بازگشت به معين

به گزارش فردا، در تازه ترین گزینه نام سیدمصطفی معین وزیر علوم دولت اصلاحات و نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی به چشم می خورد که در گزارش روزنامه شرق به تفصیل درخصوص دلایل احتمال نامزدی او نوشته شده است. این روزنامه در ابتدا با اشاره به اینکه «اگر اصلاح‌طلبان بخواهند با یک نامزد کاملا اصلاح‌طلب وارد انتخابات ریاست‌جمهوری شوند، حتما مصطفی معین گزینه خوبی است و می‌تواند یک نامزد تمام‌عیار اصلاح‌طلب باشد.» از همان اول موضع گیری خود را برای حضور یک نامزد سراپا اصلاح طلب عیان کرده و از او به عنوان چهره ای که همواره گرایش های اصلاح طلبانه اش برای او هزینه داشته یاد کرده است. نکته اول اینکه باتوجه به رویکرد شواری نگهیان برای تایید صلاحیت کاندیداهای اصلح و توصیه این شورا به ثبت نام افرادی که احتمال تاییدشان بالاست، به نظر می رسد معین باتوجه به سبقه ای که در طول این سال ها از خود برجای گذاشته نتواند از خوان نخست به راحتی عبور کند. درثانی درصورت تایید صلاحیت معین چند نکته در کارنامه سیاسی او وجود دارد که گردش اصلاح طلبان به سمت او را با بسیار دشوار کرده و بعید به نظر می رسد او بتواند گزینه اول آنها برای انتخابات باشد. سابقه حضور جدی معین در عرصه سیاسی کشور به نخستین دوره مجلس شورای اسلامی بازمی گردد که به عنوان نماینده شیراز راهی مجلس شد و از آن پس بود که عضویت در شورای عالی انقلاب و فرهنگی نمایندگی در مجلس سوم به کارنامه اش افزوده شد و در دو دوره طی سال‌های ‎68 تا 72 در دولت اول هاشمی رفسنجانی و سال‌های ‎76 تا 82 در دولت خاتمی جمعاً به مدت ۱۰ سال عهده‌دار مقام وزارت علوم بود. شاید مهمترین چالش دوران سیاسی معین به اتفاقات و حوادث تیرماه سال 78 باشد که موجب شد اواز مقام خود استعفا داده و به جای حضور در صحنه و دفاع از حوزه اختیارت و مسئولیت هایش از آن ها شانه خالی کند. اظهارات احساسی و بدون سند و مدرک از سوی معین سابقه طولانی دارد و در همان ایام هم درخصوص حوادث 18 تیر با عباراتی نظیر « این حادثه یک فشار و خشونت تحمیل‌شده به دانشگاه بود» و یا «آن فاجعه زهر‌ چشمی از طبقه نخبه کشور در دانشگاه‌ها بود و برای تضعیف مقبولیت دولت در میان آنها انجام گرفت. نمی‌گویم هدف اصلی ساقط‌کردن دولت بود، اما یکی از هدف‌های آنها می‌توانست باشد.» تلاش کرد تا از خود سلب مسئولیت کرده و این حادثه را گردن دیگران بیاندازد. مهمترین اقدامی که او در قبال اتفاقات تیرماه 78 انجام داد استعفا بود که به گفته خودش«یک اعتراض بسیار بسیار جدی» بود. این استعفاها از سوی معین به عنوان تنها رویکرد سیاسی وی در قبال حوادث و رویدادها در سال 82 نیز تکرار شد؛ استعفایی که دلیل آن به گفته او «تداخل مسئولیت‌ها با شورای عالی انقلاب فرهنگی، سوءظن‌ها، دخالت‌ها و تعرض‌های نهادها و شوراهای غیرمسئول یا غیرپاسخ‌گو» و همچنین مورد خشونت و‌ کژاندیشی قرارگرفتن «حریم مقدس دانشگاه، منزلت، حرمت و امنیت فکری و اجتماعی دانشجویان، استادان و دانشگاهیان و به‌طور‌کلی جوانان، متفکران و فرهیختگان» ازسوی اعلام شد و در نهایت با موافقت رئیس دولت اصلاحات همراه بود. این رویکرد معین در اتفاقات مورد اشاره سبب شد تا نگاه سیاسی جامعه به وی ازمنظر یک رجل سیاسی بیشتر منفعلانه و برمبنای عقب نشینی از اصول و مسئولیت هایش تلقی شود و به همین دلیل جایگاه وی در نزد اصلاح طلبان در همان قدوقواره یک استاد دانشگاه تنزل پیدا کرد. دوسال بعد در حالی که اصلاح طلبان گزینه های درخوری برای حضور در عرصه انتخابات ریاست جمهوری نداشتند و با مهرعلیزاده و کروبی در این عرصه حاضر شدند و معین پس از رد صلاحیت از سوی شورای نگهیان و در نهایت حکم رهبری با شعار«حقوق بشر و دموکراسی‌خواهی» در انتخابات حاضر شد و تنها موفق شد بیش از 4 میلیون رای را از آن خود نماید و با حدنصاب 14درصد از آرای مأخوذه از ادامه راه بازماند تا در نهایت محمود احمدی نژاد در رقابت با هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس جمهور معرفی شود. خیلی از اصلاح طلبان در آن روزها توصیه داشتند که معین به نفع کروبی کناره گیری کند تا شاید آرای مشترک آنها بتواند فرجی در انتخابات به نفع اصلاح طلبان ایجاد کند اما معین بر این خواسته گردن نگذاشت و در نهایت هردو از ادامه مسیر باز ماندند. این رفتار معین سبب شد تا پس از آن بسیاری از اصلاح طلبان برروی او حسابی باز نکرده و هیچگاه به عنوان گزینه اول آنها قرار نگیرد. زیرا هم از تصمیم جمعی اصلاح طلبان برای کناره گیری به سود کروبی تمکین نکرده بود و هم آنطور که تصور می شد از آرای قابل ملاحظه ای در بدنه جامعه که در آن زمان گرایش های اصلاح طلبانه زیادتری داشتند بی بهره بود. سال 94 هم آخرین حضور جدی او در عرصه سیاسی کشور رقم خورد و با اینکه قصد داشت در انتخابات مجلس دهم ثبت نام کند از فیلتر شورای نگهبان عبور نکرد تا امروز که در فضای مبهم و آشفته اصلاح طلبان شاید به عنوان گزینه ای جدی مورد توجه قرار گیرد. هرچند وی در گفت و گو با انصاف نیوز از تصمیمش برای عدم حضور در انتخابات 1400 خبر داده اما خبرهای حکایت از آن دارد که برخی جناح های اصلاح طلب از او به عنوان گزینه مورد نظر خود سخن به میان آورده و این احساس را دارند که شاید معین بتواند موجی از آرا را به نفع آنها به همراه داشته باشد. اما تجربه برخوردهای شورای نگهبان با این فعال اصلاح طلب در طول این سال ها نشان می دهد که احتمال عبور او از این فیلتر تقریبا پايين است و حواشی دوران سیاست ورزی او این اجازه را نمی دهد که به حضور در این عرصه فکر کند. اما اصلاح طلبان که برای انتخاب نامزد به در بسته خورده اند حاضرند از تمام مهره های سوخته خود نیز بهره بگیرند تا شاید یک نفر از این فیلتر عبور کرده و شانس در معرض انتخاب بودن را داشته باشد.