جمله ای که جنجال ساز شد

مهر: ماجرای جمله ای جنجالی که حکایت از برگشت اعتبارات ارزی استان لرستان داشت از اسفندماه سال 89 آغاز شد و در آخرین مورد با طرح در بخش خبری پربیننده 20 و 30 واکنش های متفاوت مسئولان و مردم لرستان را به دنبال داشت. ماجرای برگشت اعتبارات ارزی استان لرستان اولین بار از سوی رئیس جمهوری در جریان سفر سوم هیئت دولت به لرستان و در جمع مردم خرم آباد که برای استقبال از وی در ورزشگاه تختی این شهر جمع شده بودند عنوان شد. جمله رئیس جمهور "اعتبارات ارزی لرستان دست نخورده باقی ماند" دکتر محمود احمدی نژاد در این دیدار پرشور با مردم استان لرستان در سخنانش اینگونه به موضوع پرداخت: "ما در سفر دوم به استان لرستان بودجه ارزی خوبی را برای این استان اختصاص دادیم ولی آن بودجه دست نخورده باقی مانده است." بیان این جمله از سوی رئیس جمهوری بعد از برگزاری سفر سوم هیئت دولت واکنشهای زیادی را از سوی مردم و رسانه ها به دنبال داشت به طوریکه عمده هفته نامه های محلی استان لرستان در اولین شماره خود بعد از سفر سوم هیئت دولت از موضوع برگشت اعتبارات ارزی لرستان به عنوان تیتر یک صفحه اول خود استفاده کردند. از سوی دیگر جمله رئیس جمهوری بعد از طرح در گردهمایی مردم در ورزشگاه تختی دهان به دهان در کوچه و خیابان و تاکسی در میان مردم پیچید تا نارضایتی مردم از عملکرد مسئولان در این حوزه شکل بگیرد. این در حالیست که در گفتمان عامیانه مردم موضوع برگشت اعتبارات "ارزی" به عنوان برگشت اعتبارات عمرانی لرستان تلقی می شد تا عدم اجرای پروژه های کلان استان در حوزه عمران موجب انتقادات شدید مردم از چرایی بازگشت اعتبارات و نیمه کاره ماندن پروژه ها شود. تلقی بخش خبری 20 و 30 از اعتبارات ارزی و ربط موضوع به اعتبارات عمرانی و اما در آخرین پرده از این پرونده جنجالی این بخش خبری 20 و 30 رسانه ملی بود تا با برداشتی مشابه تلقی عامیانه مردم به موضوع بازگشت اعتبارات ارزی استان لرستان بپردازد و در گزارش خود از عدم اجرای برخی پروژه ها از جمله دهکده المپیک و وضعیت عمران شهری به عنوان مصادیق عدم جذب "اعتبارات ارزی" یاد کند. این موضوع که در یکی از پربیننده ترین بخش های خبری رسانه ملی و با لحن نقادانه مجری برنامه مبنی بر "همت پایین مسئولان لرستانی" مورد طرح قرار گرفت موجب واکنش جدی مسئولان استان لرستان شد تا در اولین گام مجمع نمایندگان استان در نامه ای به رئیس سازمان صدا و سیما از این موضوع به شدت انتقاد کنند. واکنش مجمع نمایندگان لرستان به اظهارات رئیس جمهور این در حالیست که نماینده مردم خرم آباد و نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در آخرین اظهارات خود به انتقاد از این بخش خبری پرداخت و گفت: رئیس جمهور در سفر خود به استان لرستان و در جمع مردم خرم آباد در سخنانی گفته بود که بودجه استان لرستان برگشت خورده است و من در همین جا به عنوان نماینده مردم استان این موضوع را رد می کنم. محمدرضا ملکشاهی راد با بیان اینکه من به عنوان نماینده مردم استان وظیفه دارم که مطالبات مردم را پیگیری کنم و در این مورد به مردم جواب بدهم، خاطرنشان کرد: بودجه استان لرستان نه تنها برگشت نخورده است بلکه امروز دولت بدهکار لرستان است. وی با بیان اینکه امروز دولت به