ترس روانی جدید که این روز‌ها در ایران شایع شده است

خبرگزاری فارس:آیا تاکنون برای شما پیش آمده که به دلیل همراه نداشتن گوشی تلفن همراه دچار استرس و اضطراب شدید شوید؟ اگر اینطور است؛ شاید مبتلا به یک بیماری شده باشید که نتیجه درگیر بودن همیشگی با تکنولوژی است.

فرض کنید قرار است برای چند هفته تلفن همراهتان را از شما بگیرند و به آن دسترسی نداشته باشید، در آن صورت چه کاری انجام می‌دهید؟ حتما پیش آمده که اختلال چند ساعته شبکه‌های همراه و یا تمام شدن شارژ گوشی در مواقع ضروری موجب عصبانیت و ناراحتی شما شده باشد، اما اینکه دراین شرایط احساس نفس تنگی و بالارفتن تپش قلب کنید و تمام روز کج خلق باشید قضیه فرق دارد! به موازات پیشرفت تکنولوژی و علم استفاده از وسایل به روز و کارآمدتر اجتناب ناگزیراست. یکی از این وسایل تلفن‌های همراه است که امروز نقش پررنگی در زندگی همه افراد بازی می‌کند و خارج از بحث ارتباطی آن به یک دفترچه تلفن شخصی، یادآور و ساعت همیشه همراه تبدیل شده است و بسیاری از افراد حتی در هنگام خواب آن را از خود دور نمی‌کنند. در سال‌های اخیر محققان بسیاری از سراسر دنیا به بررسی و تحقیق درباره تاثیر تلفن همراه بر سلامت کاربران پرداخته‌اند که این بررسی منجر به شناسایی بیماری جدیدی بنام «نوموفوبیا» یا ترس از نبودن موبایل منجر شده است. نوموفوبیا (Nomophobia)، اصطلاحی است که برای نخستین بار توسط محققان انگلیسی و از سال ۲۰۱۰ رواج پیدا کرده است و به عنوان مخفف عبارت No Mobile Phobia به کار می‌رود. در واقع نوموفوبیا نوعی از بیماری فوبیا است که فرد مبتلا به آن، در صورت دور بودن از گوشی موبایل، اضطراب و نگرانی شدید را تجربه می‌کند. تحقیقات انجام شده نشان دهنده این موضوع است که زنان بیشتر از مردان گرفتار این بیماری می‌شوند و البته گفتنی است در این تحقیق مشخص شده که مردان تمایل بیشتری دارند که از دو گوشی استفاده کنند که در صورت از دست رفتن یکی از دیگری استفاده کنند. بیشترین رنج سنی که این بیماری خود را بروز می‌دهد در نسل جوان و محدوده سنی ۱۸ تا ۳۲ سال است. گوشی خود را عمدا جا بگذارید حال فرض کنید یک روز که از منزل بیرون می‌روید، در نیمه راه به خاطر بیاورید که تلفن همراه تان را جا گذاشته‌اید. چه احساسی به شما دست می‌دهد. این یک آزمایش ساده است تا ببینید آیا شما نیز نشانه‌های این بیماری را دارید یا نه؟ البته بسیاری از ما هنگامی که از موبایل و گوشی همراه خود دور هستیم دچار اضطراب می‌شویم و نگرانی شدیدی را تجربه می‌کنیم، اما باید بدانیم افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند به محض از دست دادن گوشی همراه خود دچار اضطراب شدیدی شده و عرق سردی بر پیشانی خود احساس می‌کنند. ضربان قلب آن‌ها به شدت بالا رفته و قادر به کنترل اعمال و رفتار خود نیستند. الهه دختر جوان ۱۶ ساله‌ای است که به اصرار مادرش به مطب یکی از متخصصین اعصاب و روان در قم مراجعه کرده است. او می‌گوید درس خواندن مانع استفاده از گوشی همراه می‌شود و در واقع درس را مزاحمی برای استفاده راحت‌تر از گوشی همراه خود می‌داند! او که قصد ترک تحصیل دارد می‌گوید: وقتی گوشی همراهم کنارم است آرامش دارم و حتی برای اینکه این آرامش بهم نخورد هنگام غذا خوردن و دیگر کار‌ها هم گوشی را از خود دور نمی‌کنم. مادر الهه البته نظر دیگری دارد. او که به شدت نگران دخترش است به خبرنگار فارس گفت: حدود یک سالی است که دخترم به شدت وابسته به گوشی همراه خود شده است و حتی لحظه‌ای آن را از خود جدا نمی‌کند. اوایل فکر می‌کردیم به دلیل جذابیت‌های بازی‌های آن است، اما مشکل وقتی حاد شد که افت تحصیلی پیدا کرد و حتی تصمیم به ترک تحصیل گرفت؛ بنابراین فکر کردیم حتما مشکل چیزی بیش از یک مساله پیش پا افتاده باید باشد؛ بنابراین با اصرار او را نزد پزشک آوردم. هر چند که دخترم معتقد است من زیادی به قول جوان‌های امروزی حساس هستم و همه این روز‌ها از تکنولوژی استفاده می‌کنند. دکتر عباس شهیدی متخصص اعصاب و روان در گفتگو با خبرنگار فارس