هشدارهای قلب را جدی بگیریم

جام جم: حمله ناگهانی قلبی از شایع‌ترین بیماری‌های قلبی و عروقی در جوامع امروزی است که در پاره‌ای از موارد موجب مرگ می‌شود. این حمله‌ها آنقدر ناگهانی رخ می‌دهد که گاهی حتی فرد فرصت رساندن خود به جایی ایمن را ندارد و از پا می‌افتد. اهمیت پزشک خانواده دکتر محمدرضا محمدحسنی، متخصص قلب و عروق، درباره اهمیت پیشگیری از بروز حمله‌های ناگهانی قلبی می‌گوید: حمله‌های قلبی که منجر به ایست موقت قلبی می‌شود، در بیشتر موارد قابل پیشگیری است. انجام آزمایش‌های دوره‌ای یک امتیاز است و کسی نباید با افتخار بگوید که سال‌هاست برای معاینات دوره‌ای به پزشک مراجعه نکرده است. کنترل قند خون، فشار خون و چربی خون باید حداقل سالی یک‌بار انجام و در جایی ثبت شود. کنترل وزن متعادل، تغذیه سالم و انجام ورزش‌های منظم هم لازم است مدنظر باشد. اهمیت به بهداشت روان خود و اطرافیان نیز نقش مهمی در حفظ سلامت و جلوگیری از بروز حمله‌های ناگهانی قلبی دارد. وی می‌افزاید: چون افزایش فشار خون معمولا علامتی ندارد، ممکن است به آن توجه نشود، اما کنترل سالانه فشار خون بسیار کم‌هزینه است و می‌تواند از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کند. قند خون هم به همین شکل است و ممکن است تا مدتی که قند خون بالا می‌رود، علامتی نداشته باشد. خیلی افراد مدتی با قند خون بالا زندگی می‌کنند و به کنترل آن بخصوص در سنین جوانی اهمیت نمی‌دهند. هنگامی که سن بالاتر می‌رود، بخصوص اگر سابقه بیماری قلبی در خانواده باشد، باید فرد بیشتر تحت‌نظر باشد. هر فرد باید یک پزشک خانوادگی داشته باشد. داشتن پرونده پزشکی منظم برای افراد زیر نظر یک پزشک موضوعی است که جای خالی آن در کشور ما بسیار حس می‌شود. کنترل این موارد می‌تواند تا حد زیادی از این اتفاقات پیشگیری کند. مدیریت فشار کاری و استرس دکتر محمدحسنی درباره تاثیر استرس و فشار کاری در بروز حملات قلبی می‌گوید: تاثیر استرس موردی دارای ابهام است و کسی نمی‌تواند نقش آن را نفی کند، اما همه باید آموزش ببینند که چطور با استرس برخورد کنند. تاثیر استرس در بروز بیماری‌های قلبی همراه تردیدهایی است. افرادی هستند که مشاغل بسیار سخت یا پست‌های بسیار حساس دارند و سال‌ها در آن موقعیت کار می‌کنند و با مشکلات قلبی یا بیماری‌های دیگر مواجه نمی‌شوند. استرس کاملا با شغل در ارتباط نیست و بستگی به این دارد که شخص چطور با استرس‌های شغلی برخورد کند. از طرفی افرادی هم هستند که با وجود این‌که شغل حساسی ندارند، استرس‌های فراوانی دارند و خیلی زود خشمگین می‌شوند. علاوه بر استرس، آلودگی هوا نیز می‌تواند برای یک فرد سالم هم آسیب‌زا باشد و فرد دچار عارضه‌های قلبی شود، اما در مورد تاثیر این موضوعات به طور صددرصد نمی‌توان نظر داد. درد قفسه سینه، زنگ خطر دکتر بابک شریف‌کاشانی، فوق‌تخصص قلب، درباره هشدارهای پیش از بروز حمله قلبی می‌گوید: متاسفانه در بعضی موارد حمله قلبی ناگهانی است