بازخوانی گفت‌وگوهای متفاوت حسینیان /عکس

جهان: هر فردی در سیر سلوک اجتماعی و سیاسی خود دارای مبنای فکری و تحلیلی ثابتی است و به ندرت پیش می‎آید در مواضع اصولی خود چرخش جدی آن هم در کوتاه مدت داشته باشد. با این حال، حجت‎الاسلام روح‌ا... حسینیان از اعضای شورای مرکزی جبهه پایداری از جمله كساني است که به‎طور مداوم نظرات و عملکرد خودرا در دوره‎‎های مختلف تغییر داده است. پیش از انتخابات ریاست‎جمهوری در دوم خرداد سال 76، آقای حسینیان در کنار آقایان عبدا... نوری، غلامحسین الهام و پورنجاتی، جمعیت دفاع از ارزش‎های انقلاب اسلامی را تأسیس كرد كه در انتخابات مجلس پنجم عبدا... نوری وزیرکشور دولت خاتمی و عنصر معلوم الحال اصلاح‎طلبان، سرلیست آن‎ها بود. البته پورنجاتی، عضو دیگر این تشکل نیز در دوران فتنه88 از حامیان فتنه گران و ضد‎انقلاب شد. البته بعد‎ها آقای حسینیان به جمعیت دفاع از ارزش‎ها که آیت‎ا... ری شهری را کاندید کرده بود، وفا نکرد و به سید محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد 76 رأی داد. جالب این‎جاست که در انتخابات ریاست‎جمهوری هفتم، اکثر بزرگان و علما از جمله علامه مصباح یزدی در حمایت از کاندیداتوری ناطق نوری بیانیه داده بودند. حسينيان در توجیه رأی خود گفت: «من ایشان (خاتمی) را روحانی روشن‎فکری می‎دانستم که البته با ایشان اختلاف هم داشتم، اما آن زمان به‎دلیل این‎که جناح حاکم نوعی فضای بسته به‎وجود آورده بود و در جامعه انحصارطلبی احساس می‎شد، گمان کردم که وظیفه است این انحصار و بسته بودن جامعه شکسته شود؛ لذا تنها راه رسیدن به این اهداف را حمایت از خاتمی می‎دانستم، اما نمی‎دانستم که این باز شدن فضا به‎سوی جاری شدن سیلی می‎رود که نزدیک بود همه چیز را از بین ببرد. وی با تأکید براینکه متأسفانه در این دوران از چاله درآمده و به چاه افتادیم، گفت:‎ من بعد از آن دوران رسما عذرخواهی کردم و گفتم که حمایت من از خاتمی اشتباه است.» خاتمی اهل توطئه نبود البته ایشان در همین سخنرانی که 9 سال بعد از حوادث 18 تیر 78 در دانشگاه تهران انجام شده بود، آقای خاتمی را که حامی اصلی قانون شکنان بود اینچنین تبرئه كرد: «برای آقای خاتمی در جریان 18 تیر نقش منفی احساس نمی‎کنم... بنده با تفکر آقای خاتمی مخالف هستم اما معتقدم که خاتمی اهل توطئه نبود و در این مسائل دخالتی نداشت» تجلیل از هاشمی در سال 83 که انتقادات جدی جریان حزب‎ا... به آقای هاشمی رفسنجانی تشدید شده بود، حسینیان به مرکز اسناد انقلاب اسلامی رفت و در تجلیل از آقای هاشمی جملاتی غیر معمول و سؤال برانگیز را بر زبان راند: «خوشحالیم، نه فقط به‎خاطر این‎که شخصیتی را که از یاران خاص امام بوده ‎امروز در بین خود داریم، نه فقط به‎خاطر این‎که شخصیتی که معمار سازندگی زیرساخت‎های تاریخ معاصر ایران نوین است، نه فقط به‎خاطر این‎که رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام را در بین خود داریم. همه این‎ها برای ما مهم است؛‎ اما مهمتر از همه برای ما و همکاران، شخصیت تاریخی حضرت‎عالی است. ما مردمان تاریخیاي هستیم که در این‎جا گرد آمده‎ایم و بی‎شک حضرت‎عالی یکی از بزرگترین تأثیرگذاران، تاریخ‎سازان و تحول‎سازان تاریخ معاصر