بودجه پیگیری منا در سازمان‌های بین المللی را نداریم/به وکیل این حادثه ۹۰ هزار ریال سعودی داده‌ایم/عربستان گفته یک میلیون ریال سعودی به خانواده هر شهید مسجدالحرام پرداخت کند/مدرکی برای عمدی بودن ماجرا نداریم

پایگاه خبری تحلیلی فردا:

حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی عسکرنماینده ولی فقیه درامور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی در گفتگوی اختصاصی با فردا به سوالاتی درخصوص دو حادثه مسجدالحرام و منا پاسخ داد.

فاجعه ی منا برای ما قابل پیش بینی نبود

سرپرست حجاج ایرانی دراین گفتگو در پاسخ به این سوال که آیا اتفاقاتی چون حادثه منا در حج قابل پیش بینی است؟ و اقدامات بعثه ی مقام معظم رهبری درخصوص این فاجعه از ابتدا تا به حال چه بوده ‌است؟ اظهار داشت: دو حادثه ی بسیار مهم سقوط جرثقیل در مسجد الحرام و فاجعه ی منا که در حج 94 رخ داد برای ما قابل پیش بینی نبود.

وی با بیان اینکه درطول تاریخ حج همانند این دو حادثه رخ نداده بود،گفت: به مجردی که این حوادث اتفاق افتاد بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت با امکاناتی که در اختیارداشتند وارد عمل شدند.

نماینده ولی فقیه درامور حج وزیارت با اشاره به اینکه حادثه ی مسجدالحرام دربعد ازظهر اتفاق افتاد، افزود: در زمان وقوع این حادثه با وجودی که زائران ایرانی زیاد نبودند ولی 14 نفراز هموطنانمان که دو تن از آن‌ها زائر آزاد بودند درمسجدالحرام به شهادت رسیدند، گروه امداد پزشکی ما نیز از اولین گروههایی بود که در مسجدالحرام حضور یافت و طی چند روزبه‌ طور دقیق مشخص کردند که چند نفرایرانی در این حادثه به شهادت رسیدند و جنازه‌ ها شناسایی و اقدامات بعدی انجام شد.

سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به اینکه درمورد حادثه ی منا، بیان چند مطلب برای ثبت موضوع درتاریخ لازم است، اظهار داشت: گفته شده به مجموعه‌ ی حج و زیارت ایران ابلاغ شده بود که ساعت ده به بعد برای رمی جمرات بروید؛ این موضوع حقیقت ندارد، بنده همان جا پیگیری کردم و بعد هم از خود سعودی ها این مطلب را جویا شدیم. در جلسه ای هم که آقای محمدی با وزیرحج عربستان داشت این مسئله صریحاً گفته شد که اگر شما موردی یا بخشنامه ای دارید دال براین که به ایرانی ها ابلاغ کرده اید ساعت ده به بعد برای رمی بروند، به ما نشان دهید.

وی با تاکید براینکه تاکنون دراین خصوص نه کسی چیزی به ما داده و نه در اسنادمان به‌ چنین سندی دست پیدا کرده‌ ایم، گفت: البته همیشه دراوایل صبح روزعید قربان جمعیت زیادی برای رمی می روند و این درگذشته مرسوم بوده است لیکن درعین حال بنده برای راحتی زائران درسخنرانی برای مدیران کاروان ها قبل ازایام تشریق از آنان خواستم تا جایی که امکان دارد ساعت 9:30 یا ده صبح به بعد برای رمی بروند تا زائران ما با توجه به ازدحامی که در جمرات وجود دارد ؛ اذیت نشوند.

حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکر با تاکید براینکه به کاروان ها درخصوص خروج سریعتر از احرام و تلقی آن بعنوان امتیاز مثبت نیز ابلاغی صورت نگرفته بود، اظهار داشت: در نوار سخنرانی که موجود است گفته شده تا جایی که امکان دارد دیرتر برای رمی بروید، بیش از 400 کاروان ایرانی این موضوع را رعایت کردند و ساعت ده به بعد رفتند اما برخی کاروان ها به لحاظ تجربه‌ ی شخصی و یا افرادی که سال‌های قبل نیز مشرف شده ‌و آشنایی داشتند و یا کار اجرایی انجام می دادند، به ‌سمت جمرات حرکت کردند و این اتفاق برایشان افتاد.

