چرخش جدید در اظهارات روحانی

خبرگزاری تسنیم: حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور روز گذشته در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا با اشاره به مشکلات اقتصادی کشور و افزایش قیمت اجناس و دلار در ایران اعلام کرد اگر می‌خواهید نفرین کنید، کاخ سفید را نفرین کنید. او گفت که ریشه مشکلات اخیر کشور بر گردن کاخ سفید و واشنگتن دی‌سی است.

این اظهارنظر آقای روحانی در حالی صورت می‌گیرد که وی در ایام تبلیغات 92 گفته بود که همه ضعف‌ها و همه ناکارآمدی‌ها را نمی‌توان پای تحریم نوشت.

چرخش 180درجه‌ای رئیس‌جمهور از مواضعش برای نخستین بار نیست که صورت می‌گیرد و پیشتر مواضعش در مواردی مشابه یا از سوی وی و یا از سوی مشاورانش تکذیب و یا رد شده بودند؟ بنابراین باید پذیرفت که سریال‌های نگفتم‌های روحانی اولین بار نبوده و شاید آخرین بار آن هم نباشد.

اولین چرخش روحانی به ماجرای وعده حل 100 روزه مشکلات اقتصادی برمی‌گردد، روحانی در رقابت‌های انتخاباتی خود در سال 92 گفته بود: «راه‌حل‌های کوتاه‌مدت یک ماه و 100روزه برای حل مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی در دولت تدبیر و امید پیش‌بینی شده است که با این برنامه ما می‌توانیم در یک فرصت کوتاه شاهد تحول اقتصادی باشیم... با ایجاد یک دوره تنفس به کارخانه‌ها و مراکز تولیدی که مشکل دارند، مشکلات آنها را در یک مدت کوتاه حل‌وفصل کنند.»

پس از پیروزی روحانی در انتخابات و گذشت 100 روز از روی کار امدن دولت تدبیر و امید در حالی که بسیاری از مردم منتظر گزارش عملکرد دولت برای حل مشکلات اقتصادی بودند، اعلام شد که روحانی نگفته است که مشکلات را 100 روزه حل می‌کند. رئیس‌جمهور نیز 18 آذر امسال و به‌مناسبت روز دانشجو در جمع دانشجویان گفت: «کِی گفتیم مشکلات را 100روزه حل می‌کنیم؟».

شاید دومین مورد از چرخش های رئیس‌جمهور به موضوع برداشته شدن تحریم‌ها برگردد، روحانی در ایام انتخابات 1396 در سفر استانی خود به اردبیل و در حمله به رقیبان خود گفت: «کاسبان تحریم بدانند که تحریم ها برداشته شده و دیگر بازنمی‌گردد. شما می خواهید با دنیا مذاکره کنید؟ شما بلد هستید که با دنیا مذاکره کنید و آیا زبان دنیا را می‌دانید؟ در حالی که در فهم زبان ملت خود گرفتار هستید.»

مدتی پس از این اظهارات، رئیس‌جمهور این بخش از سخنان خود را عملا با شکایت از حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی که با استناد به همین سخنان رئیس‌جمهور در تلویزیون اعلام کرده بود تحریم‌ها برداشته نشدند، نقض کرد. نزدیکان روحانی اعلام کرده بودند که آقای رئیس‌جمهور هیچگاه نگفته است که تحریم‌ها به یک باره برداشته می‌شود. منظور او تحریم‌های هسته‌ای بوده است.

فارغ از این تناقض در اظهارات روحانی، وی آدرس مشکلات کشور را جایی اعلام می‌کند که خود پس از پیروزی بیشترین امید برای حل مشکلات را در آنجا می‌دید و تلاش می‌کرد تا با مذاکره و گفت‌‌وگو مشکلات کشور را حل کند و حتی مشکل آب خوردن مردم را به مذاکره گره زده بود. "تحریم های ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید. تا مسئله محیط زیست حل شود. تا اشتغال جوانان حل شود. تا صنعت جامعه حل شود. تا آب خوردن مردم حل شود. تا منابع آبی زیاد شود. تا بانک های ما احیا شود..." (روحانی هفدهم خردادماه 94).

در حقیقت معطل نگه داشتن تمام بخش‌های صنعت و اقتصاد کشور تا زمانی که مذاکره به نتیجه برسد منجر به این شد که فرصت‌ها از دست برود. این فرصت‌سوزی نه تنها بخش صنعت و اقتصاد را معطل نگه داشت بلکه تمام همت دستگاه دیپلماسی معطوف به مذاکره با 5+1 شد و فرصت ارتباط با سایر کشورهای دنیا را تاحد زیادی از دست داد.

حتی توافق برجام هم نتوانست باری از دوش مشکلات کشور بر دارد و بعد از خروج آمریکا از برجام در سال 97 و کارشکنی‌های اروپا، عملاً کارآبی خود را از دست داده است. اگرچه رسیدن به یک توافق که منافع ملی را در بر بگیرد امر مطلوبی بود اما متاسفانه تیم مذاکره‌کننده توافقی را به امضا رساند که نه تنها نسخه فارسی نداشت بلکه تفسیر بردار بود تا جایی که امروز آمریکایی که از برجام خارج شده هم مدعی راه‌اندازی مکانیزم ماشه علیه ایران است.

از سوی دیگر، روحانی در حالی مدعی است که مشکلات اقتصادی کشور و افزایش قیمت اجناس و دلار بر گردن کاخ سفید و واشنگتن دی‌سی است که اکثر اقتصاددانان کشور نظری خلاف رئیس‌جمهور دارند و 70 درصد از مشکلات اقتصادی ریشه در داخل دارد.

محمد خوش‌چهره استاد اقتصاد دانشگاه تهران درباره اظهارات اخیر روحانی معتقد است دولت‌ها در ماه‌های پایان کارشان از چنین روشی استفاده می‌کنند تا اذهان را از مدیریت ناکارآمد خود منحرف کنند و اظهارات رئیس‌جمهور را ناصحیح، ناپخته و فرافکنی دانست.

بیشتر بخوانید

گفتگو| خوش‌چهره: سخنان روحانی درباره ریشه مشکلات کشور ناصحیح، ناپخته و فرافکنی است

حسین عیوضلو مدیر گروه اقتصاد سیاسی دانشگاه امام صادق نیز دولت روحانی را فاقد هرگونه طرح اقتصادی دانست و می‌گوید: همان ابتدای شروع کار دولت یعنی هفت سال پیش و بویژه در دور دوم طی بیانیه‌های متعددی که با جمعی از اقتصاددانان نوشتیم این نکته را مطرح کردیم که این دولت هیچ طرحی برای حل مسائل اقتصادی ندارد؛ اما اثری نداشت.