۱۱ کلید برای برخورد با نوجوان سرکش و ناسازگار

سرویس سبک زندگی فردا؛ بشیر قلی زاده سرچشمه: بسیاری از والدین وقتی فرزندشان به سن بلوغ یا همان دوران نوجوانی می‌رسند، احساس نگرانی شدیدی می‌کنند، که چگونه در این سن حساس با فرزند خود برخورد کنند تا در آینده نزدیک دچار مشکلات نشود. پدر و مادرها نباید بیش از حد نگران باشند. آن‌ها باید این موضوع را در نظر داشته باشند که همین نوجوان‌شان روزی کودک بی‌آزاری بود که برای‌ش لقمه می‌گرفتند و کیف و کتاب‌هایش را برایش آماده می‌کردند و با محبت تمام آن‌ها را برای مدرسه رفتن بدرقه می‌کردند. پس چرا کلمه نوجوان باعث نگرانی والدین می‌شود؟ هنگامی که والدین تصور می‌کنند، که نوجوان‌شان در مرحله حساسی از زندگی خود به سر می‌برد، دچار استرس می‌شوند. چرا که اکثرا نمی‌دانند، چگونه باید با نوجوان‌شان برخورد کنند. آن‌ها هم از نظر عاطفی و هم جسمانی تحت تغییرات اساسی قرار گرفته‌اند. نوجوانان یک دگرگونی اساسی را تجربه می‌کنند که می‌تواند برای آن‌ها مشکلات بزرگ و گاها خطرناکی را رقم بزند. با این تفاسیر می‌توان به والدین حق داد که در این باره کمی نگران باشند.

با وجود اینکه والدین تفکرات منفی نسبت به رفتار نوجوانان دارند، اما آن‌ها اغلب پر انرژی، متفکر و ایده‌آل گرا هستند. در ضمن نوجوانان در مورد موضوعات پیرامون خود دید بسیار منصفانه‌ای دارند و سعی می‌کنند، آنچه که درست است را قبول کنند. اما با توجه به ذهنیت بدی که والدین به این گروه سنی دارند، ناخودآگاه، تنش‌هایی بین شان ایجاد می‌شود. که در بسیاری از مواقع گریزناپذیر است.

دوران نوجوانی را درک کنید

والدین نباید از یاد ببرند که بلوغ جنسی و جسمی فرزندشان می‌تواند روحیات آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. تقریبا تمامی انسان‌ها این سیر تکاملی را به صورت طبیعی طی می‌کنند. والدین با بروز یکسری علائم در فرزندشان باید نسبت به تغییر رفتار آن‌ها خود را آماده کنند. به طور معمول تغییرات فیزیکی در سن‌های ۸ تا ۱۴ سال و یا کمی بیشتر، کاملا قابل تشخیص است. والدین می‌توانند تغییرات ظاهری فرزندشان را به وضوح مشاهده کنند. وقتی پدر و مادرها در فرزندان خود چنین تغییراتی را مشاهده کنند، باید خود را با شرایط جدید که در فرزندشان به وجود آمده، سازگار کنند. بسیاری از بچه‌ها با شروع شدن دوران نوجوانی خلق و خو و رفتارهای‌شان به کلی تغییر می‌کند. آن‌ها سعی می کنند که خود را مستقل جلوه دهند. این چنین فاصله گرفتن آن‌ها از محیط خانواده تقریبا طبیعی است. نوجوانان در این سن به شدت از رفتارهای هم سن و سال‌های‌شان الگو برداری می‌کنند و تنها دوستان خود را هم‌راز خود تصور می‌کنند. این درست همان زمانی است که آن‌ها حرف‌های دوستان خود را در تصمیم گیری‌هایشان بیشتر از حرف پدر و مادر و سایر اعضای خانواده دخالت می‌دهند. در نتیجه همین امر می‌تواند باعث اختلاف شدید بین دیدگاه‌های والدین با فرزندان‌شان باشد. چرا که والدین اصلا علاقه‌ای ندارند که فرزندشان از دیگران الگو برداری کنند و این در حالی است که فرزندان در بیرون از خانه به دنبال الگوهای جدید هستند.