درطول تاریخ حج درمسیر جمرات چنین حادثه ای نداشتیم

وی افزود: درطول تاریخ حج درمسیر جمرات چنین حادثه ای نداشتیم ، البته در خود جمرات که تراکم جمعیت برای سنگ زدن به شیطان زیاد است، گاهی تلفات از غیر ایرانی ها وجود داشت اما در میان راه حوادث این چنینی نداشتیم و در نتیجه این حادثه قابل پیش بینی نبود.

وی درادامه ازخیابان های سوق العرب و جوهره بعنوان مسیر زائران ایرانی برای رفتن به جمرات نام برد و گفت: لیکن ماموران سعودی در آن روز مانع رفتن زائران به آن دو خیابان شدند و دلیل آن را اینگونه ذکر می کردند که چون می خواستند جمعیت دریک جا متمرکز نشود، مسیر را به خیابان 204 تغییر دادند.

نماینده ولی فقیه با اشاره به اینکه قبل ازحج با تشکیل ستاد بحران ، برای مواردی که امکان وقوع دارند راه حلی در نظرگرفته می شود، اظهارداشت: دراین سال ها درمسیری که زائران همیشه به صورت عادی برای رمی می رفتند و برمی گشتند حادثه ای اتفاق نیفتاده بود که کسی بخواهد پیش بینی کند.

وی گفت: ازهمان ابتدای وقوع دوحادثه مسجدالحرام و منا، اکیپ ها، گروه های پزشکی، جمعی از اعضای بعثه و سازمان حج اعزام شدند و در دل حادثه حضور داشتند، منتهی حادثه به حدی عظیم بود که امکان خدمت رسانی از طرف ما وجود نداشت. سعودی ها نیز برای این که بتوانند کنترل منطقه را به دست بگیرند محل حادثه را بستند و امداد رسانی از طرف تیم پزشکی ما دیگرامکان پذیر نبود.

هیچگاه دو حادثه ی منا و مسجد الحرام را رها نکرده ایم

حجت ‌الاسلام والمسلمین قاضی عسکردر پاسخ به این سوال که آیا هنوز هم پیگیر ماجرای منا هستید و یا پرونده اش بسته شده است؟ گفت: ما در سه سال گذشته هیچگاه دو حادثه ی منا و مسجد الحرام را رها نکرده ایم و بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت پیوسته پیگیر آن بوده اند.

وی با اشاره به اینکه اگر برای یک شهروند ایرانی در خارج از کشور اتفاقی بیفتد وزارت امورخارجه باید پیگیرموضوع باشد و آن را به نتیجه برساند، اظهار داشت: با وجودی که این موضوع وظیفه ی ذاتی دستگاه ما نبود ولی به جرأت می توانم عرض کنم تنها جایی که آن را با جدیت کامل پیگیری کرده بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت بوده است و ما لحظه ای از این مسأله غفلت نکرده ایم، البته این به معنی نادیده گرفتن خدمات دیگر نهادها و ارگانها نیست.

حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکرادامه داد: بیان سیر اقدامات انجام شده در خصوص پیگیری این دو حادثه بسیار طولانی است و برای نمونه به چند مورد اشاره می کنم. درگام نخست از مکه مکرمه با دفتر مقام معظم رهبری تماس گرفته و درخواست کردم حضرت آقا اجازه دهند چون این حاجیان مظلومانه به شهادت رسیدند جنازه های آنان در گلزار شهدا دفن شوند. درحوادث این چنینی چون این موارد غیر از جنگ و حوادث تروریستی است، به طور طبیعی چنین امکانی وجود ندارد که پیکرها در گلزار شهدا دفن شوند ولی رهبر فرزانه انقلاب این درخواست را پذیرفتند و در نتیجه همه آنان در گلزار شهیدان به خاک سپرده شدند.

