ابراز برائت مردم تركيه از لائيسم
جمهوری اسلامی: مردم تركيه در يك آزمون تاريخي و سرنوشت ساز، روز يكشنبه به پاي صندوق‌هاي رأي رفتند و اكثريت آنها با رأي مثبت به طرح اصلاح قانون اساسي، رخدادي را رقم زدند كه نقطه عطفي در تحولات سياسي سده اخير اين كشور محسوب مي‌گردد. براساس گزارش‌هاي رسمي، حدود 77 درصد از واجدان شرايط در اين همه پرسي شركت كردند و 58 درصد آنها به اصلاح قانون اساسي تركيه رأي مثبت دادند. اين اصلاحات اگرچه شامل 26 ماده است، ولي عمده‌ترين آن ها، بندهايي است كه دولت را در انتخاب قضات دادگاه‌هاي تركيه، كه تاكنون در انحصار ارتش و جريان لائيسم بود، صاحب اختيار مي‌كند و حزب حاكم را قادر مي‌سازد رئيس جمهور، رئيس مجلس، رئيس قواي انتظامي و فرماندهان آن را تعيين نمايد. نتيجه همه پرسي اخير را بايد ضربه‌اي اساسي به بنيان لائيك‌هاي تركيه دانست و آنرا اتفاقي مهم به حساب آورد كه لائيسم تركيه را به سراشيبي سقوط و اضمحلال مي‌برد. جريان اسلامي به رهبري اردوغان از يك دهه قبل موفق به تسخير گام به گام سنگرهاي سياسي در تركيه شده است. اين جريان و بازوي سياسي آن يعني "آ ك پارتي" يا حزب عدالت و توسعه در چهار انتخابات گذشته يكه تاز عرصه سياسي تركيه بوده و همه پرسي اخير نيز نشان داد اين جريان كماكان به پيشروي خود به سوي اهدافش كه غلبه بر جناح نظامي و غيرمنتخب در تركيه مي‌باشد ادامه مي‌دهد. با تحولات جديد، جناح لائيسم قطعاً بيش از پيش منزوي خواهد شد و ارتش نيز كه در چند سال گذشته در برابر پيروزي‌هاي چشمگير احزاب اسلامي منفعل شده است قطعاً تأثير و نقشش كمرنگ‌تر از گذشته خواهد شد. اهميت رخداد اخير به حدي بود كه محافل سياسي و مطبوعاتي جهان از آن با تعابيري همچون ظهور اردوغانيسم و به لرزه در آمدن ديوارهاي سكولاريسم ياد كردند. از سي سال قبل يعني از سال 1359 كه نظاميان، با كودتا بر سر كار آمدند قانون اساسي تركيه را با هدف تقويت جايگاه ارتش تغيير دادند. نظاميان در اين چارچوب، قوه قضائيه را به انحصار خود در آوردند و در تعيين رئيس‌جمهور نيز حق دخالت مستقيم براي خود قائل شدند. جناح اردوغان پس از روي كار آمدن، به دليل برخورداري از حمايت گسترده مردم تركيه، اين اختيارات انحصارطلبانه لائيك‌ها را به چالش كشيد كه اولين مورد آن درباره حجاب همسر عبدالله گل، رئيس‌جمهور تركيه بود كه با ايستادگي قاطع جريان حاكم و مردم مسلمان، سرانجام لائيك‌ها عقب نشيني كردند. لائيك‌ها با حمايت ارتش اصرار داشتند كه ورود يك زن محجبه به كاخ رياست جمهوري تركيه مغاير قوانين لائيسيته است و عبدالله گل يا بايد از رفتن به كاخ رياست جمهوري صرفنظر كند و يا اينكه همسرش كشف حجاب نمايد. اين مناقشه سرانجام با حمايت گسترده مردم به نفع احزاب اسلامي خاتمه يافت. لائيك‌ها دومين ضربه را در جريان كشف و محاكمه باند كودتا در ميان نظاميان متحمل شدند. دولت اردوغان با كشاندن اعضاي قدرتمند نظامي باند موسوم به "ارگنه كن" به پاي ميز محاكمه، قدرت خود را به رخ ارتش كشيد. تحول اخير و برگزاري همه پرسي را بايد سومين و كاري‌ترين