هستید و ما از این جهت بسیار خوشحالیم که مرد بزرگی امروز مهمان ماست که بیش از چهاردهه از عمر شریفشان را مصروف مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی و برای برقراری حکومت الهی جهاد کرده‎اند و مردی که سالیان سال حقیقتا در راه آزادی جنگیده و آزادی جزو ماهوی شخصیت ایشان شده است. ما خوشحالیم و بسیار هم خوشحال.» آقای هاشمی در مقابل دوم خرداد بود او در مصاحبه‎ای در بهمن 90 در توجیه این تعاریف عجیب و غریب خود از هاشمی رفسنجانی گفته است: «درباره انتقاد‎هایی که از بنده شده که در سال 83 از آقای هاشمی تقدیر کرده‎ام، باید بگویم که در سال 1383 از آقای هاشمی دعوت کردیم و تعریف جانانه‎ای را از ایشان انجام دادیم و چرایی این تقدیر به این دلیل بود که در آن زمان آقای هاشمی در مقابل دوم خرداد بود و اصلاحات علیه ایشان مقاله و کتاب می‎نوشت و بنده آن زمان تشخیص دادم که باید از ایشان دفاع کنم و الان هم می‎گویم که اگر آقاي هاشمی سخنی بگوید که آمریکا از آن ناراحت بشود و در مقابل فتنه گران اعلام برائت کنند، بنده مجددا حاضرم از ایشان تقدیر و تشکر کنم.» البته آقای حسینیان هیچ‎گاه توضیح نداد که چرا در تعاریفشان ، اساسا استنادی به مقابله جریان دوم خرداد با هاشمی وجود ندارد. ضمن این‎که ایشان در 23 مهرماه سال 1387 هم ـ که نه تنها هجمه‎ای از سوی دوم خرداد علیه هاشمی مطرح نبود، بلکه آن‎ها کاملا هم جهت نیز شده بودند ـ در دومین همایش «ایران و استعمار انگلیس» در تالار علامه امینی دانشگاه تهران باز هم تمجیدهایی عجیب را در وصف آقای هاشمی رفسنجانی بر زبان رانده است. چرخش موضع البته این بزرگترین تاریخ‎ساز و تحول‎ساز تاریخ معاصر از نگاه آقاي حسینیان، بعدا در آذر 88 این‎گونه مورد توصیف متناقض وی قرار گرفت: «هاشمی کوچک‎تر از آن است که با او مبارزه کنیم.» لزوم وحدت اصول ‎گرایان زیر چتر جامعتین اما این پایان چرخش‎‎های فکری آقای حسینیان نبود. وی در 16 آذرماه 1389 در مصاحبه با هفته نامه پنجره سخنانی را درباره لزوم وحدت اصول‎گرایان و داوری جامعه مدرسین و ورود جامعه روحانیت مبارز بر زبان راند که مخالف مشی امروز فراکسیون انقلاب اسلامی در مجلس هشتم و جبهه پایداری در انتخابات مجلس نهم است. این گفت‎وگو در روز‎هایی انجام شده است که هنوز تشت رسوایی جریان انحرافی بر زمین نیفتاده بود؛ او و دوستانش به موضعگیری‎‎های یک طرفه و حمایت‎‎های بی‎دریغ از دولت احمدی‎نژاد مبادرت می‎ورزیدند و احمدی‎نژاد با دعوت از عده‎ای از اصول‎گرایان، بانی وحدت اصول‎گرایان شده بود. اما در اسفندماه سال گذشته ضمن طرح این ادعا که مردم به جامعتین گرایش ندارند، گفت: «مگر همین جامعتین در انتخابات ریاست جمهوری به بن‎بست نرسید؟» در ادامه برای یادآوری مواضع آن روز آقای حسینیان این مواضع را دوباره بازخوانی خواهیم کرد: بازخواني گفت وگو با روح‎الله حسينيان نماينده مردم تهران(هفته نامه پنجره 16مرداد89)

