنرانی وی به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان انرژی اتمی بدین شرح است:

بعد از صبر نوبت ظفر آید

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه هر چیزی اگر آسان بدست آید آسان از دست می‌رود و این رمز خلقت است، گفت: ما در وین بر مبنای محورهای لوزان سعی کردیم مسائل را نهایی کنیم چون برخی از آنها فقط در کلیات مطرح شده بود و شیوه‌های اجرایی آنها مطرح نشده بود. لذا این امور به دقت بررسی و الحمدالله با صبر و مقاومت به سرانجام رسید.

صالحی با اشاره به اینکه ممکن است این سوال مطرح شود که در این مذاکرات چه بدست آورده‌ایم و چه از دست داده‌ایم، افزود: هر مذاکره‌ای بر اساس داد و ستد است و هر طرف از آرمان‌های خودش شروع می‌کند تا جایی در نقطه وسط به تفاهم منجر می‌شود. بنابراین اگر بگوییم در این مذاکرات محدودیت‌هایی را پذیرفته‌ایم، یقیناً همینطور است.

وی اظهار داشت: از طرف دیگر رئیس جمهور آمریکا گفته بود می‌خواستیم پیچ و مهره‌های این صنعت را در ایران باز کنیم، یکی دو سال پیش مسئولین اروپایی و آمریکایی با صراحت می‌گفتند فردو، آب سنگین و غنی‌سازی نباشد. اما آیا به خواسته‌شان رسیدند؟

صالحی خاطرنشان کرد: علاوه بر این درست است که ما قطعنامه‌های سازمان ملل را ظالمانه و مبتنی بر دروغ تلقی می‌کنیم اما در واقع، قطعنامه‌ای در شورای امنیت سازمان ملل بوده که به صراحت جمهوری اسلامی را از ادامه فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای خود در اموری مثل غنی‌سازی منع می‌کرده است. حال چنانچه این مسئله ادامه پیدا می‌کرد، آنها اعمال فشار می‌کردند البته ما هم کار خودمان را می‌کردیم و یا اینکه باید جایی به تفاهم می‌رسیدیم.

هدایت راهبردی مقام معظم رهبری

رئیس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اقدام هوشمندانه جمهوری اسلامی در بازکردن مسیر دوم مذاکره که مذاکره با آمریکا بود، گفت: مقام معظم رهبری وقتی این اجازه را صادر فرمودند، بر این نکته تاکید کردند برای اتمام حجت این کار را بکنید. باشد تا مردم بدانند جمهوری اسلامی ایران و مسئولان کشور در چارچوب تدبیر، عقلانیت، حکمت، مصلحت و عزت نظام حرکت می‌کنند. واقعاً ما به نتیجه رسیدن این فرآیند را مرهون ارشادات مقام معظم رهبری هستیم. البته هنوز راهی را در پیش داریم اما تا به امروز به لطف الهی دست بالا و برتر با جمهوری اسلامی ایران بوده است.

صالحی با اشاره به تحلیل‌های ارائه شده در رسانه‌های شرق و غرب در خصوص عزت و اقتدار ایران در روزهای بعد از توافق، افزود: موفقیت ما مرهون دعاهای شماست. درست است که همه عزیزان تیم تلاش خودشان را کردند اما آنچه که به دل می‌اندازد و طرف را وادار به پذیرش می‌کند، کار خداست. وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ .

آینده روشن تحقیق و توسعه

معاون رئیس جمهور به ذکر نمونه‌ای از زیاده‌طلبی و بدعهدی طرف مقابل پرداخت و گفت: می‌خواستند ما از اساس تحقیق و توسعه نداشته باشیم. ما هم گفتیم این غیرممکن است و منطقی نیست. گفتند پس محدودیت باید باشد. آنقدر گفت‌وگوها ادامه یافت تا سرانجام به جمع‌بندی رسیدیم و دو طرف نسبتاً به اهداف کلان و راهبردی خود دست یافتند. بویژه در ارتباط با سانتریفیوژهای نسل جدید.

