۵ راهکار برای انتخاب بهترین کتاب کودک
شورای کتاب کودک نیز نهاد معتبری است که هر سال تمامی کتاب‌های کودک و نوجوان منتشر شده در کشور را بررسی می‌کند و در پایان سال کتاب‌های برگزیده و شایسته‌ی تقدیر را معرفی می‌کند.
سرویس سبک زندگی فردا: معمولاً وقتی اطرافیان می‌فهمند شما دستی در نوشتن دارید، به نقل از جیم اولین سؤالشان این است که: «برای خواهرزادم چه کتابی بخرم؟» من هم به عنوان کسی که دستی در نوشتن دارد، تا مدت‌ها دنبال این بودم که همیشه اسم پنج شش کتاب خوب را بلد باشم تا در جواب به این افراد بگویم، اما از چند سال پیش رویه را عوض کردم و تصمیم گرفتم به‌جای لیست کردن اسم چند کتاب، کاری کنم که هرکس خودش بتواند بهترین کتاب‌ها را از بین حجم فراوان کتاب‌های کودک و نوجوان انتخاب کند. آخر می‌دانید؟
متأسفانه در کشور ما کتاب‌های کودک و نوجوان به دو دسته‌ی کلی کتاب‌های با ارزش و کتاب‌های بی‌ارزش (یا به اصطلاح کتاب‌های دکه‌ای که در هر دکه‌ی روزنامه‌فروشی می‌توانید نمونه‌شان را ببینید؛ کتاب‌هایی با تصویرگری‌های بد و درون‌مایه‌ی نامناسب) تقسیم می‌شوند. تشخیص این دو دسته از یک‌دیگر و انتخاب کتاب مناسب برای گروه سنی مناسب، مهارتی است که در این مطلب سعی داریم به آن دست پیدا کنیم.
به فهرست‌های معتبر مراجعه کنید
وقتی قرار است برای بچه‌های اطرافتان کتاب بخرید یا به کسی در خرید کتاب کودک و نوجوان کمک کنید، می‌توانید از فهرست‌های راهنما استفاده کنید. در حال حاضر در کشور ما چند فهرست معتبر وجود دارد که دو تا از بهترین‌های آن‌ها «فهرست لاک‌پشت پرنده» و «فهرست کتاب‌های برگزیده‌ی شورای کتاب کودک» هستند.
لاک‌پشت پرنده نهادی است که در هر فصل کلیه‌ی کتاب‌های منتشر شده در آن فصل را بررسی کرده و بهترین‌های آن‌ها را در فهرستی منتشر می‌کند. هم‌چنین در پایان هر سال به بهترین کتاب‌های آن سال لاک‌پشت نقره‌ای و طلایی می‌دهد. فهرست لاک‌پشت پرنده می‌تواند از نظر موضوعی (کتاب‌های علمی، داستانی، مذهبی و...) و سنی کمک‌کننده باشد.
شورای کتاب کودک نیز نهاد معتبری است که هر سال تمامی کتاب‌های کودک و نوجوان منتشر شده در کشور را بررسی می‌کند و در پایان سال کتاب‌های برگزیده و شایسته‌ی تقدیر را معرفی می‌کند. این فهرست نیز از نظر سنی و موضوعی قابل استفاده است. نشان کتاب‌های برگزیده‌ی شورای کتاب کودک یک ماهی سیاه کوچولو است که روی جلد کتاب‌های برگزیده چسبانده می‌شود.
با یک جست‌وجوی ساده می‌توانید به این دو فهرست معتبر دسترسی پیدا کنید. اگر هم امکان چنین کاری نداشتید، در هنگام خرید کتاب به جلد آن دقت کنید و کتاب‌هایی را که نشان ماهی‌سیاه کوچولو یا لاک‌پشت پرنده دارند، در اولویت خریدتان بگذارید.
