معادله مذاکرات

روزنامه «حمایت» در یادداشتی به قلم «حسام‌الدین برومند» با پرداختن به مذاکرات هسته‌ای نوشت: اخبار و اطلاعات آشکار و علنی درباره مذاکرات هسته ای حاکی از آن است که نبض مذاکرات منظم نمی زند و دو سوال اصلی در نقطه کنونی و پایانی مذاکرات ، این است که 1-چه اتفاقی افتاده است؟ 2- سرنوشت مذاکرات چه خواهد شد؟ نکاتی در این باره قابل اعتناست: یکم- خط به بن بست کشاندن مذاکرات از سوی آمریکا،طی روزهای گذشته کاملا قابل مشاهده است ، چرا؟ چون محاسبات آمریکایی ها با شکست مواجه شده است. سناریوی آمریکا طی ماههای گذشته این بود که ؛یا ایران بر اثر فشارها میز مذاکره را ترک می کند و در این صورت این آمریکا خواهد بود که پیروز مذاکرات هسته ای می شود و یا اگر میز مذاکره از سوی ایران ترک نشود، آمریکا در یک بازی پیچیده -که از جمله در این میان تحرکات آژانس انرژی اتمی بخصوص درباره "پی ام دی" نیز قابل تامل است!- این توان را خواهد داشت که "توافق بد" را به ایران تحمیل نماید؛ توافقی که در آن خطوط قرمز ایران نادیده گرفته شده باشد و در سوی مقابل صنعت هسته ای کشورمان بصورت تشریفاتی و تزیینی ادامه حیات بدهد. نتیجه این معادله نیز پیروزی آمریکا را در مذاکرات نشانه رفته بود. اما مذاکرات نفسگیر و فشرده چند روز اخیر و اعلام مواضع طرفین مذاکرات به وضوح نشان می دهد آمریکا عجزآلود به حربه جرزنی دست یازیده است. آمریکایی ها در حالی تلاش می کردند ایران را به ترک میز مذاکره سوق بدهند که تنها در هفته گذشته ، دو مرتبه خود تهدید به ترک میز مذاکره کردند.! اینجاست که جان کری می گوید :"همانطور که گفتم مذاکرات نامحدود نیست. همانطور که رئیس جمهور اوباما اعلام کرد ما نمی توانیم تا ابد منتظر اتخاذ تصمیمات سخت باشیم. اگر تصمیمات سختی گرفته نشود، آماده‌ایم میز مذاکرات را ترک کنیم." شاید گفته شود رجزخوانی آمریکا از ترک میز مذاکره ناشی از یک عملیات روانی برای امتیازگیری بیشتر از ایران و در عین حال نشان دادن نیاز ایران به مذاکرات است، آری این گمانه صحیح به نظر می رسد ولی فراتر از این مسئله این است که آمریکایی فقط به زیاده خواهی متوسل نشدند بلکه مواضع خودشان را تغییر دادند.به عبارت ساده تر اگر مواضع آنها همان مواضع قبلی در مذاکرات بود و در عین حال رجز ترک میز مذاکره سر می دادند ؛ باید این را بیشتر یک عملیات روانی و زیاده خواهی تصور می‌کردیم اما اکنون بحث تغییر مواضع، نکته مهم تری را به ما نشان می دهد. دکتر ظریف وزیر خارجه کشورمان پس از مذاکره پنجشنبه شب خود با جان کری و بعد از برگزاری مراسم احیا- بامداد جمعه - در جمع خبرنگاران حاضر شد و با بیان این جمله که:" متاسفانه ما هم شاهد تغییر مواضع و هم شاهد زیاده خواهی هستیم و هم شاهد این هستیم که چند کشور در پنج بعلاوه یک دارای مواضع متفاوتی هستند و این وضع را دشوار کرده است." تصریح می کند :"ما مذاکرات را ادامه می دهیم و میز مذاکرات را ترک نکردیم و هیچ وقت ترک نخواهیم کرد اگر طرف مقابل بدنبال یک توافق شرافتمندانه متوازن باشد، حتما این توافق قابل دسترسی است." پیش از این وزیر محترم امور خارجه کشورمان، پیامی معنادار را با این مضمون توئیت کرد که :"‌به شدت در حال کار هستیم، ولی نباید عجله کرد تا کار به خوبی انجام شود. این حرف را جدی بگیرید؛ شما نمی توانید اسب‌ها را در وسط مسیر عوض کنید." این در حالی است که طبق برخی اخبار رسیده از وین، آمریکا مطالبات جدیدی را مطرح کرده و این اقدام بعد از ویدئو کنفرانس چهارشنبه شب گذشته تیم مذاکره کننده آمریکایی با باراک اوباما صورت گرفته است. البته کاخ سفید هم در بیانیه ای از تماس ویدئو کنفرانسی اوباما و تیم مذاکره‌کننده هسته ای آمریکا خبر داده بود. در بیانیه کاخ سفید آمده: "اوباما حدود و ثغور توافق نهایی هسته ای با ایران را ترسیم کرده و راهنمایی های لازم را در این باره به تیم آمریکایی ارائه داده است." از سوی دیگر؛ سخنان لاوروف وزیرامور خارجه روسیه ،ضلع دیگری از این پازل را روشن می نماید: " ایران نه، بلکه این شرکای غربی ما بودند که از پیش نویس توافقی که برای طرف های دیگر قابل قبول بود، حمایت نکردند.شرکای غربی ما مرتکب اشتباه شدند."(منبع خبر: سایت وزارت خارجه روسیه ) بنابراین؛ اتفاقی که افتاده این است که ایران میز مذاکره را ترک نکرد و در برابر زیاده خواهی های حریف ایستاده و دقیقا اینجاست که آمریکا با "تغییر مواضع" -که حتی صدای روسیه به عنوان یک عضو 1+5 هم در آمد- به اصطلاح زیر مذاکره زده و دبه درآورده است.! دوم- بدون تردید ایران "توافق بد" را هرگز نخواهد پذیرفت. همچنانکه بارها مسئولان ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان تاکید داشته و دارند که به هرتوافقی تن نخواهند داد. سرنوشت مذاکرات به این باز می گردد که آمریکا بر جرزنی و بدعهدی و فزون طلبی خود ادامه خواهد داد یا نه. رفتار آمریکایی ها تاکنون چیز عجیب و غریبی نبوده است و این مسئله قابل پیش بینی و محاسبه بود که آمریکا بارها و سر بزنگاه های مهم و حساس دبه خواهد کرد. بنابراین چهار حالت برای ما در شرایط کنونی متصور است: 1- به توافق خوبی دست پیدا کنیم که این خواسته مجموعه نظام، مسئولان و مردم است. 2- مانع توافق بد بشویم اگر لزوما امکان توافق خوب مهیا نباشد . 3- مذاکرات بر اثر بدعهدی وزیاده خواهی و تغییر مواضع آمریکا به شکست بینجامد 4- یک توافق بد بر ما تحمیل شود. در سه حالت نخست ،ایران برنده و پیروز مذاکرات خواهد بود و از همین روی، وظیفه و رسالت سنگین و تاریخی تیم مذاکره کننده کشورمان این است که مراقب باشد حالت چهارم به وقوع نپیوندد.