ایجاد سر و صدا و بحث با والدین

یکی از کلیشه‌های رایج در دوران نوجوانی سر و صدا کردن و بحث نوجوانان با والدین است. شاید این امر برای تمام نوجوانان صدق نکند. گر چه پدر مادرها به کوچکترین رفتار نوجوان‌شان حساسیت بیش از حدی نیز از خود بروز می‌دهند، والدین باید بدانند کمی تامل در برخورد با نوجوان حساس و پر تنش، لازمه دوستی و ارتباط بیشتر با آن‌ها است. شاید والدین فکر کنند که فرزندشان قبل از این که به سن بلوغ برسند، بیشتر از آن‌ها حرف شنوی داشته‌اند، این حرف کاملا درست است اما والدین باید تغییراتی که در فرزندشان به وجود آمده را درک کنند و خود را با شرایط جدید وفق دهند تا دچار مشکل نشوند. در ضمن والدین نباید با نوجوانان مثل انسان‌های مجرم رفتار کنند چرا که چنین رفتارهایی ممکن است، آن‌ها را از محیط امن خانه فراری دهد.

نکاتی برای والدین در مواجه با رفتار نوجوانان

والدین آموزش را از خودشان شروع کنند

والدین باید کتاب‌هایی که در مورد نوجوانان نوشته شده را مطالعه کنند. شما باید بدانید که در سن بلوغ نوجوانان از جوش‌هایی که روی صورت‌شان ایجاد می‌شود، خجالت زده می‌شوند. شما باید راهکارهای مبارزه با این گونه مشکلات را به آن‌ها ارائه دهید. شما با گفتن این جمله که ما هم این دوران را به همین شکل گذرانده‌ایم به آن‌ها قوت قلب دهید. هرگز با کلمات تحریک آمیز آن‌ها را مورد خطاب قرار ندهید. چرا که نوجوانان بسیار حساس هستند و ممکن است چنین برخوردهایی باعث شود از شما بیشتر فاصله بگیرند.

با فرزندان خود بیشتر صحبت کنید

مادرها می‌توانند با دختران خود در مورد مشکلاتی که معمولا در سن بلوغ با آن روبه‌رو می‌شوند، صحبت کنند و همچنین پدرها با پسران خود درباره مشکلات دوران بلوغ که معمولا هر پسری با آن روبرو می‌شود، صحبت کنند. اما سعی نکنید، بیش از اندازه درباره موضوعات جنسی با آنها گفتگو کنید. با باز کردن بیش از حد اینگونه موضوعات کاری نکنید که فرزندان حریم بین خود و شما را بشکنند. در حد نیاز با آن‌ها درباره مشکلات بلوغ جسمی و جنسی صحبت کنید و آن هم به صورت کاملا خصوصی. معمولا نوجوانان در محیط مدارس و کلاس‌های آموزشی به اندازه کافی در این رابطه با هم صحبت می‌کنند. سعی کنید، اطلاعات بی‌مورد به آن‌ها ارائه ندهید تا گمراه نشوند. شما می‌توانید کتاب‌های آموزشی مخصوص پسرها و دخترها که درباره مشکلات آن‌ها در این سن بلوغ صحبت کرده را در اختیارشان قرار دهید، تا اطلاعات کافی در این‌باره کسب کنند. البته بد نیست که خودتان یک بار این گونه کتاب‌ها را مطالعه کرده باشید و سپس در اختیار آن‌ها قرار دهید.

همدلی کردن با نوجوانان

وقتی شما مشکلات دروان نوجوانی را درک کنید، این کار باعث می‌شود، نوجوان شما در کنارتان احساس راحتی و آرامش کند. چرا که می‌بیند کسانی به فکر او هستند، حتما لازم نیست خودتان را با آنها و مشکلات‌‎شان درگیر کنید. درک کردن رفتارشان می‌تواند کمک بزرگی باشد تا رابطه والدین با نوجوانان مستحکم‌تر شود.

در برخورد با نوجوانان بیشتر دقت کنید

اگر نوجوان شما می‌خواهد موهایش را رنگ کند و یا ناخن‌هایش را لاک بزند و همچنین به پوشیدن لباس‌های فانتزی علاقه نشان می‌دهد، یعنی اینکه او با این کار می‌خواهد خودش را بیشتر نشان دهد. سعی نکنید با هر کاری که از او سر می‌زند، برخورد کنید. سعی کنید در مورد انجام کارهای پر خطری چون سیگار کشیدن و تغییرات دائمی ظاهریشان طوری با آن‌ها برخورد داشته باشید، تا تغییر ظاهری و زودگذر که مختص همین سنین است، به مرور زمان بر طرف شود. جدی بودن در رابطه با برخی رفتارها به نوجوانان می‌فهماند که نمی‌توانند دست به هر کاری بزنند و تجربه برخی کارها ممکن است، مجازات بسیار سختی برای‌شان در بر داشته باشد. نجات دادن نوجوانان از دام اعتیاد بسیار حیاتی است. والدین باید در برخورد با چنین مواردی کاملا کارشناسانه و حرفه‌ای عمل کنند.