وی افزود: دررابطه با تحت پوشش قراردادن این شهیدان توسط بنیاد شهید نیز با جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای شهیدی نماینده محترم ولی فقیه و رئیس بنیاد شهید ، موضوع مطرح و چند جلسه کارشناسی تشکیل گردید و پیشنهاد خدمت مقام معظم رهبری ارائه و معظم له آن را به تصمیم ما واگذار کردند و خوشبختانه این مهم نیز تحقق یافت و به هر حال از زمان وقوع آن دو حادثه بزرگ همچنان پیگیر امور این عزیران بوده ایم و همچنان نیز تا تحقق خواسته ها در کنار خانواده های این شهیدان بزرگوار خواهیم بود.

وی درخصوص اقدامات صورت گرفته برای تبیین فاجعه منا، به مصاحبه های انجام شده با حدود 800 نفر از زائرانی که در حج 94 حضور داشتند اشاره کرد و گفت: تصویر و متن پیاده شده این مصاحبه ها موجود است. همچنین تمام اطلاعاتی را که سایت های مختلف و یا حجاج کشورهای دیگر مطرح می کردند جمع آوری و به صورت یک کتاب منتشرکردیم. به دعوت ما جمع زیادی از حقوق دان ها نیز روند پیگیری حادثه را دنبال کرده اند. چند همایش برگزار و مجموعه مقالات آن مدون و تاکنون نزدیک به 15 اثر در این زمینه منتشر شده است. تمام اسناد، مدارک، تصاویر و اطلاعات ازطرق مختلف جمع آوری شده است تا درآینده به صورت یک موسوعه منتشر شود و فرمان مقام معظم رهبری مبنی براینکه حادثه منا نباید به سمت فراموشی رود، محقق گردد.

نماینده ولی فقیه با بیان اینکه جلسات بسیاری به خواست بعثه با دادستان محترم کل کشوردر دوره های تصدی آیت الله رئیسی واکنون حجت الاسلام منتظری برگزار شده است ، گفت: جلسات متعددی نیزدر پیگیری چگونگی این حادثه با وزارت امورخارجه تشکیل دادیم چرا که سازمان حج و بعثه اگربخواهند درخارج از کشور کاری انجام دهند باید از طریق وزارت امور خارجه انجام شود.

وی با بیان اینکه مجامع بین المللی دراختیارجمهوری اسلامی ایران نیستند و پیگیری این موضوع از طریق آنها سازوکار خود را دارد ، گفت: ما نمی توانیم به عنوان یک سازمان دولتی درخارج از کشور به اینگونه دادگاهها مراجعه و لایحه و یا شکایتی تنظیم کنیم و همانگونه که همگان می دانند اینگونه اقدامات هزینه های بسیار بالایی دارد و در بودجه ی ما چنین هزینه ای پیش بینی نشده است. وزارت امورخارجه هم می گوید ما بودجه ای برای این موضوع نداریم و امکان اخذ این هزینه از خانواده ها نیز وجود نداشت.

به وکیل پیگیر این حادثه ۹۰ هزار ریال سعودی داده ایم

حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکربا اشاره به اینکه علی رغم تمام این مشکلات؛ با پرداخت مبلغی حدود90 هزار ریال سعودی وکیلی استخدام کرده ایم که بتواند درعربستان از حقوق خانواده ها دفاع کند، گفت: بازتأکید می کنم ما چنین بودجه هایی نداریم اما برای این که بتوانیم مسئله را پیگیری کنیم این مبلغ به صورت علی الحساب دراختیار وکیل قرار گرفت.

وی با تاکید براینکه یکی از مهم ترین خواسته های ما درملاقات با مقامات سعودی این بوده که در مورد اصل حادثه باید پاسخگو باشند، افزود: ما همیشه در مذاکرات خواستار حضور درکمیته حقیقت یاب برای ارائه مستندات خود بوده ایم ولی سعودی ها نپذیرفته اند و خودشان این کمیته را تشکیل داده اند. البته ما تمام مستندات خود را به زبان عربی ترجمه کرده و برای وزیر حج عربستان فرستاده ایم و او هم به کمیته ی حقیقت یاب داده است. همچنین مطلبی تحت عنوان قاعده «قتیل الزحام» تهیه شده که بر طبق آن دیه افرادی که دراینگونه حوادث کشته می شوند برعهده ی بیت المال است و باید توسط کشور میزبان پرداخت گردد.