پیمانکاران استان لرستان بدهکار است، ادامه داد: اکنون اضافه بر آنچه که دولت به استان لرستان بودجه اختصاص داده توسط پیمانکاران هزینه شده است. نماینده مردم خرم آباد در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه پیمانکاران پروژه های استان لرستان از دولت طلبکار هستند، یادآور شد: به کار بردن لفظ برگشت بودجه در استان لرستان منطقی به نظر نمی رسد. ملکشاهی راد با یادآوری اینکه منظور رئیس جمهوری برگشت اعتبارات ارزی بوده است، گفت: بودجه ارزی به سرمایه گذارانی که قصد ساخت کارخانه یا خرید مواد اولیه و تجهیزات دارند اختصاص پیدا می کند و این موضوع به این دلیل است که این سرمایه گذاران باید برای انجام این کارها پول خارجی بدهند. وی با اشاره به اینکه بودجه ارزی در اختیار بانک مرکزی است عنوان کرد: اگر متقاضی و سرمایه گذاری وجود داشته باشد بانک مرکزی اقدام به اختصاص بودجه ارزی می کند و این موضوع هیچ ربطی به دولت و دولتمران ندارد. واکنش مسئولان اجرایی لرستان به بخش خبری 20:30 و اما واکنش به طرح موضوع در بخش خبری پربیننده رسانه ملی به مجمع نمایندگان استان ختم نشد تا معاون سیاسی امنیتی و معاون برنامه ریزی استانداری لرستان هم به این موضوع واکنش نشان دهند. معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان که در جمع شوراهای اسلامی استان سخن می گفت با انتقاد از رویکرد بخش خبری 20 و 30 به این موضوع عنوان کرد: پرداختن به موضوع برگشت اعتبارات ارزی درست و به حق است ولی این امر چه ارتباطی با اعتبارات عمرانی دارد. چراغیان با اشاره به تفاوت فاحش اعتبارات ارزی و عمرانی، عنوان کرد: جذب اعتبارات ارزی بستگی به حضور و تقاضای سرمایه گذاران دارد و در صورت تقاضای بخش خصوصی و داشتن توان برای انجام این مهم در قالب تسهیلات به متقاضی واگذار شود. وی با اشاره به تلقی اشتباه این بخش خبری از موضوع برگشت اعتبارات ارزی و ربط دادن این موضوع به عدم اجرای پروژه های عمرانی، تصریح کرد: از رسانه ملی انتظار می رود قبل از انتشار چنین اخباری که موجب زیرسئوال بردن خدمات دولت در استان می شود، جوانب موضوع را بررسی کند و در پربیننده ترین بخش خبری زحمات مسئولین را زیرسئوال نبرد. اعتبارات ارزی، راهکاری برای حمایت از بخش خصوصی بنابر این گزارش با ابلاغ قانون سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، در راستای پررنگ کردن نقش بخش خصوصی در اقتصاد و به ویژه بخش تولیدی فعال در این عرصه، تغییراتی در رویکرد سیاست های اقتصادی، از جمله سیاست های پولی و ارزی مشاهده می شود. در این زمینه علاوه بر اینکه با به کارگیری سیاست های تشویقی سعی شده امکان فعالیت بنگاه های تولیدی غیردولتی تسهیل شود، تلاش وافری نیز جهت دسترسی مناسب تر این بنگاه ها به منابع اعتباری، از جمله اعتبارات ارزی شده است. در این راستا حتی تصویب نامه ای توسط هیئت دولت، جهت اعطای تسهیلات ارزی به تولید کنندگان بخش غیردولتی تنظیم و جهت اجرا، ابلاغ شده است که به موجب این تصویب نامه منابع ارزی مورد نیاز واحدهای تولیدی بخش غیردولتی برای تأمین ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز طرح های تولیدی و خدمات مربوطه نیمه تمام و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی اختصاص خواهد