انتظارات خود را تنظیم کنید

نوجوانان ممکن است، از انتظاراتی که والدین‌شان از آن‌ها انتظار دارند، ناراحت شوند. نوجوانان معمولا می‌دانند که والدین از آن‌ها انتظار دارند تا نمرات خوب بگیرند و رفتار قابل قبول داشته باشند و همچنین مقررات خانه را به خوبی اجرا کنند. معمولا نوجوانان از این انتظارهای والدین باخبرند. لزومی ندارد که پدر ومادرها بیش از حد روی یک موضوع خاص تمرکز کنند، چرا که ممکن است، نتیجه عکس داشته باشد. در ضمن اگر شما از نوجوان خود انتظارات خاصی نداشته باشید، آن‌ها پیش خودشان فکر می‌کنند که برای شما اهمیتی ندارند و این برداشت ممکن است رابطه بین والدین و نوجوانان را تیره و تار کند.

در مورد دوستان نوجوان خود حساس باشید

از آن جایی که اکثر نوجوانان بیشترین الگو برداری‌های خود را از روی دوستان خود می‌کنند. والدین باید در مورد دوستان نوجوان خود حساس باشند، چرا که اگر دوست فرزند شما مشکل اخلاقی داشته باشد، به راحتی می‌تواند فرزندتان را گمراه کند، چرا که نوجوانان تبعیت بی‌چون و چرایی از دوستان خود دارند. سعی کنید، قبل از آنکه رابطه دوستی فرزند شما با یک هم سن سال خلافکار و مشکوک محکم شود، این رابطه را قطع کنید. فقط دوستان سیگاری و یا الکلی خطرناک نیستند، در برخی از موارد کسانی که سرکش و قلدر نیز هستند، می‌توانند الگوی بسیار نامناسبی برای فرزند شما باشند. شاختن دوست فرزند‌تان باعث می‌شود، تسلط بیشتر و غیر محسوس‌تری روی آن‌ها داشته باشید.

علائم هشدار جسمی نوجوان‌تان را جدی بگیرید

مقداری تغییر در شکل ظاهری در نوجوانی امری عادی است، اما اگر این تغییرات غیر معمول باشد، حتما فرزندتان را به یک پزشک معرفی کنید تا در صورت لزوم درمان‌های مورد نیاز را اجرا کند. در ادامه شما را با برخی از علائم و هشدارهای غیر معمول آشنا می‌کنیم.

برخی هشدارها را جدی بگیرید

افزایش شدید وزن یا از دست دادن بیش از حد آن، مشکلات خواب، تغییر ناگهانی و خارج از عرف خلق و خو، از دست دادن سریع دوستان، فرار از مدرسه، کسب نمرات خیلی ضعیف، صحبت کردن درباره خودکش، حتی اگر به صورت طنزوار ادا شود، نشانه‌هایی از مصرف مواد مخدر، الکل و دیگر مواردی که انجام آن‌ها توسط فرزندتان، می‌تواند زنگ خطر را به صدا در بیاورد. توجه داشته باشید، برخی مواردی که بالا ذکر شد، مثلا آشفتگی در خواب، اگر بیش از یک هفته طول کشید، به فکر درمان باشید و این گونه مسائل را نادیده نگیرید.

احترام به حریم خصوصی کودکان و نوجوانان

برای کودکان و نوجوانان خود حریم خصوصی قائل شوید، به ویژه اگر نوجوان دارید. این بدان معنی نیست که آن‌ها را به حال خودشان رها کنید. یک پدر و مادر نمونه در هر شرایطی به طور محسوس و نامحسوس آمار کارهای فرزندشان را دارند. البته قائل شدن حریم خصوصی بدان معنی نیست که در ۲۴ ساعت شبانه روز آن‌ها را در حال خودشان رها کنید. با وضع قانون به طور مثال حاضر شدن سر میز نهار و یا شام و هم چنین حضور در جلسات درون خانوادگی باعث شوید تا آن‌ها بیش از حد در اتاق‌شان به سر نبرند.

منبع: kidshealth