وی اضافه کرد: درملاقات با آقای فیصل بن سلمان امیر مدینه این مطلب را بیان داشته و جزوه تهیه شده را به ایشان دادم و برای وزیر حج عربستان هم چند نسخه فرستادم تا بر اساس قاعده قتیل الزحام به خانواده های شهدای منا دیه پرداخت کنند.

نماینده ولی فقیه با اشاره به اینکه درمذاکرات امسال با امیرمدینه (فرزند پادشاه) و مذاکرات آقای محمدی با وزیر حج عربستان این دو موضوع مهم ترین مواردی بود که پیگیری شد ، گفت: وقتی امیرمدینه سوال کرد اولویت شما کدام موضوع است؟ به ایشان گفتم اولویت ما مسئله شهدای مسجدالحرام و منا است که باید حل شود.

وی افزود: خوشبختانه این پیگیری ها نتیجه داده و درحدود یک ماه قبل دفتر نمایندگی کشورعربستان درسازمان ملل متحد در نامه ای کتبی اسامی شهدای مسجد الحرام و وراث آن ها را به همراه وکالتی که باید بدهند خواسته است تا غرامت پرداخت شود، چند روز قبل این اسامی به همراه وکالت نامه ها و مشخصات وراث برای دفتر نمایندگی کشورمان در سازمان ملل فرستاده شده است تا آن ها را برای سعودی ها ارسال کنند. عربستان طبق قولی که داده است باید مبلغ یک میلیون ریال سعودی به هریک از خانواده های شهدای مسجد الحرام پرداخت کند که اگر این اتفاق بیفتد به این معنی است که ما توانسته ایم یک مرحله جلو برویم وغرامت شهدای مسجد الحرام را گرفته و به خانواده هایشان تحویل دهیم. البته مسأله غرامت شهدای منا و کمیته ی حقیقت یاب می ماند که انشاءالله امیدوارم آن هم به نتیجه برسد.

سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به اینکه وزیرحج عربستان در مذاکرات امسال می گفت که کمیته ی حقیقت یاب به نتیجه ی قطعی نرسیده است، تصریح کرد: ما به این موضوع معترض بودیم که با وجود گذشت سه سال از فاجعه منا چرا هنوزنتیجه مشخص نشده است و درضمن تاکید داشتیم مدارک زیادی ما داریم وباید درآن کمیته حضورداشته و از مستندات شما مطلع باشیم و در جمع بندی نهایی مشارکت کنیم.

این نکته که گفته شده ما این عزیزان را دربعثه نپذیرفته ایم یک دروغ فاحش است

وی با تاکید براینکه تاکنون درخصوص پیگیری امورشهدای منا غفلتی صورت نگرفته و با خانواده های شهدا درتهران ودیگرشهرها جلسات مختلف برگزار شده است ، اظهار داشت: این نکته که گفته شده ما این عزیزان را دربعثه نپذیرفته ایم یک دروغ فاحش است. بنده حتی به دفترم سپرده ام هر زمانی که خانواده های شهدا آمدند حتی اگردر جلسه هستم داخل بیایند تا به حرف هایشان گوش دهم. گاهی بعضی از آنها مشکلاتی داشتند که برایشان نامه نگاری کردیم، یا بعضاً مشکل مالی داشتند که سعی کردیم مشکل شان را حل کنیم. بعضی نیزخواسته های دیگری داشتند که آنها را نیز پیگیری کرده ایم.

وی افزود: به عنوان مثال درنامه ای که برای آقای دکترصالحی وزیرمحترم فرهنگ و ارشاد اسلامی درتاریخ 1/2/97 ارسال کردم از ایشان خواسته ام تا یک روز را در تقویم کشوربه عنوان روز شهدای منا قرار دهند، این مورد از وظایف شورای فرهنگی- عمومی است وپاسخی که به ما داده اند بدین شکل است: « این مسأله در شورای فرهنگی-عمومی مطرح شد و به تصویب نرسید.»