حركت ضد كودتايي اردوغان و گروهش تلقي كرد كه قطعاً استيصال بيشتر لائيك‌ها را موجب خواهد شد و فصل جديدي در صحنه سياسي تركيه ايجاد خواهد كرد. از سوي ديگر رخداد اخير يكبار ديگر بر اين واقعيت تاكيد گذاشت كه مردم تركيه از سياستهاي دولتهاي گذشته كه محور آن ضديت با مباني اسلام بود منزجر است و خواهان بازيابي هويت و اصالت خود مي‌باشد. تحولات اخير براين نكته نيز دلالت دارد كه قاطبه مردم تركيه از سياستهاي اقتصادي و همچنين رويكرد بين ا لمللي دولت اردوغان حمايت مي‌كند. دولت اردوغان، در تركيه تنها دولتي است كه در چند دهه اخير عملكرد اقتصادي قابل قبولي داشته است به گونه‌اي كه نرخ تورم را به عدد يك رقمي رسانده است. رويكرد سياسي بين‌المللي اردوغان كه در سالهاي اخير محور آن گرايش به شرق بوده است نيز از مواردي است كه مورد استقبال اكثريت مردم تركيه قرار گرفته است. موضع گيري قاطع اردوغان در قضيه فلسطين و مخالفت صريح با سياستهاي رژيم صهيونيستي كه اوج آن در اجلاس دو سال قبل "داووس" متجلي شد با خواست و نظر مردم مسلمان تركيه منطبق است. مردم تركيه سالها با سياستمداراني مواجه بوده‌اند كه در برابر جنايات صهيونيستها، يا بسيار محافظه كارانه رفتار مي‌كردند و يا حتي در كنار صهيونيستها قرار مي‌گرفتند. تركيه‌اي‌ها از اين بابت در قبال رسالت‌هاي اسلامي و انساني خود احساس حقارت و خيانت مي‌كردند. اعزام كاروان امداد به غزه با هدف شكستن محاصره ظالمانه ملت فلسطين رخداد مهم ديگري بود كه نشان داد جناح اردوغان تنها به حمايت‌هاي لفظي از فلسطيني‌ها بسنده نمي‌كند و طبيعي است كه اين سياستها ناخشنودي رژيم صهيونيستي را به همراه دارد. با اينحال مردم تركيه برخي اقدامات دولت اردوغان از جمله حفظ مناسبات سياسي با رژيم صهيونيستي و يا برگزاري مانورهاي نظامي با آن رژيم را در تضاد با خواست قلبي و ملي خود مي‌دانند و آنرا به عنوان سياست سئوال برانگيز و ضعف و ذلت پذيري جناح اردوغان تلقي مي‌كنند. خرداد سال آينده تركيه صحنه انتخاباتي ديگر خواهد بود كه مي‌تواند تاثير مهمي در تحولات سياسي اين كشور ايجاد كند. در آن انتخابات اگر جناح اردوغان يكبار ديگر پيروزي را از آن خود نمايد كه به احتمال زياد چنين خواهد بود، در آن صورت، آن انتخابات مي‌تواند لائيسم در تركيه را گامي ديگر به پايان نزديك سازد. در اين ميان تحولات سياسي يك دهه اخير تركيه، غرب را با سردرگمي مواجه ساخته است. غربيها از يكسو نمي‌توانند صراحتاً با اين تحولات ابراز مخالفت نمايند چرا كه در آنصورت ادعاهايشان در دفاع از دمكراسي زير سئوال خواهد رفت و از سوي ديگر، طبيعي است كه قلباً از روند رخدادهاي سياسي تركيه و انزواي روزافزون جناح لائيك و قدرت گيري احزاب اسلامي و به موازات آن، تشديد شكاف آنكارا با غرب و متحدينش، به خصوص رژيم صهيونيستي را ضي نيستند. در مجموع، از تحولات تركيه چنين برمي آيد كه مردم اين كشور اعتنائي به نظرات و ناخشنودي غرب نمي‌كنند و در مسير بازيابي اصالت‌هاي ديني و فرهنگي خود، با عزمي راسخ به پيش مي‌روند.
دیدگاه تان را بنویسید