یافت. به هر روی آنچه که به نظر می رسد نیاز به تبیین و تشریح برای مردم دارد تفاوت اعتبارات ارزی و عمرانی است که باید در دستور کار رسانه ها قرار گیرد. البته برگشت اعتبارات ارزی استان لرستان که رقم قابل توجهی نیز هست خود جای بحث دارد که آسیب شناسی در این زمینه سرنخ های زیادی را به دست مردم، مسئولان و رسانه ها خواهد داد. ریالی از اعتبارات عمرانی لرستان برگشت نخورده است معاون برنامه ریزی استانداری لرستان در این رابطه سخنان قابل تاملی دارد. محمد رضا ملکی راد که با خبرنگار مهر گفتگو می کرد، در این زمینه اظهار داشت: اعتبارات عمرانی اختصاص داده شده به استانها یا "استانی" است که از آن به عنوان اعتبارات تملک سرمایه ای یاد می شود و یا به صورت "ملی" و "ملی استانی شده" است. وی تصریح کرد: در طول دو سال اخیر یعنی سال 88 و 89 که هنوز چند ماه به پایان سال مالی آن مانده است یک ریال از اعتبارات عمرانی استان لرستان برگشت داده نشده است. معاون برنامه ریزی استانداری لرستان یادآور شد: مطلبی که رئیس جمهوری عنوان کردند و به درستی هم به آن اشاره شد ولی دیگران از این موضوع استفاده و برداشت اشتباه داشتند موضوع برگشت اعتبارات ارزی استان بود. ملکی راد افزود: این اعتبارات به استانها به صورت کلی ابلاغ می شود تا در قالب آن بخش خصوصی برای خرید و واردات ماشین آلات از آن استفاده کنند. ناکامی بخش خصوصی در لرستان برای دریافت اعتبارات ارزی وی با تاکید بر اینکه ما یک سری واحدهای صنعتی را برای دریافت این اعتبارات به بانک مرکزی معرفی کرده ایم، خاطرنشان کرد: این در حالیست که برخی از این واحدها به دلایل مختلف از جمله عاجز بودن از پرداخت وثایق مورد نظر بانک همچنین واهمه از تسویه حساب مالیاتی موفق به گرفتن این تسهیلات نشدند که این موضوع ربطی به مدیریت اجرایی استان ندارد. معاون برنامه ریزی استانداری لرستان خاطرنشان کرد: البته برخی دیگر از واحدهای معرفی شده توانستند بخشی از اعتبار مورد نیاز خود را دریافت کنند که از جمله آنها می توان به نیروگاه خرم آباد، پتروشیمی و فولاد ازنا اشاره کرد. 500 میلیون دلار اعتبار ارزی لرستان و مشکلات پیش روی بخش خصوصی ملکی راد سقف اعتبارات ارزی تعیین شده برای لرستان را 500 میلیون دلار ذکر کرد و گفت: البته به ما ابلاغ شد که هر استانی که توانست سهم بیشتری جذب کند این سقف برداشته خواهد شد. وی همچنین به برخی مشکلات بر سر راه گرفتن تسهیلات ارزی اشاره کرد و گفت: یکی از دلایلی که واحدهای صنعتی از گرفتن اعتبار ارزی خودداری می کنند به دلیل تفاوت نرخ ارز در زمان گرفتن تسهیلات با زمان بازپرداخت آن است که دولت و بانک مرکزی باید این سیاست را اصلاح و مابه تفاوت آن را به صورت یارانه به واحدها پرداخت کنند. معاون برنامه ریزی استانداری لرستان گیر و دارهای اداری را از دیگر موانع بر سر راه استفاده از تسهیلات ارزی می داند و یادآور می شود: به هر حال آنچه مسلم است در این زمینه موضوع اعتبارات ارزی به بخش خصوصی و عدم توانایی در جذب این اعتبار بازمی گردد وگرنه ما واحدهای صنعتی را برای دریافت اعتبارات معرفی کرده ایم. به هر حال بعد از اینکه توپ عدم جذب اعتبارات ارزی از سوی رئیس جمهوری به زمین مسئولان استانی انداخته شد حال این بخش خصوصی است که باید برای عدم