درمتن آقای موالی زاده دبیر شورای فرهنگ عمومی که بدست ما رسیده آمده است، نامه در شورای فرهنگ عمومی مطرح شد و پس از بحث و بررسی با توجه به نامگذاری 22 اسفند به عنوان روز بزرگداشت شهدا ، به تصویب نرسید. بنابراین پیشنهاد شد برنامه های بزرگداشت شهدای منا هم زمان در روز بزرگداشت شهدا برگزار شود.

وی با اشاره به اینکه درخصوص ساخت یادمان شهدا با شهرداری ها نیزمذاکره شده است ، گفت: تعدادی از خانواده های شهدا خواستارثبت NGO هستند که این امرمربوط به وزارت کشوراست. ما خواسته ی این عزیزان را به وزارت کشور منتقل کرده ایم ولی اگر آنها هنوز به نتیجه ای نرسیده اند بازمربوط به ما نمی شود، یعنی بعثه و سازمان حج هیچگونه کوتاهی در این خصوص نکرده اند.

تعدادی از شهدا همان جا دفن شدند

حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکردرادامه به دفن جمعی ازشهدای منا در مکه و شناسایی آنها از طریق انجام آزمایش DNA اشاره کرد و گفت: تعدادی از خانواده ها که جنازه هایشان شناسایی شد اجازه دادند تا پیکرشهید همان جا دفن شود. یک تعداد دیگرهم که مشخص نبودند بنا شد تا خانواده ها بروند و آزمایش DNA بدهند. این که بیان می شود آزمایش های انجام شده درایران گم شده ، صحیح نیست. ما از بعضی خانواده ها آزمایش DNA گرفتیم و ارسال کردیم ولی سعودی ها اعلام کردند که ما این را قبول نداریم و باید درعربستان این آزمایش گرفته شود.

وی با بیان اینکه توسط سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری تعدادی از خانواده ها در ایام حج و تعدادی هم در طول سال به عربستان اعزام شدند تا آزمایش DNA بدهند، گفت: خانواده ی شهید رکن آبادی که آن عزیز ازدوستان قدیم بنده بودند ازجمله خانواده هایی بودند که به عربستان اعزام شدند. آقای اخوان نیزاز دوستان صمیمی بنده بودند و سال های سال با هم در ارتباط بودیم و از روحانیون موفق ما محسوب می شدند و تک تک شهدا برای ما عزیز هستند و پیگیر امور همه آنان هستیم.

دختر و برادرشهید رکن آبادی حاضر نشدند جنازه را ببینند

سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به اینکه سعودی ها قبل ازدفن پیکرهای شهدا علاوه بر گرفتن عکس و برداشتن یک ناخن شان ، لوازم همراه جنازه مثل ساعت و تلفن همراه و ... را درجایی نگه داشته بودند، افزود: آنها آزمایش DNA را با ناخنی که خودشان نگه داشته بودند تطبیق می دهند و مشخص می کنند که قبرشهید کجاست. درمورد شهید رکن آبادی و برخی دیگر از شهدا نیز این اتفاق افتاد. یعنی مشخص کردند که آزمایش DNA می گوید فلان قبر مربوط به شهید رکن آبادی است. دختر و برادرشهید رکن آبادی به عربستان رفتند و آقای غلامرضا رضایی مسئول دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت درعربستان برای بنده تعریف کردند بعد ازمشخص شدن نتیجه آزمایش DNA سعودی ها حاضر نبودند که جنازه را در بیاورند اما ما گفتیم که باید جنازه را ببریم. با وجودی که دو ماه و اندی از دفن جنازه گذشته بود، قبر را شکافتند، آقای رضایی می گفتند از دختر و برادر شهید خواهش کردیم تا بیایند جنازه را از نزدیک ببینند وآنها جلو نیامدند. آنها گفتند که ما نمی توانیم این صحنه را تحمل کنیم ، مسئول آن بخش را که از سعودی ها بود به داخل قبر فرستادند و به او گفتند که ما یک نشانی از پدرمان داریم و آن انگشتر ایشان است، او هم نگاه کرد و دید که انگشتردست شهید هست، انگشتر را درآورد و به دختر و برادرشهید نشان داد و تأیید کردند. ما نیز تصویر انگشتر را با تصویری که درعرفات به هنگام خواندن قطعنامه از ایشان داشتیم و انگشتردر دست شان کاملا مشخص بود تطبیق دادیم و مشخص شد که این انگشتر متعلق به شهید رکن آبادی است. بعد هم که عکس را آوردند بازهم معلوم بود که عکس ایشان است. خود بنده هم عکس را دیدم.