گفت: از سال ۲۰۱۰ - ۲۰۱۱ به بحث نوموفوبیا پرداخته شد و همان طوری که از اسم آن پیدا است نوموفوبیا مخفف کلمه No Mobile Phobia یعنی ترس از دست دادن موبایل است. فوبیا در واقع نوعی ترس بیمار گونه است. وی گفت: با توجه به اینکه تکنولوژی هرروز پیشرفت می‌کند و وسایل جدیدی وارد بازار می‌شوند این ترس به مجموعه ترس‌های با زمینه اختلالی افزوده شده است و به عنوان بیماری جدیدی به کتاب‌های مرجع روان شناسی اضافه شده است. ترس بیمارگونه دور بودن از موبایل این متخصص اعصاب و روان افزود: نوموفوبیا در واقع ترس بیمار گونه از دست دادن و دور بودن از موبایل است. فوبیا در فرد موجب ایجاد یکی سری علایم اضطرابی می‌شود. یعنی وقتی به هر دلیلی فرد گوشی موبایل خود را جا می‌گذارد و یا به هر دلیلی نزدیکش نیست، بی قرار و خشمگین می‌شود و تمرکزش از بین می‌رود و حتی علایم جسمانی اضطراب مثل نفس تنگی، احساس خفگی و تپش قلب را هم پیدا می‌کند. وی گفت: البته وابستگی به موبایل در عصر کنونی اجتناب ناپذیر است، اما افراد مبتلا به نوموفوبیا در صورت نبود گوشی همراه حالشان به صورت بیمارگونه بد می‌شود و دچار علایم اضطرابی جسمی و ذهنی می‌شوند و حتی ممکن است احساس بغض و خفگی داشته باشند. شهیدی در خصوص علایم ابتلا به نوموفوبیا گفت: چک کردن مرتب و مکرر گوشی برای این که همراه فرد هست یا خیر، چک کردن اپلیکیشن‌های گوشی و ترس از این که نداشتن یک اپلیکیشن موجب شود گوشی نتواند به درستی کار خود را انجام دهد، ترس از تمام شدن شارژ گوشی، ترس از جا گذاشتن شارژر و پاوربانک، نگرانی از دزدیده شدن گوشی، نگرانی از خاموش شدن گوشی و همراه داشتن گوشی در هر شرایطی حتی در هنگام خواب و حمام رفتن می‌تواند از نشانه‌های ابتلا به نوموفوبیا باشد. وی اظهار کرد: این ترس‌های بیمار گونه برای از دست دادن گوشی همراه، در تکنولوژی جدید به عنوان بیماری محسوب می‌شود. ضمن اینکه اعتیاد به گوشی خود عوارضی دارد. یعنی پناه بردن زیاد به گوشی موجب دور شدن از ارتباط اجتماعی رخ به رخ می‌شود و زمینه شیوع بیماری‌ها و اختلالات بعدی را نیز به همراه دارد. این متخصص اعصاب و روان گفت: اعتیاد به گوشی ضمن اینکه می‌تواند خودش به عنوان فوبیا و اختلال محسوب شود موجب افزایش شانس ابتلا به افسردگی در افراد می‌شود، یعنی خود می‌تواند سرمنشا یک سری از بیماری‌ها باشد. وی در خصوص درمان این بیماری خاطرنشان کرد: برای درمان این اختلال معمولا درمان دارویی خاصی را پیشنهاد نمی‌کنند مگر اینکه بیمار علامت‌های خیلی شدیدی داشته باشد که برای کوتاه مدت از دارو استفاده می‌شود، اما به صورت کلی دارو جز گزینه‌های اولیه درمان محسوب نمی‌شود. شهیدی افزود: یکی از روش‌های درمان حساسیت زدایی تدریجی برای افراد است یعنی اینکه گوشی را هر شب دورتر از بیمار قرار بگیرد بعضی روز‌ها آگاهانه گوشی را فرد همراه با خودش نبرد یعنی اقدامی انجام گیرد که حساسیت زدایی تدریجی انجام شود. کوهنوردی و استخر را جایگزین تلفن همراه کنید وی اظهار کرد: اقدام دیگری که معمولا انجام می‌شود انجام کار‌های جایگزین مثل کوهنوردی و استخر است. یعنی اقدام لذت بخش و دوست داشتنی دیگری را جایگزین گوشی شود. البته در موارد خیلی شدید که علامت‌های اضطرابی در جسم باشد به صورت محدود می‌توان از دارو استفاده کرد. این متخصص اعصاب و روان در خصوص آمار ابتلا به این بیماری گفت: از آنجایی که اختلالی است که به تازگی کشف شده آماری که به صورت مستقل در زمینه این اختلال وجود داشته باشد نیست. البته در تحقیقاتی نشان داده شده است که کاهش عزت به نفس می‌تواند به استفاده بیمارگونه از تلفن همراه منجر شود و رنج سنی ابتلا به این بیماری بین ۱۸ تا ۲۵ سال بیشتر دیده میشود که معمولا موجب افت تحصیل و پرخاشگری می‌گردد. اما گذشته ازاین حرف‌ها این که موبایل و سایر ابزار‌های جدیدی که توسط تکنولوژی ایجاد شده است تا چه حد می‌تواند موجب بروز مشکل در سلامتی افراد شود، بیشتر از آن که به مدت استفاده از این ابزار‌ها محدود شود به شیوه استفاده افراد ارتباط دارد.