از برگزیده‌های جهانی بخرید
چند سالی است که ناشران کودک نیز مانند ناشران بزرگسال افتخارات هر کتاب را روی جلد آن می‌نویسند. برای خرید کتاب می‌توانید به نشان‌ها و مدال‌هایی که روی جلد هر کتاب چاپ شده، دقت کنید. اگر می‌خواهید کتاب‌های ترجمه بخرید، سعی کنید کتاب‌هایی را تهیه کنید که جایزه‌های بین‌المللی و معتبر ادبیات کودک و نوجوان را دریافت کرده‌اند. مثلاً «مدال نیوبری» یکی از معتبرترین جوایز در حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان است و خرید کتاب‌هایی با نشان نیوبری هیچ‌وقت شما را از انتخابتان پشیمان نمی‌کند.
ناشران کودک و نوجوان را بشناسید
متأسفانه تعداد ناشران کودک و نوجوان هم مانند ناشران بزرگسال هر روز در حال رشد است، اما در این میان فقط چند ناشر توانسته‌اند فعالیت حرفه‌ای‌تری از خود نشان بدهند. نمی‌توان گفت: تمام کتاب‌های یک ناشر خوب، خوب از آن درمی‌آید یا یک ناشر متوسط هیچ‌وقت کتاب خوبی منتشر نمی‌کند، اما باز هم تجربه نشان داده که خرید از ناشران شناخته‌شده ریسک انتخاب نادرست را پایین می‌آورد. تعدادی از ناشران خوب در حوزه‌ی کودک و نوجوان عبارتند از:
افق: در زمینه‌ی ادبیات داستانی
پیدایش: در زمینه‌ی ادبیات داستانی
کانون پرورش فکری کودک و نوجوان: کتاب‌هایی با موضوعات متنوع از جمله ادبیات، سرگرمی، آموزش، هنر و...
محراب قلم: در زمینه‌ی دایره‌المعارف و کتاب‌های علمی
کتاب‌های نردبان (انتشارات فنی ایران): در زمینه‌ی محیط زیست و مهارت‌های زندگی
پرتقال: کتاب‌های ترجمه
هوپا: در زمینه‌ی ادبیات داستانی و بازی‌های فکری
ونوشه (نشر چشمه): در زمینه‌ی ادبیات داستانی
به‌نشر: کتاب‌های دینی
چرخ‌وفلک: کتاب‌های طنز
پرنده‌ی آبی (نشر علمی و فرهنگی): در زمینه‌ی ادبیات داستانی
طوطی (نشر فاطمی): کتاب‌های تصویری کودکان
آفرینگان، هرمس، زعفران، زرافه، قدیانی و ایرانبان نیز چند مورد دیگر از ناشران مطرح در حوزه‌ی کودک و نوجوان هستند.
از کتابک کمک بگیرید
«کتابک» نهادی است که با هدف ترویج کتاب‌خوانی توسط مؤسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان تأسیس شده است. با مراجعه به وبسایت کتابک می‌توانید به راحتی در بخش معرفی کتاب، با بهترین‌های کودک و نوجوان آشنا شوید. یکی از مزیت‌های این وبسایت این است که هم برای گروه‌های سنی مختلف و هم باتوجه به موضوعات مختلف کتاب‌های معرفی‌شده را دسته‌بندی کرده است. معرفی‌های درج‌شده در این وبسایت توسط کارشناسان ادبیات کودک و نوجوان نوشته‌شده و قابل اعتماد هستند.
ماهی‌گیری یاد بدهید
به جای اینکه به بچه‌های اطرافتان ماهی بدهید، ماهی‌گیری را یادشان بدهید. می‌توانید یک بار به جای هدیه دادن کتاب، کارت یا فرم عضویت کتاب‌خانه‌ی عمومی کانون پرورش فکری کودک و نوجوان را به آن‌ها هدیه کنید. خوشبختانه کانون در تمام شهر‌های کشور کتاب‌خانه دارد و می‌تواند کودکان و نوجوانان را با یک دنیای شگفت‌انگیز روبه‌رو کند.
* در نظر داشته باشید شاید یک کتاب کوچک بتواند مسیر زندگی یک کودک یا نوجوان را تغییر دهد. پس اگر تصمیم گرفته‌اید به اطرافیانتان کتاب هدیه بدهید، هر کتابی ندهید. چند دقیقه‌ای زمان بگذارید و کتاب مناسبی را انتخاب کنید که خواندنش بتواند چیزی به زندگی کودک یا نوجوان مورد نظرتان اضافه کند.
دیدگاه تان را بنویسید