وی افزود: به هر حال برای آنها قطعی شد و جنازه را از قبر بیرون آوردند و به ایران منتقل کردند. این جنازه پس از ورود به ایران به پزشکی قانونی تحویل داده شد و اصلاً ما در این کار دخالتی نداشتیم. اگر می گویند که مغز را درآوردند باید پزشکی قانونی این مطلب را بگوید که صحت دارد و یا خیر. و اگر هم این اتفاق افتاده دلیل آن چیست؟ بعد هم که خود این عزیزان به ایران آمدند از همکاری دفتر نمایندگی حج و زیارت اظهار رضایت می کردند.

نماینده ولی فقیه با اشاره به اینکه سال قبل هم بعضی از خانواده ها به حج آمدند و این آزمایش را انجام دادند، اظهارداشت: درمورد چهار جنازه، سعودی ها گفتند به نظر ما فلان قبراست اما چون قطعی نیست یک باردیگر باید تکرار شود؛ با اصرارمن امسال آن عزیزان هم مجدداً به عربستان آمدند و همه ی آن ها آزمایش DNA دادند و اکنون منتظر دریافت جواب هستیم تا انشاءالله تکلیف این 11 پیکرشهید که محل دفن آنها معلوم نیست نیز مشخص شود.

وی تصریح کرد: این مطالب گویای آن است که بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت از لحظه ی وقوع حادثه تا هم اکنون هرگز از پیگیری خسته نشده و با خانواده ها مرتبط بودند و اگر خواسته هایی درحوزه های دیگر وجود دارد آن خواسته ها دیگر مربوط به حوزه ی ما نیست. آن چه که ما باید پیگیری می کردیم از زیر پوشش قرار دادن بنیاد شهید ، شهید قلمداد کردن، تدفین در گلزار شهدا، پیگیری در خصوص آزمایش DNA در عربستان، پیگیری درخواست های موردی که به ما مراجعه می کنند، تا پیگیری در خصوص ثبت روزی با نام شهدای منا و دیگر مسائل انجام شده و حتی یک روزهم ازیاد این عزیزان غافل نشده ایم.

وی تاکید کرد: وقتی این اتفاق افتاد سازمان حج وبعثه عملاً امکان پیگیری نداشتند و وزارت امورخارجه باید این کار را می کرد ، اما چون این شهیدان ، حاجی ما بودند، برادران و خواهران ایمانی ما بودند و مقام معظم رهبری به ما فرموده بودند شما با تمام توان این موضوع را پیگیری کنید، لذا ما هر مقدار که در توانمان بوده ازطریق گرفتن وکیل، نامه نگاری های متعدد با وزیر حج عربستان، تا مذاکراتی که در طی سال انجام شده موضوع را پیگیری کرده ایم وهمواره یکی از مهم ترین موضوعات ما شهدای منا و مسجد الحرام بوده است و هیچ زمانی درباره این حوادث فروگذاری نکرده ایم وهر وقت خانواده های شهدا آمدند خدمتشان توضیح داده ایم.