جذب این اعتبارات پاسخ گو باشد در حالیکه استان لرستان به توجه به ضعف در بخش زیرساخت ها کمترین بهره را از حضور بخش خصوصی در استان برده است و به نوعی سرمایه گذار چندانی برای استفاده از رقم بودجه ارزی دولت در این استان وجود ندارد و همین موضوع زمینه بازگشت این بودجه را فراهم کرده است. ضعف زیرساخت ها و عدم استقبال سرمایه گذاران از لرستان راه ها، حمل و نقل جاده ای، هوایی و ریلی، توسعه زیرساختهای گردشگری از جمله مراکز اقامتی، تفریحی و رفاهی، گسترش عمران شهری و ایجاد زیرساختها در این حوزه، زیباسازی اماکن شهری، تامین نیازهای لازم برای توسعه سرمایه گذاری صنعتی مانند تامین نیازهای آب، برق و ... و بسیاری از این دست مسائل از جمله زیرساختهایی است که سرمایه گذار در نگاه اول برای ورود سرمایه خود به آن می اندیشد. و این در حالی است که استان لرستان به عنوان یکی از استانهای محروم کشور هنوز در زمینه زیرساخت ها به حد مطلوب و خواستنی از سوی سرمایه گذار نرسیده است. روند نامنظم پروازهای فرودگاه خرم آباد، عدم وجود اماکن اقامتی، هتلها و مراکز تفریحی، وضعیت راهها و سیستم حمل و نقل جاده ای استان، ضعفها در زمینه عمران شهری در همه شهرستانهای استان لرستان، کمبودها در تامین حداقل نیازهای صنایع برای ورود سرمایه گذار و دهها مشکل دیگر موجب شده است که استان لرستان علی رغم اینکه به عنوان یکی از امن ترین استانهای کشور محسوب می شود مورد استقبال سرمایه گذاران قرار نگیرد. طرحهای مهم صنعتی سفرهای اول و دوم هیئت دولت، منطقه ویژه اقتصادی، پایانه های سنگ لرستان، خوشه های صنعتی، پالایشگاه پلدختر، طرحهای حوزه گردشگری، صنایع تبدیلی و تکمیلی و فرآوری، طرحهای زیرساختی در حوزه عمران شهری از جمله طرحهای مصوب در شورای شهر خرم آباد و ... از جمله پروژه هایی است که هنوز در انتظار سرمایه گذار بخش خصوصی به سر می برد و این روند تاکنون موجب انتقادات زیادی از سوی مردم این استان شده است. مقصر بازگشت اعتبارات ارزی لرستان کیست؟! با این اوصاف به نظر می رسد اگر وضعیت به همین صورت استمرار داشته باشد روند توسعه استانهای محروم مانند لرستان با وجود همه قابلیت های منحصر به فرد در بخش های مختلف روز به روز عقب گرد خواهد داشت که این امر علاوه بر اینکه شکاف توسعه ای عمیقی در توسعه هماهنگ و موزون کشور ایجاد خواهد کرد موجب ایجاد روحیه یاس و ناامیدی در میان مردم مناطق کمتر توسعه یافته کشور خواهد شد. به هر حال هر چند پرداختن به موضوع بازگشت اعتبارات ارزی استان لرستان نیازمند دهها گزارش تحلیلی است که در این مجال کوتاه پرداختن کامل به آن ممکن نیست ولی این موضوع حامل پیامی ناخوشایند برای توسعه استانی است که مطابق سیاست های در دستور کار دولت باید در راستای جذب سرمایه گذار بخش خصوصی گام های بلندی بردارد و هنوز در بخش زیرساخت ها با توجه به بی توجهی های صورت گرفته در ابتدای راه قرار دارد. آسیب شناسی در زمینه بازگشت اعتبارات ارزی استان لرستان کار چندان سختی نیست و تنها با ترسیم چرخه جذب سرمایه گذار می توان به مشکلات موجود در این زمینه پی برد پس به نظر می رسد به جای انداختن توپ در زمین یکدیگر و سردرگم کردن افکار عمومی باید به دنبال تدبیر راهکارها و اجرایی کردن آنها در سطح استان محروم لرستان بود.