در این روز لباس قرمز نپوشید
برگزاری جشن عیدالزهرا در ایران ممنوع است و در سال‌های اخیر توسط پلیس از برگزاری آن جلوگیری می‌شود. جالب است بدانید که برگزاری این مراسم از زمان امام خمینی (ره) و برای جلوگیری از اختلافات میان شیعیان و افراد اهل سنت ممنوع شد. آنچه که واضح است برگزاری چنین مراسمی به جز ایجاد تفرقه بین شیعه و سنی ثمره دیگری ندارد.
سرویس سبک زندگی فردا: همزمان با نهم ربیع الاول هستند هنوز کسانی که این روز را به دلیلی غیر از آغاز امامت حضرت ولی عصر (عج) جشن می‌گیرند. بهانه این افراد «رفع القلم» یا همان «عیدالزهرا» است. عمل تفرقه افکنانه‌ای که نه تنها انجام آن در ایران ممنوع است، بلکه از طرف مراجع تقلید نیز حرام شناخته شده است. در ادامه به این انحرافات اشاره می‌کنیم.
آیا حدیث رفع القلم واقعا صحت دارد؟
در ابتدا ذکر این نکته ضروری است که حدیث رفع القلم در منابع اولیه حدیث نیامده است و با توجه به اینکه این حدیث به یکی از اعیاد بزرگ شیعیان اشاره می‌کند، بسیار بعید است که در هیچ کتاب روایی نیامده باشد و بزرگانی مانند شیخ صدوق، شیخ کلینی و شیخ طوسی به آن اشاره نکرده باشند. در کتاب عیون اخبار الرضا (علیه السلام) و در کتاب فضائل الشیعه شیخ صدوق دو روایت با این مضمون آمده است که از شیعیان اهل بیت علیه السلام قلم برداشته می‌شود. البته این دو روایت به صورت مطلق آمده و محدود به نهم ربیع الاول نمی‌شود.
در کتاب عیون اخبار الرضا علیه‌‌السلام آمده است:«از پیروان ما قلم برداشته شده است»، راوى گفت:«پرسیدم چگونه چنین چیزی ممکن است اى آقای من؟» فرمود:«چون مأمور شده‌‌اند در دولت باطل به تقیه رفتار کنند و در این کار از ایشان پیمان گرفته شده است، مردم همه در امانند و آنان در کمال خوف و بیم بسر می‌برند و به خاطر ما ایشان را تکفیر مى‌‌کنند، ولى ما به خاطر آنان تکفیر نمی‌شویم، و آنان در راه ما کشته مى‌‌شوند، لکن ما براى ایشان کشته نمى‌‌شویم، هیچ کدام از شیعیان ما نیست که مرتکب گناهى شود، مگر آنکه اندوه و غمّ او را فرو می‌گیرد. چنان که گناهان او را برطرف می‌کند، هر چند گناهانش به تعداد دانه‌های باران باشد، یا به تعداد ریگ و شن بیابان‌ها و خارها و درخت‌ها، و چنانچه در امور شخصی‌اش مبتلا به اندوه نشود، دربارۀ خانواده‌‌اش یا اموالش غمى به او خواهد رسید، و اگر در امر دنیایش غمى به او نرسد و مبتلا به مصیبتى نگردد، خواب ناراحت کننده‌‌اى بیند که آن موجب ریختن گناهان او گردد.» (۱) در کتاب فضائل الشیعه این روایت را به نقل از ابوحمزه چنین می‌خوانیم:«از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که مى‌‌فرمود: قلم از شیعه برداشته شده، براى اینکه خداوند آنان را با عصمت و ولایتش -از گناه و معصیت - نگه مى‌‌دارد.»(۲)
با دقت در روایت اول که امام آن را به خوبی شرح داده‌اند به این نکته می‌رسیم که رفع القلم به معنای برداشته شدن عقاب از شیعیان است، آن هم به خاطر رنج‌ها و مشقاتی که در راه دین خدا تحمل می‌کنند. این معنا بسیار متفاوت است با اینکه بگوییم در روز نهم ربیع الاول شیعیان آزادند که هر عملی را انجام دهند، چرا که هیچ گناهی برایشان نوشته نمی‌شود. در این روایت تاکید شده است که اگر احیانا شیعیان گناهی مرتکب شوند، خداوند به خاطر تحمل سختی‌ها در راه دین خودش گناهان آنان را می‌بخشد تا در روز قیامت پاک محشور شوند. این معنا با آیه قرآن نیز هماهنگ است که فرمود:«و اگر اهل کتاب ایمان آورده و پرهیزگارى کرده بودند، قطعاً گناهانشان را مى‌زدودیم و آنان را به بوستان هاى پر نعمت درمى‌آوردیم.»(۳)
در روایت دوم نیز رفع القلم به معنای حفظ شیعیان واقعی از گناه به واسطه ولایت و عصمتی است که در دل دارند. یعنی آنان گناهی انجام نمی دهند که برایشان نوشته شود. نه اینکه گناهانی که انجام می دهند اصلا نوشته نشود. در نتیجه اگر بخواهیم حدیث رفع القم را قبول کنیم و از اشکلات سندی و محتوایی آن بگذریم، می‌توانیم عبارت «یوم رفع القم» را به معنای از بین بردن گناهان شیعیانی که در راه دین اسلام سختی کشیده‌اند، دانست. در هر حال مجوز گناه کردن در روز نهم ربیع الاول حتی در صورت پذیرفتن این احادیث هم قابل قبول نیست.
