شما فرزند چندم خانواده هستید؟

بیتوته: شاید شما هم در خانواده خود از این بحث‌ها داشته باشید که مثلا بچه‌های اول خانواه نزد پدر و مادر حرفش برش دارد و بچه آخر که ته تغاری محسوب می‌شود، سوگلی والدین است و همه خواسته هایش بی برو برگرد مهیا می‌شود. البته همین ته تغاری‌ها به خوبی رگ خواب پدر و مادر خود را می‌شناسند و می‌دانند چگونه رفتار کنند که همیشه محبوب‌ترین عضو خانه به شمار بیایند. اما آیا باور دارید که ترتیب تولد شما و اینکه فرزند چندم خانواده هستید، می‌تواند روی شکل گیری شخصیت تان تاثیر بگذارد؟ اگر تصور می‌کنید این‌ها یک سری حرف‌های بی پایه و اساس است که بچه‌ها در طول تاریخ بیان داشته اند، پیشنهاد می‌کنیم حتما این مطلب را بخوانید تئوری فرزند چندم خانواده بودن در دهه ۱۹۲۰ میلادی توسط فردی به نام «آلفرد آدلر» یکی از دوستان نزدیک و همکار زیگموند فروید مطرح شد. آدلر اعتقاد داشت ترتیب تولد فرزندان در خانواده روی شکل گیری شخصیت آن‌ها تاثیر مستقیمی دارد. به اعتقاد وی:

فرزند اول خانواده عموما شخصیتی محافظه کار، قدرتمند و مستعد رهبری و مدیریت دارد. دلیلش هم این است که آن‌ها در بیشتر مواقع مسوولیت حمایت و هدایت برادران و خواهران کوچک‌تر خود را به عهده دارند. این کودکان ویژگی حامی داشته و بیشتر از بقیه به تشکیل خانواده و قبول مسوولیت علاقه‌مند هستند.

فرزند دوم خانواده با اینکه خواهر یا برادر بزرگ‌تر نوعی راهنما و الگو برای این دسته از کودکان محسوب می‌شود، اما فرزندان دوم خانواده تمایل دارند از برادر/خواهر بزرگ‌تر خود پیشی گرفته و یک قدم جلوتر از آن‌ها بایستند. این افراد عموما جاه طلب و به دنبال کسب موفقیت‌های بیشتر هستند، اما به ندرت خودخواه و از خود راضی می‌شوند. آن‌ها به تعیین اهداف بزرگ برای خود علاقه بسیاری دارند. به همین خاطر تعداد شکست‌های شان بیشتر از بقیه است، اما به همان میزان هم یاد می‌گیرند چگونه با مصائب و مشکلات زندگی مواجه شده و موانع را از میان بردارند. در نتیجه تمامی این موارد، فرزند دوم خانواده همیشه شخصیتی قوی و مستقل دارد.

فرزند آخر خانواده به عنوان یک قانون، فرزندان آخر هر خانواده از طرف پدر، مادر و برادر/خواهر‌های خود توجه زیادی دریافت می‌کنند. به همین خاطر تقریبا بیشتر آن‌ها احساس کم تجربگی و استقلال دارند. البته این کودکان نیز به پیشی گرفتن از برادر/خواهر‌های بزرگ‌تر از خود تمایل شدیدی دارند. در بسیاری مواقع نیز انسان‌های موفقی هستند و به پیروزی‌های بزرگی دست پیدا می‌کنند. این افراد اغلب ورزشکاران، موسیقی دان‌ها یا هنرمندان موفقی می‌شوند. ته تغاری‌ها بسیار اجتماعی هستند، اگرچه کمتر از برادر/خواهر‌های خود مسوولیت پذیری کمتری دارند.

تک فرزند بودن این کودکان عموما به دلیل نداشتن برادر یا خواهر، با پدر خود به رقابت می‌پردازند. آن‌ها به این سبک زندگی که همیشه در مرکز توجه قرار داشته باشند عادت می‌کنند. تک فرزند‌ها بسیار ایده آل گرا هستند و وقتی هدفی برای خود تعیین می‌کنند، می‌خواهند به هر طریقی که شده آن را محقق سازند و برایشان هم فرقی نمی‌کند که آن هدف چیست.

این امر چه تاثیری روی ضریب هوش افراد دارد؟ به تازگی این مقوله که ترتیب تولد فرزندان در خانواده روی شخصیت و ضریب هوشی آن‌ها موثر است مورد توجه محققان بسیاری قرار گرفته است. البته نظرات آن‌ها با هم فرق دارد. برخی از آن‌ها این ادعا را به طور کلی رد کرده و قبول ندارند. در حالی که بعضی دیگر از محققان باور دارند این امر تاثیر شگرفی در هوش و شخصیت افراد می‌گذارد. محققان دانشگاه‌های گوتنبرگ و لایپزیگ (هر دو در آلمان) اخیرا روی ۲۰ هزار بزرگسال از آمریکا، انگلیس و آلمان تحقیقاتی انجام داده و به موجب آن، خواهر و برادر‌های یک خانواده را با هم مقایسه کرده اند. نتیجه تحقیقات آن‌ها نشان داده که فرزندان بزرگ خانواده در تست‌های هوش و عملکرد، بالاترین رتبه را دریافت کرده اند. البته آن‌ها اعلام کرده اند که ترتیب تولد روی احساسات و میزان خلاقیت افراد تاثیری ندارد.

ترتیب تولد چگونه روی شخصیت افراد تاثیر می‌گذارد؟ در مطالعه دیگری، دانشمندان شخصیت ۳۷۷ هزار دانش آموز دبیرستانی در کشور آمریکا را مورد بررسی قرار داده اند. نتیجه این مطالعه نشان داده که فرزندان اول خانواده صداقت بیشتری داشته و ویژگی مدیریتی و سرپرستی در آن‌ها بیشتر است. همچنین اعلام شده که این افراد چندان اجتماعی نیستند و بیشتر از بقیه استرسی هستند. فرزندان وسط بسیار کوشا، شریف و با وجدان بوده و فرزندان آخر خانواده بسیار روشنفکر و اجتماعی هستند. افرادی که خواهر/برادر ندارند تقریبا عصبی، اما اجتماعی و برون گرا هستند.

آیا فرزند چندم خانواده بودن واقعا مهم است؟ با اینکه هیچ کدام از تحقیقات صورت گرفته، به صورت صد در صد و کاملا دقیق نمی‌توانند در این ربطه نظر دهند، اما بر اساس دانسته‌های موجود باید گفته که ترتیب تولد در خانواده‌ها می‌تواند روی هوش و شخصیت فرزندان تاثیر گذار باشد، زیرا رفتار والدین با فرزندان روی شکل گیری احساسات، شخصیت و حتی هوش آن‌ها بسیار موثر است.