صالحی افزود: به لطف الهی و به برکت دعای شما عزیزان و ملت بزرگ ایران و توکل به خدا و به یمن ایام ماه مبارک رمضان نتوانستند حداقل در بعد فنی به تمام خواسته‌های خود دست یابند. البته ما بنابر مصلحت تعدیل‌هایی انجام داده‌ایم. اما افق‌های جدیدی در صنعت هسته‌ای کشور باز شده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی نمونه‌ای دیگر از نقاط مثبت توافق را ساخت سوخت مطمئن برای نیروگاه اتمی بوشهر دانست و گفت: اگر ما این مسیر را بدون کمک دیگران می‌رفتیم. چقدر طول می‌کشید تا به سوخت مطمئن در حد یک نیروگاه هزار مگاواتی برسیم. اهل فن متوجه می‌شوند. ما الان مجتمع سوخت را ساختیم بدون اینکه PIE و مسایل دیگر را انجام دهیم.

صالحی با بیان امتناع روس‌ها از همکاری در ساخت سوخت ایرانی تحت لیسانس آنها و تلاش کشور در ساخت سوخت 20%، افزود: با تدابیری که اندیشیده شده و در متن آمده می‌توانیم سوخت نیروگاهی‌مان را تحت لیسانس روسیه بسازیم. که خود پیشرفت بسیار مهمی است.

ضرورت صیانت از ذخایر کشور

رئیس سازمان انژری اتمی گفت: برخی عزیزان تصور می‌کنند ما روی ذخایر بی‌نهایت اورانیوم نشسته‌ایم. ما حتی اگر 150هزار ماشین هم داشتیم که بتواند 30تن اورانیوم را غنی کند، سال بعد نمی‌دانستیم چه کنیم. برای همین مقدار باید حداقل 8 برابر یعنی 240 تن اورانیوم طبیعی می‌داشتیم. حالا تبدیل آن به سوخت خود بحث دیگری است. این است که اگر می‌خواهیم مطلبی را مورد نقد قرار دهیم باید همه جوانب آن را ببینیم.

صالحی تصریح کرد: لذا در این فرآیند 10 سال- که محدودیت کم و بیش در آن است- همین حدود زمان نیاز داشتیم که بتوانیم منابع اورانیوم کشور را به جایی برسانیم که تولیداتش ضامن ادامه غنی‌سازی ما باشد، یعنی 8 -7 سال طول می‌کشد تا همین اکتشاف که انجام می‌دهیم و استخراج و تبدیل آن به میزانی برسد که نیاز سالانه ما را تأمین کند. یعنی در حد 250 الی 300 تن اورانیوم طبیعی.

معاون رئیس جمهور گفت: دوم اینکه برای ساخت سوخت مطمئن حداقل 8-7 سال نیاز داریم تا آزمایشات PIE انجام دهیم. چه به ما کمک می‌کردند یا نمی‌کردند. سوم اینکه برای تامین نیازمان ما باید سه مجتمع مثل نطنز را می‌ساختیم که 150هزار سانتریفیوژ نسل IR1 را در آن جای دهیم. در حالیکه برای استفاده مطمئن از IR8 8-7 سال زمان نیاز داریم. این را شرکت یورنکو که 50 سال است در حوزه غنی‌سازی کار می‌کند می‌گوید. پس ما 8-7 سال زمان نیاز داریم که به تولید انبوه و مطمئن نمونه پیشرفته IR8 برسیم که 20000 تای آن تولید سوخت سالانه بوشهر را جواب می‌دهد. این یک دستاورد است.

راه کشور به بازارهای بین‌المللی آب سنگین باز شد

معاون رئیس جمهور گفت: دستاورد دیگرمان در خصوص کالای استراتژِیک «آب سنگین» اراک است. الان سالانه حدود 16-15 تن کمتر یا بیشتر آب سنگین تولید می‌کنیم. برای بارگزاری اولیه و مصرف 30 سال بعد هم ذخیره می‌کنیم. بعد می‌خواهیم آب‌سنگین را چه کنیم؟ از طریق توافق راه فروش آب سنگین را به بازار بین‌المللی باز کردیم. پس ما توانستیم راه دو کالای استراتژیک که در دنیا بسیار حساس و مهم است، یکی آب سنگین و دیگر اورانیوم غنی شده را باز کنیم و فروشنده باشیم و تبادل کنیم. این برای کشور و کسانی که در این صنعت هستند قدم بزرگی است. یعنی ما جزء باشگاه کشورهای برخوردار از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای قرار گرفتیم و از این پس می‌توانیم کالاهای استراتژیک هسته‌ای را در بازار بین‌المللی عرضه کنیم.

