وقتی نفس کم می‌آوریم

سرویس سبک زندگی فردا: مدیریت تنفس فرآیندی پیچیده است.به نقل از بیتوته ساقه مغز، ناحیه‌ای در پایه مغز، بخشی ضروری و کلیدی برای کنترل تنفس است.

انسان برای ادامه حیات خود به اکسیژنی که از طریق تنفس دریافت می‌کند، وابسته است. بروز هر اختلالی در این شرایط می‌تواند پیامد‌هایی جدی را موجب شود. از جمله اختلالات تنفس می‌توان به کُنددَمی (Bradypnea) اشاره کرد.

کنددمی به یک نرخ تنفس کند غیر طبیعی گفته می‌شود. نرخ تنفس طبیعی برای یک فرد بزرگسال به طور معمول ۱۲ تا ۲۰ نفس در دقیقه است. نرخ تنفس کمتر از ۱۲ یا بیش از ۲۵ نفس در دقیقه در شرایط استراحت ممکن است نشان دهنده یک مشکل سلامت زمینه‌ای باشد.

نرخ‌های تنفس طبیعی برای کودکان در جدول زیر ارائه شده‌اند:

سن نرخ تنفس طبیعی (نفس در دقیقه) نوزادان ۳۰ تا ۶۰، ۱ تا ۳ سال ۲۴ تا ۴۰، ۳ تا ۶ سال ۲۲ تا ۳۴، ۶ تا ۱۲ سال ۱۸ تا ۳۰، ۱۲ تا ۱۸ سال ۱۲ تا ۱۶

کنددمی می‌تواند در زمان خواب یا بیداری رخ دهد. این شرایط مشابه با آپنه نیست که در آن تنفس به طور کامل متوقف می‌شود. تنگی نفس یا کمبود نفس نیز به نام دیسپنیا (Dyspnea) شناخته می‌شود.

دلایل و محرک‌های کنددمی چه چیز‌هایی هستند؟

مدیریت تنفس فرآیندی پیچیده است. ساقه مغز، ناحیه‌ای در پایه مغز، بخشی ضروری و کلیدی برای کنترل تنفس است. سیگنال‌ها از مغز و از طریق نخاع به عضلات درگیر برای ورود هوا به ریه‌ها ارسال می‌شوند و انقباض و انبساط آن‌ها را موجب می‌شوند.

همچنین، مغز انسان و رگ‌های خونی اصلی دارای حسگر‌هایی هستند که مقدار اکسیژن و دی اکسید کربن را در خون کنترل می‌کنند و نرخ تنفس را بر اساس آن تنظیم می‌کنند. افزون بر این، حسگر‌هایی در مسیر‌های هوایی به کشش ایجاد شده در زمان تنفس واکنش نشان می‌دهند و سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند.

همچنین، شما می‌توانید با کنترل دم و بازدم - یک تمرین رایج برای کسب آرامش - تنفس خود را آرام کنید.

از دلایل بروز کنددمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مواد مخدر

سوء مصرف مواد مخدر می‌تواند در نرخ تنفس اختلال ایجاد کند. مواد مخدر به گیرنده‌های موجود در سیستم عصبی مرکزی متصل می‌شوند. این شرایط می‌تواند نرخ تنفس را به طور قابل توجهی کاهش دهد. سوء مصرف مواد مخدر می‌تواند زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد و توقف کامل تنفس را موجب شود. از جمله مواد مخدر رایج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- هروئین

- کدئین

- هیدروکودون

- مورفین

- اکسی کدون

این مواد مخدر ممکن است موجب خطر بزرگتری شوند، اگر شما:

- سیگار می‌کشید

- از بنزودیازپین ها، باربیتورات ها، فنوباربیتال، گاباپنتینوئیدها، یا دارو‌های خواب آور استفاده می‌کنید

- الکل مصرف می‌کنید

- به آپنه انسدادی خواب مبتلا هستید

- به بیماری مزمن انسدادی ریوی (COPD)، سرطان ریه، یا دیگر بیماری‌های ریه مبتلا هستید

افرادی که برای قاچاق مواد مخدر آن‌ها را می‌بلعند نیز می‌توانند کنددمی را تجربه کنند.

کم کاری تیروئید

اگر غده تیروئید شما کم کار باشد، با کمبود برخی هورمون‌ها مواجه می‌شوید. در صورت عدم درمان، این شرایط می‌تواند برخی فرآیند‌های بدن را کند سازد که تنفس نیز در میان آن‌ها قرار دارد. کم کاری تیروئید می‌تواند ضعف عضلات درگیر در تنفس را موجب شده و به کاهش ظرفیت ریه‌ها منجر شود.