و بیمار یکباره تعادلش را از دست می‌دهد و روی زمین می‌افتد. خیلی وقت‌ها حمله قلبی ممکن است به ایست قلبی منجر شود، اما اگر بیمار سابقه مشکل جدی قلبی نداشته باشد و درد بعد از مدتی برطرف شود، حمله قلبی گذشته است. با این وجود لازم است حتما به پزشک مراجعه شود. وی ادامه می‌دهد: مهم‌ترین علائم هشداردهنده مشکلات حاد قلبی درد سینه است. البته درد سینه معادل‌هایی مثل تنگی نفس یا تپش قلب هم دارد، ولی از همه مهم‌تر درد سینه است. درد سینه ناشی از مشکل قلبی معمولا یک حالت فشارنده و مبهم است که با فعالیت بدتر و با استراحت بهتر می‌شود، اما وقتی فرد با این درد مواجه می‌شود لازم است به پزشک مراجعه کند و تصمیم‌گیری درباره این‌که خطری وجود دارد یا خیر به‌عهده پزشک گذاشته شود. اقدامات لازم هنگام حمله قلبی بین ایست قلبی و حمله قلبی تفاوت وجود دارد. ‌حمله قلبی هنگامی است که درد شدید در ناحیه سینه به وجود آید و ایست قلبی هنگامی رخ می‌دهد که قلب از تپیدن بازایستد و فرد بی‌هوش می‌شود. اگر در سه دقیقه اول رسیدگی نشود، بیمار را از دست داده‌ایم. دکتر شریف‌کاشانی با تاکید بر لزوم آگاهی و آمادگی اطرافیان بیمار درباره نحوه مواجهه با بیمارانی که مشکل قلبی دارند، ادامه می‌دهد: هنگام بروز حمله قلبی دو حالت وجود دارد، یا بیمار زمینه مشکلات قلبی را داشته است که در این مواقع معمولا افراد قرص زیرزبانی یا آسپرین همراه دارند. این بیماران باید استراحت داشته باشند و در معرض هوای آزاد قرار گیرند و اگر وضعیت بهبود پیدا نکرد، اورژانس باید هرچه سریع‌تر بیمار را به بیمارستان منتقل کند. وی می‌افزاید: اگر کسی باشد که علائمی مثل تعریق سرد، حالت تهوع و احساس خفگی داشته باشد، بهتر است بیمار تا رسیدن اورژانس جابه‌جا نشود و سریع او را به پزشک برسانند تا معاینات لازم انجام شود. اگر این حالت پیش آید، باید افرادی که در محل حضور دارند، کمک‌های اولیه و ماساژ قلبی بدانند. الان در خیلی از کشورها وجود دستگاه‌های شوک قلبی در مراکزی مثل فرودگاه، ورزشگاه و... که افراد زیاد رفت و آمد دارند الزامی شده است، اما اگر فردی بتواند تا رسیدن اورژانس به بیمار تنفس و ماساژ قلبی دهد شانس نجات بیمار افزایش پیدا می‌کند. علائم و هشدارهایی که باید جدی گرفته شود از جمله دلایل بروز حمله قلبی سابقه خانوادگی ابتلا به این عارضه است. در حال حاضر حدود 25 ژن تاثیرگذار در بروز مشکلات قلبی کشف شده است. از طرف دیگر با وجود نقش فشار کار و استرس در بروز حمله قلبی، بیماری‌هایی مثل دیابت، فشار خون، چربی خون بالا و مصرف دخانیات نیز در ارتباط با بروز حمله‌های قلبی است. معمولا خطر ابتلا به حمله قلبی در مردان نسبت به زنان بیشتر است و به همین دلیل لازم است مردان از سنین جوانی به حفظ سلامت و کنترل وزن بیشتر اهمیت دهند. تعریق غیرمعمول، سرگیجه ناگهانی و درد در قسمت چپ بدن بخصوص دست چپ نشانه‌هایی است که باید به آنها حساس بود و بلافاصله معاینات لازم انجام شود.