ورود کشور به بازار خرید و فروش اورانیوم

رئیس سازمان انرژی اتمی سپس به محدودیت‌های پذیرفته شده طبق توافق اشاره کرد و گفت: ما 7-6 تن اورانیوم غنی‌شده داریم که طبق برجام قرار شد بفروشیم و به ازای آن اورانیوم طبیعی بگیریم. متأسفانه طبق مقررات بین‌المللی از خرید اورانیوم طبیعی از بازارهای بین‌المللی محرومیم. این هم یک تحمیل است که هنوز برقرار نگه می‌دارند. اما به خاطر این برجام مجبور شده‌اند به گونه‌ای بحث تعیین تکلیف این 7 تن را مطرح کنند؛ پیشنهاد ما بود که بفروشیم و به ازای آن اورانیوم طبیعی بگیریم. همین مقررات بین‌المللی ظالمانه و انحصاری را سست می‌کند و خدشه در آن وارد می‌کند.

پذیرش داوطلبانه عدم بازفرآوری برای مدت معین

صالحی با تشریح نگرش ساختگی غربی‌ها نسبت به احتمال ورود کشور به تولید سلاح هسته‌ای گفت: آنها از دید خودشان می‌گویند ممکن است ایران به این سمت برود درحالیکه با توجه به فتوای مقام معظم رهبری که فصل‌الخطاب است ما به دنبال این امر نیستیم. آنها در این خصوص می‌گویند باید تا ابد بازفرآوری نکنید. ما گفتیم از هیچ حقی الی الابد صرف نظر نمی‌کنیم. ممکن است هیچگاه بازفرآوری نکنیم. اما از حق‌مان نمی‌گذریم. لذا قرار شد 15 سال ما بازفرآوری سوخت مصرف شده را انجام ندهیم. اصلاً ما تا 15 سال سوختی به آن مفهوم مصرف شده نداریم که بخواهیم روی آن بازفرآوری انجام دهیم.

پذیرش برخی محدودیت‌ها که مشکل‌ساز نیستند

وی افزود: محدودیت دیگر این است که گفتند روی فلز اورانیوم کار نکنید. این امر هم مستلزم داشتن پلوتونیوم یا اورانیوم 90 درصد غنی شده است که نداریم. البته روی بحث depleted (اورانیوم فقیر شده) پافشاری کردیم تا برای شیلدینگ از آن استفاده کنیم. بالاخره با اصرار این امتیاز را گرفتیم.

معاون رئیس جمهور گفت: محدودیت دیگرمان این بود که گفتند نباید میزان غنی سازی اورانیوم و میزان ذخایری که نگه می‌دارید از یک حدی بیشتر باشد. ما هم با توجه به مسائلی که در ساخت مجتمع سوخت و محدودیت منابع وجود دارد این محدودیت‌ها را پذیرفتیم.

صالحی گفت: اما آیا این محدودیت‌ها فعالیت‌های هسته‌ای ما را متوقف می‌کند؟ خیر. غنی سازی ما ادامه دارد. آب سنگین اراک ما الی الابد ادامه دارد. دو نیروگاه با روس‌ها قرارداد بستیم. ان شاء الله فعالیت‌های عملیاتی از امسال شروع شود. برای ساخت دو نیروگاه 100 مگاواتی هم در حال مذاکره با چینی‌ها هستیم.

وی افزود: ما انشاء الله در 4-3 سال آینده شاهد فعالیت کارگاهی 4 نیروگاه در کشور باشیم. این آیا خودش نشاط کافی در فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیست. راکتور اراک هم که مسیر درست خودش را می‌رود، اما امتیازات را در مقابل محدودیت‌ها می‌گذاریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: یک مقدار محدودیت هم در تحقیق و توسعه پذیرفتیم. گفتند شما برای اینکه اطمینان خاطر از کارآیی یک سانتریفیوژ پیدا کنید. با یک آبشار میانه (intermediate cascade)، می‌توانید، 80 درصد اطلاعات مورد نظر را بدست آورید. پس اینجا هم محدودیت ما آنچنانی نیست.

برگشت‌پذیری اقدامات

صالحی اظهار داشت: سؤال می‌شود، اگر اینها بدقولی و بدعهدی کردند چه؟ یعنی یک سال دیگر زیر قولشان زدند و گفتند، ایران به عهدش وفا نکرد تمام تحریم‌ها برگردد. اما یک سال امر مهمی نیست. می‌توانیم تعداد سانتریفیوژها را بیشتر کنیم و IR1 استفاده نمی‌کنیم و به جای آن IR4 و IR2 استفاده می‌کنیم و تولید را بالا می‌بریم.