سموم

برخی سموم به واسطه کند کردن تنفس می‌توانند بدن را تحت تاثیر قرار دهند. به عنوان مثال، می‌توان به ماده شیمیایی سدیم آزید که برای کمک به باد شدن کیسه‌های هوای خودرو استفاده می‌شود، اشاره کرد. این ماده در آفت کش‌ها و وسایل انفجاری نیز یافت می‌شود. زمانی که به مقدار زیاد تنفس شود، سدیم آزید می‌تواند فعالیت سیستم عصبی مرکزی و سیستم قلبی عروقی را کند سازد.

از نمونه‌های دیگر می‌توان به مونوکسید کربن، گازی که به واسطه فعالیت خودروها، کوره‌های نفت سوز و گاز سوز و ژنراتور‌ها تولید می‌شود، اشاره کرد. این گاز می‌تواند در ریه‌ها جذب شده و سطوح آن در جریان خون افزایش یابد که سطوح کم اکسیژن را در پی دارد.

آسیب دیدگی سر

آسیب دیدگی در نزدیکی ساقه مغز و فشار بالا در مغز می‌تواند به کندتپشی قلب (Bradycardia) و همچنین کنددمی منجر شود.

از دیگر شرایطی که می‌توانند به کنددمی منجر شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

♦ استفاده از دارو‌های آرام بخش یا بیهوشی

♦ اختلالات ریه مانند آمفیزم، برونشیت مزمن، آسم شدید، سینه پهلو، و ورم ریوی

♦ مشکلات تنفسی طی خواب، مانند آپنه خواب

♦ شرایطی که اعصاب یا عضلات درگیر در تنفس را تحت تاثیر قرار می‌دهند، مانند سندرم گیلن باره یا اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)

طی مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ روی موش‌ها انجام شد، پژوهشگران دریافتند استرس عاطفی و اضطراب مزمن می‌تواند حداقل در کوتاه مدت به کاهش نرخ تنفس منجر شود. یک نگرانی این است که نرخ تنفس کم مداوم احتمال ارسال سیگنال افزایش فشار خون بدن به کلیه‌ها را افزایش دهد. این شرایط می‌تواند ابتلا به پرفشاری خون بلند مدت را موجب شود.

علائم دیگری که می‌توانند با کنددمی پدیدار شوند چه چیز‌هایی هستند؟

علائمی که ممکن است با نرخ کند تنفس همراه باشند به دلیل این شرایط بستگی دارند. به عنوان مثال:

مواد مخدر می‌توانند موجب مشکلات خواب، یبوست، کاهش هوشیاری و خارش شوند.

از دیگر نشانه‌های کم کاری تیروئید می‌توان به بی حالی، خشکی پوست، و ریزش مو اشاره کرد.

مسمومیت با سدیم آزید می‌تواند به شکل گیری علائم مختلفی از جمله سردرد، سرگیجه، راش‌های پوستی، ضعف، حالت تهوع، و استفراغ منجر شود.

قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن ممکن است موجب سردرد، سرگیجه، سمیت قلبی عروقی، نارسایی تنفسی، و کما شود.

تنفس کند، و همچنین علائمی مانند سردرگمی، آبی شدن، یا از دست دادن هوشیاری شرایطی تهدید کننده زندگی و نیازمند رسیدگی سریع و اورژانسی هستند.

گزینه‌های درمانی چه چیز‌های هستند؟

اگر نرخ تنفس شما کندتر از شرایط عادی به نظر می‌رسد، برای ارزیابی دقیق به پزشک مراجعه کنید. پزشک احتمالا یک معاینه جسمانی و بررسی علائم حیاتی و همچنین دمای بدن و فشار خون را انجام خواهد داد. به همراه علائم دیگر، معاینه جسمانی و سابقه پزشکی به این که آیا به آزمایش‌های تشخیصی بیشتر نیاز است یا خیر کمک خواهند کرد.

در شرایط اضطراری، ممکن است به استفاده از اکسیژن و دیگر اقدامات حامی زندگی فرد نیاز باشد. درمان هرگونه شرایط زمینه‌ای ممکن است به بهبود کنددمی منتج شود. از جمله گزینه‌های درمانی بالقوه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

اعتیاد به مواد مخدر: برنامه‌های ترک اعتیاد، مدیریت درد

مصرف بیش از حد مواد مخدر: در صورت مصرف به موقع، دارویی به نام نالوکسان می‌تواند سایت‌های گیرنده ماده مخدر را مسدود کرده و اثرات سمی سوء مصرف را معکوس سازد

کم کاری تیروئید: استفاده روزانه از دارو‌های تیروئید

سموم: استفاده از اکسیژن، درمان هرگونه مسمومیت، و نظارت بر علائم حیاتی

آسیب دیدگی سر: نظارت دقیق، مراقبت حمایتی، و عمل جراحی

عوارض احتمالی

اگر نرخ تنفس شما برای مدت زمانی طولانی بیش از حد کم باشد می‌تواند به شرایط زیر منجر شود:

هیپوکسمی، یا سطوح کم اکسیژن در خون

اسیدوز تنفسی، شرایطی که در آن خون بیش از حد اسیدی می‌شود

نارسایی کامل تنفسی