مهلت زمانی «روند سازش» به انتها رسید

در این مدت «زیپی لیونی» و «صائب عریقات» نمایندگان اسرائیل و تشکیلات خودگردان در مذاکرات سازش، بیش از 50 بار، گاهی با حضور «مارتین ایندیک » فرستاده آمریکا، با هدف دستیابی به راهکار دو دولتی با یکدیگر دیدار کردند .

در ماه‌های اخیر تلاش زیادی کرد تاطرفین را به تمدید مهلت مذاکرات سازش متقاعد کند. حتیگفته می‌شد وزیر خارجه آمریکا قصد دارد در بهمن ماه پیش‌نویس چارچوب توافق نهایی را به طرفین ارائه دهد. کری در یک سال گذشته دستکم 9 بار به فلسطین اشغالی سفر کرده است .

مذاکرات پرتنش و بی‌نتیجه

توقف شهرک‌سازی‌ها، آزادی گروهی از اسرای فلسطینی و بازگشت به مرزهای پیش از سال 1967 از جمله شروطی بود که «محمود عباس» در آغاز راه مذاکرات سازش، مطرح کرد. شروطی که اسرائیلی‌ها به هیچ‌یک پایبند نماندند و همین امر موجب شد تا مذاکرات از ابتدا با مانع جدی روبرو شود .

آنطور که موسسه موسوم به «اکنون صلح» منتشر کرده، رژیم‌صهیونیستی تنها از آغاز مذاکرات تاکنون، برای ساخت حدود 1400 واحد جدید در شهرک‌های صهیونیست‌نشین اراضی اشغالی کرانه باختری و قدس شرقی، مجوز صادر کرده است . فعالیت‌های شهرک‌سازی اسرائیلی‌ها در مناطقی که سازمان ملل هم آن‌ها را « اشغال‌شده» می‌خواند، حتی اعتراض کشورهای غربی را نیز به همراه داشت؛ هرچند که این اعتراضات هیچ‌گاه از محکومیت لفظی فراتر نرفته و اغلب کشورهای اروپایی با تحریم اسرائیل مخالفت کرده‌اند .

رژیم‌صهیونیستی که قرار بود ماه گذشته چهارمین گروه 26 نفره از اسرای فلسطینی را در چارچوب مذاکرات سازش آزاد کند، از این اقدام نیز سر باز زد . خودداری اسرائیلی‌ها از آزادی این گروه از اسرا با ارسال درخواست عضویت در 15 نهاد و پیمان بین‌المللی از سوی تشکیلات خودگردان پاسخ داده شد . اسرائیلی‌ها به این اقدام واکنش منفی نشان داده و بخشی از درآمدهای مالیاتی تشکیلات خودگردان را بلوکه کردند. از این مرحله به بعد مذاکرات عملا تعلیق شد و حتی برخی وزرای راستگرای کابینه رژیم‌صهیونیستی از جمله «نفتالی بنت » رهبر حزب «بیت یهودی» تهدید کردند که در صورت ادامه مذاکرات از کابینه خارج می‌شوند .

توافق حماس و فتح؛ میخ آخر بر تابوت سازش

اما بحران جدی در روند سازش هفته گذشته و پس از آن شکل گرفت که سران جنبش‌های حماس و فتح از توافق برای تشکیل دولت فراگیر و آشتی ملی خبر دادند. این توافق که قرار است تا 6 ماه آینده به تشکیل دولت و پارلمانی ملی منجر شود، موجب خشم سران رژیم اسرائیل شد، تا جایی کهبرخی مقامات اسرائیلیآن را «آخرین میخ بر تابوت» مذاکرات سازش خوانده و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی هماز عباس خواست بین صلح با اسرائیل و آشتی با حماس، یکی را انتخاب کند .

از زمان اعلام توافق حماس و فتح، مذاکرات سازش رسما متوقف شده و هنوز هم خبری از تمدید چارچوب زمانی نیست. حتی «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا نیز با اذعان به عدم پیشرفت در مذاکرات، گفته است که باید «وقفه‌ای در گفت‌وگوها» ایجاد شود .

از سوی دیگر، با توجه به تأکید همیشگی گروه‌های مقاومت فلسطینی بر به رسمیت نـشناختن رژیم‌صهیونیستی و لزوم بازپس‌گیری تمام فلسطین از نهر تا بحر، به نظر می‌رسد آشتی حماس و فتح، راه را بر مذاکرات بیشتر که تاکنون نتیجه‌ای نداشته و هدف اصلی‌اش نیز تثبیت اسرائیل بوده، ببندد. مشاور رسانه‌ای «اسماعیل هنیه» نخست‌وزیر حماس نیز در تازه‌ترین اظهارات خود تأکید کرده است که این گروه با وجود آشتی با فتح، هرگز اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد .

تلاش واشنگتن برای احیای مذاکرات

با وجود آنکه واشنگتن هم به توافق حماس و فتح واکنش منفی نشان داده، اما با توجه به اظهارات اخیر مشاور خاورمیانه اوباما، به نظر می‌رسد که از دید آمریکا بد نیست که مذاکرات سازش حماس را نیز شامل شود. «فیلیپ گوردون » دیروز در جریان نشست خصوصی که با حضور سران لابی‌های صهیونیستی در آمریکا برگزار شد، گفته است که توافق حماس و فتح «الزاما موضوع بدی نیست» و به همین جهت واشنگتن تصمیم گرفته تا «منتظر بماند و ببیند» اوضاع در آینده چطور می‌شود .

دیروز همچنین خبری منتشر شد مبنی بر اینکه «جان کری» در نشستی با حضور نمایندگان روسیه، چین و کشورهای اروپایی گفته است در صورتی که راهکار دو دولتی اجرا نشود، اسرائیل به دولت «آپارتاید» تبدیل شده و یا ماهیت یهودی خود را از دست می‌دهد. کری در این نشست تأکید کرده که باید مذاکرات سازش ادامه یابد .

« یعیر لاپید» رهبر حزب «یش عاتید» که وزارت اقتصاد رژیم‌صهیونیستی را در اختیار دارد و از اعضای اصلی ائتلاف کابینه به شمار می‌آید هم گفته است در صورتی که حماس شروط کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه، از جمله به رسمیت شناخته شدن اسرائیل را بپذیرد، می‌توان با این گروه وارد مذاکره شد. نهایتا به نظر می‌رسد با پایان فرصت 9 ماهه مذاکرات سازش و همزمان توافق حماس و فتح، در هفته‌های پیش رو طرف غربی تغییر تاکتیک داده و تلاش خواهد کرد تا حماس را نیز وارد روند سازش کند، تا بلکه مذاکرات شکست‌خورده سازش را احیا کند. تلاشی که با توجه به بعید بودن رضایت حماس به مذاکرات سازش، بی‌نتیجه می‌نماید .