هيچ‎كس در لزوم وحدت هيچ شك و شبهه اي ندارد و اصلا وحدت يكي از خميرمايه هاي اصلي پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي بود كه همواره مورد تأكيد امام راحل قرار ميگرفت. خصوصا اين موضوع در جناحي كه اصول كلي آن قطعا واحد است، بيشتر نمود دارد. به نظر شما، براي از بين بردن اختلافاتي كه در بين اصول‎گرايان بروز كرده است، چه كساني بايد پيشقدم شوند و راه را براي وحدت كلمه هموار كنند؟ بايد بپذيريم كه ممكن است در بين دوستان اصول‎گرا، در روش‎ها اختلاف‎نظر وجود داشته باشد؛ اما وقتي اصول و استراتژي‎ها يكي است، بايد لزوم وحدت را نه به‎عنوان امر شعاري و تزئيني، بلكه براساس شرع و عقل درك كنيم. بهترين آغاز براي وحدت‎آفريني، از سوي گروههاي مرجع است كه به هر حال احترام آن‎ها نزد متدينان و اصول‎گرايان محرز است. جوامعي مانند مدرسين حوزه علميه قم و روحانيت مبارز، دوستاني كه در حوزه، دانشگاهها و همچنين نيروهاي پيرو خط رهبري كه تفكر مرحوم حضرت امام را به‎عنوان اصل پذيرفته و به آن پاي‎بند هستند، ميتوانند و بايد در اين راه پيشقدم شوند. در اصل بايد گفت كه وحدت از هر جايي آغاز شود، خوب است. اما اگر اين اصل از جوامع روحاني - كه براي ديگران مرجع هستند و تأثيرگذاري‎شان بين نيروهاي مذهبي و اصولي فراوان است - شروع شود، آغازي است كه ما به فال نيك ميگيريم. بنابراين، ساير گروهها و نخبگان اصول‎گرا هم بايد بنشينند و بر همين اساس، با يكديگر به وحدت برسند. آيا مشكلاتي كه وجودداشته، ريشه دربحث‎هاي روزدارديا بايد اساس اختلافات را درجاهاي ديگرجستوجو كرد؟ مسائل سليقه اي هم وجود دارد. بايد اين موضوعات را مشخص كنيم و با تعامل، بحث‎هاي سليقه اي را از اصول خود جدا كنيم. از سوي ديگر، بر سر اصول، هيچ يك از گروه‎ها، جريانات و جناح‎هاي اصول‎گرا، مماشات نخواهند كرد. بايد اين نكته را پذيرفت كه اصول‎گرايان يك طيف واحد هستند كه وحدت بايد در بين‎شان، بر اساس اصول ثابت و لايتغير شكل بگيرد. يعني به اعتقاد جنابعالي، راهكارهاي وحدت‎آفرين بايد شرايطي را فراهم كنند كه اختلاف سلايق رفع شود؟ نه، ما اصلا نبايد انتظار داشته باشيم بحث‎هاي سليقه اي فروكش كند. اعتقاد داريم اين بحث‎ها به جريان اصول‎گرا و اداره امور كشور كمك خواهد كرد. چيزي كه مهم است تلاش براي به دست آوردن فرهنگ هم‎گرايي است. بايد به اين توجه كافي داشت كه مباني فقهي و سياسي و اعتقادي اصول‎گرايان كه اصول مشترك آنهاست، به‎عنوان اصول مسلم پذيرفته شود و اختلاف سليقه ها را هم تحمل كنيم تا فرهنگ همكاري و هم‎گرايي را به دست بياوريم. در غيراين‎صورت، نميتوان به وحدت رسيد. اگر بخواهم خلاصه عرض كنم، دو اصل براي ايجاد وحدت در ميان اصول‎گرايان لازم است: اول توافق بر سر اصولي كه هيچ‎گاه درباره آن‎ها مماشات نخواهيم كرد و سپس پذيرفتن سلايق و تحمل آراي يكديگر در اين امور. ديده شده كه اخيرا جرياني سعي ميكند اين‎گونه القا كند كه اصول‎گرايان دچار تشتت شده اند و وحدتي كه ميان‎شان مطرح است، چيزي ظاهري و براساس منافع زودگذر و كم‎عمق است. آيا اين طرز تفكر، جاي نقد دارد؟ به نظرم اصول‎گرايان كاملا با همديگر در اصول خود وحدت دارند. چيزي كه هست، دشمنان با قصد آشكار و برخي از رقبا با استفاده از برخي موقعيت‎ها كه پيش مي آيد، درصدد القاي اين مطلب هستند كه وحدت در بين اين جبهه وجود ندارد. به نظر من چنين چيزي اشتباه است. اصول‎گرايان در سخت‎ترين شرايط مانند روزهاي پرالتهاب قبل از انتخابات دهم رياست‎جمهوري، اختلافات خود را به پايان رساندند و نهايتا با وجود سخنان فراواني كه گفته ميشد، بر سر يك نامزد توافق كردند. سر ديگر مسائل نيز همين‎طور است. ممكن است اختلاف سليقه‎هايي وجود داشته باشد كه دشمنان اميدوار و رقبا مترصد هستند با استفاده از همين اختلافات جزيي، مسائلي را دامن بزنند تا از آب گل‎آلود ماهي صيد كنند. با اين تعبير، تلاش براي ايجاد وحدت بين گروههاي مرجع اصول‎گرا، مانند نشست اخير جامعين روحانيت مبارز و مدرسين حوزه علميه قم را چقدر مثبت ارزيابي ميكنيد؟ نفس تشكيل اين‎گونه نشست‎ها و تأثير مستقيم و آشكار آن در وحدت‎آفريني قابل انكار نيست. علاوه بر اينكه اين نشست‎ها برگزار ميشود، بايد بحث‎هاي آسيب‎شناسي درباره شرايط موجود كه ممكن است اختلاف سليقه‎ها را تشديد كند نيز داشته باشيم. بايد چيزي را كه به وحدت گروههاي اصول‎گرا آسيب ميزند شناسايي كنيم. در يك سال گذشته، اصول‎گرايان، تجربيات بسيار مبارك و ميموني را پشت سر گذاشتند. نقاط قوت و ضعف اين جريان به‎خوبي نشان داده شد. تجربه سال 88 براي ما بسيار مهم است و نبايد به سادگي از آن عبور كنيم. اگر جبهه اصول‎گرايي بنشيند و آسيب‎شناسي كند و نقاط قوت و ضعف خود را با نگاه واقع‎بينانه كشف كند و آن‎ها را صادقانه با مردم در ميان بگذارد، قطعا شاهد آن خواهيم بود كه اميدواري به اين جبهه در بين مردم به‎وجود آمده و افزون ميشود. علاوه بر اين، ناكامي دشمنان در اختلاف‎افكني آشكار ميشود و رقبا نيز فكري براي خود كرده و چارهاي براي مشكلات‎شان ميكنند. نه اينكه توپ را به زمين حريف بيندازند و بخواهند به اختلافات دامن بزنند. شما به آسيب‎شناسي جريان اصول‎گرا اشاره كرديد. اگر از شما پرسيده شود كه جريان اصول‎گرايان اكنون دچار چه آسيب‎هايي است، به چه نكاتي ميتوانيد اشاره كنيد؟ يكي از نقاط آسيب ما اين بود كه در فتنه سال گذشته، به برخي از نخبگان اصول‎گرا، احساس نوعي رعب و وادادگي دست داد. اين موضوع ريشه‎اش كجاست؟ بايد بنشينيم و بررسي كنيم و عملكرد كساني كه دچار وحشت شدند و احيانا مواضع دو پهلو گرفتند، بررسي شود. از طرف ديگر، لازم است كساني كه خيرخواه هستند و مانند جامعه مدرسين، احترام آن‎ها نزد اكثريت اصول‎گرايان محفوظ است، در اين ميان پدري كنند و به‎عنوان يك حكم داوري، به تشريح مسائل بپردازند. بعد از اظهارنظر همگان، كساني كه دچار لغزش شدند، اشتباهات خود را بپذيرند بلكه براي رفع مشكلاتي كه ايجاد كردند و احيانا باعث سستي و ضعف در جريان اصول‎گرايي شدند، اهتمام كنند. اين حركات باعث خواهد شد دوستان اصول‎گرا منسجم‎تر از پيش، به حركت خود ادامه دهند. جنابعالي در همين راهي كه اشاره كرديد، تاكنون چه قدم‎هايي برداشته‎ايد؟ ما در مجلس، هفته گذشته با دوستاني كه به نمايندگي از دولت آمده بودند، نشست‎هايي را داشتيم و بحث‎هايي شد كه تلاش كنيم بين مجلس و دولت هماهنگي بيشتري به‎وجود بيايد. نگاه كساني كه از طرف دولت، قصد وحدت با اصول‎گرايان مجلس را دارند، چيست؟ چون اين نشست‎ها تازه شروع شده است، اجازه بدهيد كمتر درباره نتايج آن صحبت كنيم. بيشتر بحث‎ها درباره آسيب‎شناسي اختلافات اخير بود و طيف‎هاي مختلف اصول‎گرايان دولت و مجلس با شاخصهها و سلايق مختلف در اين جلسات حضور داشتند