وی گفت: راجع به آب سنگین گفتیم به شما اعتماد و اطمینان نداریم. بایستی به گونه‌ای شرایط فراهم باشد که نسبت به تعهدات شما در ارتباط با آب سنگین اطمینان حاصل کنیم. می‌دانید پیشنهادشان چه بود. گفتند آب سنگین را جزء برنامه‌هایی گذاشته‌ایم که حتی اگر این توافق با شکست روبرو شود، آن را استثناء کرده‌ایم که کار در این مورد ادامه پیدا کند. چرا؟ گفتند اگر این کار را نکنیم شما به همان طراحی اولیه برمی‌گردید که 10 کیلو پلوتونیوم در سال تولید می‌کنید. اما در این روش جدید کمتر از یک کیلو پلوتونیوم تولید می‌شود. پس ما می‌خواهیم این اتفاق بیفتد که شرایط برای برگشت شما به راحتی مهیا نشود.

غلبه بر جنود شیطان

صالحی خاطرنشان کرد: در مجموع نتایج مذاکرات دستاوردهای قابل توجهی داشت. واقعاً جمهوری اسلامی با جنود شیاطین به چالش افتاده بود. اما کارش را کرد و پیروزمندانه خارج شد. قدرتمند شد و به عنوان یک کشور برخوردار از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای خودش را در دنیا تثبیت کرد و در عرصه دیپلماسی، ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه به گونه‌ای خودش را اثبات کرد، که قدرت نفوذ سیاسی یک کشور توسعه یافته را پیدا کرد. اینها مرهون مدیریت و نظارت بسیار هوشمندانه مقام معظم رهبری است. ایشان حتی مسائل تخصصی و جزئیات را می‌پرسند و از نظر فنی علاقمند هستند که دقیق مسائل را بدانند.

معاون رئیس جمهور افزود: در بعد سیاسی همین موضع گیری‌های اخیر آقا را ببینید واقعاً آنها را گیج کرد. آنها فکر کردند ما با این تفاهم دیگر با هم برادر شدیم. یک دفعه بیدار شدند، دیدند هم تفاهم را انجام دادند، هم ایران می‌گوید من مسیر خودم را می‌روم و شما مسیر خودتان. این مرهون هوشیاری و هوشمندی یک سیاستمدار فرزانه و آگاه به رموز مدیریت کلان است.

برجام دستاوردی بزرگ

صالحی گفت: در مجموع این برجام دستاورد بزرگی برای جمهوری اسلامی بوده است. ان شاء الله همانطور که حضرت آقا فرمودند از این به بعد ما به گونه‌ای عمل کنیم که همین نوشته‌های آنها به سرانجام برسد. آقا نگران خدعه و نیرنگ استکبار هستند. باید حواس‌مان باشد. الحمدالله فناوری هسته‌ای ما با قدرت و قوت و با نشاط جلو خواهد رفت و معنی‌دار و توجیه‌پذیر خواهد شد.

بعد از تثبیت حق غنی‌سازی نوبت تجاری‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای است

رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: اعتقاد دارم صنعت هسته‌ای ما دیگر مسیر تجاری سازی خودش را از این به بعد پیدا می‌کند. تا به امروز این صف برای به کرسی نشاندن این حق حرکت می‌کرد. لذا هر هزینه‌ای را می‌داد که این حق را تثبیت کند. سانتریفیوژها و خیلی چیزهای ما گران تمام می‌شد اما ما باید این کار را می‌کردیم که این حق تثبیت شود. حال که به لطف الهی این حق تثبیت شده است، از این به بعد باید با هزینه- فایده جلو برویم. نمی‌توانیم سوختی تولید کنیم که اگر از روس‌ها 60 میلیون دلار می‌خریم برای خودمان مثلاً 300 میلیون دلار تمام شود. همه می‌گویند چه عقلانیتی است. پس ما هم بایستی سوخت تولیدی‌مان حداکثر 60 میلیون دلار در بیاید. نه اینکه یک دفعه 120 یا 300 میلیون دلار بشود. لذا بحث تجاری سازی و هزینه- فایده را از این به بعد در فعالیت‌هایمان رعایت خواهیم کرد.

تقدیر و تشکر از خیل عظیم متخصصین و دست‌اندرکاران صنعت هسته‌ای

صالحی در پایان گفت: به زعم خودم از مجموعه شما صمیمانه تشکر می‌کنم که بخش قابل توجهی از اقتدار و عزتی که کشورمان شاهدش است، مرهون زحمات شما در این عرصه افتخار آفرین است. خداوند به شما اجر بدهد و در پناه خداوند باشید.