عیدالزهرا روز کشته شدن عمر بن خطاب یا عمر بن سعد؟
علاوه بر حدیث ذکر شده، برخی در این روز به برگزاری جشن با عناوین «عین الزهرا» یا «عمرکشان» می‌گیرند. بعضی افراد معتقدند که در روز نهم ربیع الاول عمربن خطاب کشته شده است. ریشه این جشن به زمان صفویان برمی‌گردد. اما برطبق اسناد تاریخی عمربن خطاب در ماه ذی الحجه کشته شده و نه در ربیع الاول. عمربن خطاب در روز ۲۶ ذی الحجه مورد حمله قرار گرفت و سه روز بعد یعنی در ۲۹ ذی الحجه کشته شد. یعنی برگزارکنندگان این جشن آن را با هفتاد روز تاخیر و در تاریخی اشتباه برگزار می‌کنند. در واقع نهم ربیع الاول سالروز کشته شدن عمربن سعد فرمانده سپاه عبیدالله ین زیاد در واقعه کربلا و از کسانی که در زیارت عاشورا مورد لعن قرار گرفته است. او با وعده حکومت ری دست به چنین کاری زد. علامه مجلسی در زادالمعاد گفته است که عمربن سعد در تاریخ نهم ربیع الاول به دستور مختار ثقفی کشته شد.
به این دلایل در نهم ربیع الاول لباس قرمز نپوشید
همان طور که گفته شد برخی افراد در روز نهم ربیع الاول به مناسبت عیدالزهرا و حدیث رفع القلم اقدام به برگزاری جشن کرده و انجام هر گناهی را برای خود جایز می دانند. این افراد در چنین روزی با لباس قرمز قابل شناسایی هستند. اما به چند دلیل برگزاری و حضور در چنین جشنی اشتباه است:
اول - برگزاری جشن عیدالزهرا در ایران ممنوع است و در سال‌های اخیر توسط پلیس از برگزاری آن جلوگیری می‌شود. جالب است بدانید که برگزاری این مراسم از زمان امام خمینی (ره) و برای جلوگیری از اختلافات میان شیعیان و افراد اهل سنت ممنوع شد. آنچه که واضح است برگزاری چنین مراسمی به جز ایجاد تفرقه بین شیعه و سنی ثمره دیگری ندارد.
دوم- مراجع تقلید درباره حدیث رفع القلم صریحا موضع گیری کرده و برگزاری این مراسم را نادرست می دانند. آیت الله مکارم شیرازی در این باره فرمودند:« اوّلًا: روایتی با عنوان رفع قلم در آن ایّام مخصوص، در منابع معتبر نداریم. روایت مزبور از نظر سند اعتباری ندارد. ثانیاً: بر فرض، چنین چیزی باشد (که نیست) مخالف کتاب خدا و سنّت است، و چنین روایتی قابل پذیرفتن نیست، و حرام و گناه در هیچ زمانی مجاز نیست، و نباید به نام مقدّس اهل بیت (علیهم السلام) مجالس مشتمل بر گناه تشکیل داد. رفع قلم مخصوص به کودکان نابالغ و دیوانه‌ها و حالت خواب است، و معاذ الله که ائمه معصومین (علیهم السلام) اجازه ارتکاب گناه به افراد در این ایّام یا غیر این ایّام داده باشند؛ و بر فرض اعتبار، معنای حدیث این است که اگر کسی لغزشی از او سر زد خداوند او را می‌بخشد، نه این که عمداً آلوده گناه شود. ثالثاً: تولّی دوستان اهل بیت عصمت (علیهم السلام) و تبرّی از دشمنان آنها، جزء ارکان مذهب ماست؛ لکن تولّی و تبرّی راه‌های صحیحی دارد، نه این راه‌های خلاف، و نباید کاری کرد که شکاف در صفوف مسلمین بیفتد.»
آیت الله صافی گلپایگانی نیز فرمودند:«این روز با سایر ایّام در این جهت فرقی ندارد و مورد رفع القلم نیست.» همچنین رهبر انقلاب در استفتائی در این باره تاکید کردند:« هرگونه گفتار یا کردار و رفتارى که در زمان حاضر سوژه و بهانه به دست دشمن بدهد و یا موجب اختلاف و تفرقه بین مسلمین شود شرعاً حرام اکید است.» آیت الله نوری همدانی هم چنین نظری داشتند:«چیزی به عنوان رفع قلم در روز به خصوصی نداریم و مسلمانان باید از تفرقه بپرهیزند و از هر چیزی که موجب وهن مذهب می باشد جداً اجتناب نمایند.»
سوم- دلیل آخر نیز به همان رد حدیث رفع القلم و سند تاریخی درباره تاریخ مرگ عمربن خطاب بر می‌گردد. آنچه مشخص است کسی که با دین اسلام دشمنی نداشته و از روی عقل و منطق مسائل دینی را می‌پذیرد، نه تنها جشن عیدالزهرا را برگزار نمی‌کنند، بلکه مقابل کسانی که به این بهانه سعی در ایجاد تفرقه افکنی میان مسلمانان دارند، می‌ایستند. تنها دلیل قابل قبول جشن گرفتن برای امروز آغاز امامت حضرت ولی عصر (عج) است.
پی‌نوشت:
۱.صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا ع، ترجمه غفارى و مستفید، ج۲، ص ۵۷۵، نشر صدوق، تهران، ۱۳۷۲ش. ۲.صدوق، محمد بن علی، فضائل الشیعة، ترجمه توحیدى، ص ۴۳، انتشارات زراره، تهران، ۱۳۸۰ض ۳. سوره مائده/۵، آیه۶۵.
دیدگاه تان را بنویسید