سوآپ فرآورده‌های نفتی ایران متوقف شد

مهر: برای چندمین بار متوالی در سال‌های اخیر سوآپ فرآورده های نفتی ایران از کشورهای حاشیه دریای خزر متوقف شد. برای چندمین بار متوالی در 2 سال گذشته سوآپ فرآورده‌های مختلف نفتی ایران از کشورهای حاشیه دریای خزر به طور کامل متوقف شده است. در سال‌های گذشته شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران به منظور کاهش هزینه‌های انتقال نفت کوره و سایر فرآورده‌های نفتی از پالایشگاه‌‌ها، تامین سوخت مایع چهار نیروگاه بیستون کرمانشاه، مفتح همدان، سهند آذربایجان شرقی و نکا را از محل سوآپ سوخت تامین کرده است. در کنار دستاوردهای اقتصادی سوآپ فرآورده‌های نفتی، یکی از مهمترین ویژگی‌های توسعه این تجارت بین‌المللی سوخت استفاده از مزیت موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد جمهوری اسلامی ایران به عنوان دروازه طلایی انتقال، سوآپ و ترانزیت حاملهای مختلف انرژی در منطقه حوزه آسیای میانه و خاورمیانه بوده است. بر اساس گزارش‌های رسمی مدیریت برنامه ریزی وزارت نفت در سالهای 84، 85، 86، 87 و 88 به ترتیب سالانه 263، 90، 119، 512 و 450 هزار تن انواع فرآورده های نفتی از مسیر ایران سوآپ شده است. این در حالی است که در سالهای اخیر با اجرای سیاست‌هایی میزان حجم سوآپ فرآورده‌های نفتی ایران به کمترین میزان رسیده و حتی برخی از کشورهای حاشیه دریای خزر با دور زدن ایران، محصولات نفتی خود را از سایر مسیرها به بازارهای بین المللی عرضه کرده اند. پیگیری خبرنگار مهر از شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نشان می دهد که مهمترین عامل توقف عملیات سوخت مایع از کشورهای حاشیه دریای خزر افزایش ظرفیت ذخایر نفت کوره و گازوئیل و عدم بازاریابی در صادرات و یا ترانزیت این فرآورده‌های نفتی به بازارهای بین المللی بوده است. در حال حاضر با ایجاد زیر ساختهایی در پایانه‌های نفتی شمال کشور و توسعه خطوط لوله، ظرفیتی برای سوآپ روزانه حدود 6 میلیون لیتر انواع فرآورده های نفتی ایجاد شده است. از سوی دیگر هنوز به طور کامل مشخص نشده است که دستور توقف صادرات سوآپ فرآورده‌های نفتی توسط کدام مقام مسئول در وزارت نفت صادر شده است. عدم النفع 100 میلیون دلاری توقف سوآپ سوخت محمد حسینی عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در گفتگو با مهر با بیان اینکه هم اکنون سوآپ هر تن فرآورده نفتی برای اقتصاد ملی حدود یکصد دلار سود به همراه دارد، گفت: قطعا توقف این تجارت سودآور عدم النفعی برای اقتصاد ملی و فعالان بخش خصوصی به همراه دارد. وی با اعلام اینکه قطعا در آینده راه اندازی و از سرگیری مجدد سوآپ فرآورده‌های نفتی هزینه های زیادی را برای کشور به همراه خواهد داشت، تصریح کرد: در دوران مدیریت " سیدمسعود میرکاظمی" سوآپ نفت برای 500 روز متوقف شد و با وجود از سرگیری این تجارت هنوز حجم سوآپ نفت ایران به میزان قابل توجه ای افزایش نیافته است. حسینی با تاکید بر اینکه برای صدور هر دستوری باید علاوه بر دستاوردهای اقتصادی، مزیت های سیاسی، امنیتی و اجتماعی آن هم در نظر گرفته شود، بیان کرد: اگر سالانه حدود یک میلیون تن فرآورده های نفتی توسط ایران سوآپ شود بیش از یکصد میلیون دلار درآمد علاوه بر دستاوردهای سیاسی و اقتصادی برای کشور به همراه دارد. افزایش قاچاق با توقف سوآپ سوخت حمید حسینی یک عضو دیگر هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی هم با تائید توقف سوآپ فرآورده های نفتی از کشورهای حاشیه دریای خزر به مهر، گفت: سوآپ سوخت و یا نفت خام یک پروژه نیست و ایران باید در این بازار سودآور سهم خود را برداشت کند. وی با اعلام اینکه هم اکنون ایران رقبای زیادی در بازار سوآپ فرآورده های نفتی دریای خزر دارد، بیان کرد: در حال حاضر سیاست گذاری بلند مدتی برای توسعه این تجارت بین المللی در سطح کلان دولت و وزارت نفت وجود ندارد. این مقام مسئول با اشاره به از بین رفتن بازار سوآپ سوخت و نفت خام ایران در منطقه دریای خزر، تاکید کرد: توقف سوآپ، راه قاچاق و انحراف فرآورده های مختلف نفتی را برای افراد سودجو باز می کند. به گزارش مهر، یکی از سیاست‌های کلیدی رستم قاسمی در وزارت نفت، واگذاری تمامی فعالیت‌های مربوط به صادرات، واردات، ترانزیت و سوآپ فرآورده‌های مختلف نفتی به بخش خصوصی مطابق با سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی است. جلیل سالاری مدریعامل شرکت ملی پخش فرآوره های نفتی هم اخیرا از آمادگی واگذاری واردات و توزیع روزانه 1.5 تا 2 میلیون لیتر بنزین سوپر به بخش خصوصی خبر داده است. سال گذشته با دستور وزیر وقت نفت سوآپ نفت خام ایران پس از 13 سال متوقف شد که این تصمیم منجر به از بین رفتن بازار سوآپ نفت ایران در بین کشورهای حاشیه دریای خزر شد. در نهایت از تابستان امسال و با وجود گذشت نزدیک به 6 ماه از آغاز سوآپ نفت در شرایط فعلی روزانه حدود 30 هزار بشکه نفت از دریای خزر توسط شرکت ملی نفت ایران سوآپ می شود که هنوز با رکورد 100 هزار بشکه ای سال 1388 فاصله دارد.