حکم کسی که نماز نمی‌خواند چیست؟

سرویس سبک زندگی فردا : به نقل از تبیان نماز ستون و اساس دین است. امام باقر علیه الاسلام به نقل از رسول خدا صلوات الله علیه وآله می‌فرماید: «مَا بَیْنَ الْمُسْلِمِ وَ بَیْنَ الْكَافِرِ إِلَّا أَنْ یَتْرُكَ الصَّلَاةَ الْفَرِیضَةَ مُتَعَمِّداً أَوْ یَتَهَاوَنَ بِهَا فَلَا یُصَلِّیَهَابین مسلمان و كافر فاصله‏اى نیست، مگر این كه مسلمان نماز واجب را عمدا ترك كند یا آن را بى‌‏اهمیت بداند و نخواند.» در ادامه این مطلب را به نقل از تبیان بخوانید.

حرمت ترک نماز، از انجام بسیاری از اعمال حرام سنگین‌تر است. چون انسان در ارتکاب بعضی از اعمال حرام، قصد بی‌حرمتی به خدای متعال و دین را ندارد، بلکه جنبه حیوانی انسان بر او غلبه کرده و چه بسا بعد از مبتلا شدن به فعل حرام، به شدت از خدای متعال می‌ترسد و توبه می کند. در حالی که رها کردن نماز، موثر از غلبه شهوات بر انسان نیست. بلکه ناشی از ضعف ایمان و بی توجهی به دستور الهی است. از حضرت صادق علیه الاسلام سؤال شد كه چرا زانى كافر نیست ولى كسى كه نماز نمى ‌گذارد كافر مى ‌باشد، امام علیه الاسلام فرمود: چون زناكار براى‏ شهوت این كار را مى‏‌كند ولى آن كس كه نماز را ترك مى‏‌كند براى این است كه به آن اهمیت نمى‌دهد. زناكار براى لذت دنبال زنى را مى ‌گیرد و از او كامجوئى مى ‌كند، ولى آن كس كه نماز را ترك كرده و آن را انجام نمى ‌دهد قصدش لذت نیست بلكه فقط نظرش بى‏‌اهمیت شمردن آن مى‌باشد و هر گاه كسى نظرش استخفاف باشد كافر مى‌گردد. البته این کفر تا زمانی که همراه با انکار نماز نباشد، سبب جاری شدن احکام کافر، مثل عدم طهارت، عدم پاک بودن ذبایح او و حرمت ازدواج با او و ... نمی‌شود. و تنها در جایی که انکار نماز به شکل انکار ضروری دین باشد، این احکام برای شخص لازم است. اما به هر حال ترک نماز، مساله ای سبک نیست. و شخص در صورتی که نسبت به نماز سهل انگاری کند، مشمول نفرین الهی می‌شود: «فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ* الَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ[ماعون/۴و۵] پس واى بر نمازگزارانى كه در نماز خود سهل‏ انگارى مى ‌كنند.» سهل انگاران در نماز با هم تفاوت‌هایی دارند، بعضی نماز را به طور كلی ترک می‌کنند و علت این کار مسامحه و كم اعتنایی به امور اخروی است. بعضی نماز را در بعضی اوقات ترک می‌کنند و آن را سبک می‌شمارند، بعضی نماز را انجام می‌دهند اما نسبت به شرایط و واجبات آن (مثل طهارت، غصبی نبودن محل و ...) بی‌اعتنا هستند، همه این‌ها با تفاوت‌هایشان، در نفرین الهی شریک هستند. هر چند هر کدام به میزان سهل انگاری‌اش در نماز، بهره‌ای از این قهر و غضب خواهد داشت.

حرمت ترک نماز، از انجام بسیاری از اعمال حرام سنگین‌تر است. چون انسان در ارتکاب بعضی از اعمال حرام، قصد بی حرمتی به خدای متعال و دین را ندارد، بلکه جنبه حیوانی انسان بر او غلبه کرده و چه بسا بعد از مبتلا شدن به فعل حرام، به شدت از خدای متعال می ترسد و توبه می کند. در حالی که رها کردن نماز، موثر از غلبه شهوات بر انسان نیست. بلکه ناشی از ضعف ایمان و بی‌توجهی به دستور الهی است. سهل انگاران در نماز با هم تفاوت هایی دارند، بعضی نماز را به طور كلی ترک می کنند و علت این کار مسامحه و كم اعتنایی به امور اخروی است. بعضی نماز را در بعضی اوقات ترک می کنند و آن را سبک می‌شمارند، بعضی نماز را انجام می دهند اما نسبت به شرایط و واجبات آن (مثل طهارت، غصبی نبودن محل و ...) بی اعتنا هستند، همه این‌ها با تفاوت هایشان، در نفرین الهی شریک هستند. هر چند هر کدام به میزان سهل انگاری‌اش در نماز، بهره‌ای از این قهر و غضب خواهد داشت.

به هر حال باید توجه داشت که ایمان باید در زبان، قلب و عمل انسان، نقش آفرینی کند. پیامبر صلوات الله علیه وآله می‌فرمایند: «الْإِیمَانُ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَانِ ؛ ایمان شامل اقرار زبانی، عقیده قلبی و عمل اعضا است.» پس کسی که ایمان او تنها در زبانش است، و تاثیری در اعمال او ندارد و اساسی‌ترین عبادت را انجام نمی‌دهد، از ایمان واقعی بهره نبرده و این گونه ایمان فایده‌ای به حال او نخواهد داشت. مگر اینکه زمینه ساز و مقدمه‌ای برای سیر مراحل دیگر ایمان باشد تا شخص به لوازم قطعی ایمان پایبند شود. و حقیقتا خود را بنده خدا بداند.

در برخی از روایات تارک نماز را در حکم کافر معرفی کرده‌اند، مَنْ تَرَکَ‏ الصَّلَاةَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ کَفَرَ…؛ علامه مجلسی، بحار، ج 30، ص 673. دو صورت دارد گاهی کاهل نماز است، یعنی از روی جهل و تنبلی و یا بی مبالاتی در انجام نماز کوتاهی می‌کند، چنین شخصی کافر فقهی و عقیدتی نیست بلکه چون معرفت لازم را ندارد، نعمت الهی را کفر ورزیده است و مستحق عذاب الهی هست اما حکم سایر مسلمانان را دارد! اما گاهی اصل نماز را قبول ندارد به گونه ای که منکر دین و ضروریات می شود در این صورت چنین شخصی کافر فقهی محسوب می‌شود و آثار کافر را دارد یعنی نمی‌توان با او ازدواج کرد و نجس می‌باشد!.

مطابق نظر آیت الله خامنه ای: س ۳۱۵: با جمعی از دوستان خانه‏‌ای را اجاره کردیم و متوجه شدیم که یکی از آن‌ها نماز نمی‏‌خواند. بعد از سؤال از وی، پاسخ داد که قلباً به خداوند تبارک و تعالی ایمان دارد، ولی نماز نمی‏‌خواند. با توجه به هم غذا بودن و ارتباط زیاد با وی، آیا باید او را نجس بدانیم؟

ج: مجرد ترک نماز و روزه و سایر واجبات شرعى باعث ارتداد مسلمان و کافر شدن و نجاست وى نمى‏‌گردد و تا زمانى که ارتداد وى احراز نشده است، حکم سایر مسلمانان را دارد. (سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه‌ای)

مطابق نظر آیت الله سیستانی: پرسش: تارک الصلوة در چه صورت کافر است و آیا نجس هم می‌باشد؟ پاسخ: مجرد ترک نماز موجب کفر نمی شود اگر چه ترک آن از گناهان بزرگ است .