نماینده ولی فقیه با بیان اینکه دراین بین ممکن است برخی دیدگاه های خاصی داشته باشند که نتوانیم آنها را عملیاتی کنیم، گفت: بنده حتی با بعضی افراد که درخارج از کشور بودند، مثلا وکلایی که از آمریکا به ایران آمدند، صحبت کردم و از آن ها خواستم اگر راه قانونی برای پیگیری پیدا کردند به ما بگویند تا آن را از دست ندهیم. درحال حاضرنیز یکی از قضات برجسته ی کشور را مامور کرده ام تا با همراهی سایر قضات، پرونده ها و اظهارات موجود را باردیگربه طور دقیق مرور کنند و از نظر حقوقی یک سری لوایح قوی آماده کنند تا در صورت نیاز بتوانیم در محاکم استفاده نماییم.

او در پاسخ به این سوال که به طورکلی مسائل مطرح شده در خصوص پیگیری نکردن فاجعه منا را رد می کنید؟ گفت: بعثه و سازمان حج تا آنجا که توان داشته اند با همکاری وزارت امور خارجه، دادستانی کل کشور و... این مسئله را پیگیری کرده اند و این موضوع دغدغه ی اصلی خود من بوده و هفته ای نبوده که پیگیرموضوع نباشم.

وی افزود: در دو سه هفته ی اخیر مرتب با وزارت امور خارجه و افراد دیگر تماس داشته ام و در سازمان حج نیز واحد حقوقی را فعال کرده ایم، حتی با اینکه خانواده های محترم شهدای مسجدالحرام قبلا به نوعی وکالت داده بودند و احتمال داده می شد شاید مشکل ساز باشد لذا آن را عوض کردیم. برخی خانواده ها تا روز آخر خودشان برای وکالت دادن نیامده بودند، به هر حال وکالت دادند و این بخش حل شد. انشاءالله با اقدامات پیش رو به زودی بتوانیم خبر خوش به آنها بدهیم.

ماجرای برخی اعضای بدن شهید رکن آبادی

قاضی عسکر در مورد شبهاتی پیرامون برخی از اعضای بدن شهید رکن آبادی در عربستان گفت: چون جنازه دست ما نبوده و مستقیما به پزشکی قانونی منتقل و از آنجا برای دفن تحویل خانواده ایشان شده است لذا این موضوع باید از پزشکی قانونی سوال شود.

وی افزود: هر اتفاقی هم که درعربستان افتاده سعودی ها باید پاسخگو باشند. از سوی دیگر زمانی که جنازه ها به ایران منتقل می شدند ایام حج بود و ما درعربستان بودیم وآن زمان پزشکی قانونی جنازه ها را تحویل می گرفت بنابراین اگر موردی اتفاق افتاده است پزشکی قانونی باید توضیح داده و پاسخگو باشد.

وی اضافه کرد: این مطالب را بنده و دیگران در گفتگو با برادر شهید ، پدرشان و مادرشان توضیح داده ام. البته این که خانواده شهید از سعودی ها مطالبه دارند به حق است . نکته ای هم که در مورد شهید رکن آبادی گفته می شود بنده نفی نکردم، دراین مصاحبه هم اظهار نکردم که صحت دارد یا خیر، اما می گوییم آن لحظه که درعربستان جنازه را تحویل گرفتند و کفن کردند و آوردند نماینده ی دفترحج و زیارت می گوید آن ها جنازه را ندیدند. وقتی که این جنازه به پزشکی قانونی منتقل شده است پزشکی قانونی باید اطلاعیه بدهد که این موضوع صحیح است و یا خیر. البته نکته دیگری هم هست و این به معنای تبرئه ی سعودی ها نیست و آن نکته این است که وقتی جنازه ای از کشوری به کشور دیگربخواهد منتقل شود بر اساس یک سری مقررات و ضوابط پزشکی، بعضی از اعضای داخل بدن را جدا می کنند. لیکن این موضوع تخصص ما نیست و ما نمی توانیم وارد این حوزه ها شویم.

سرپرست حجاج ایرانی با تاکید براینکه اگرتاکنون کاری صورت گرفته همگی بدلیل پیگیری های بعثه و سازمان حج بوده است ، اظهار داشت : وقتی در مصاحبه قبلی شما با برخی از این عزیزان نوشته بودید کوتاهی از طرف ما صورت گرفته، این اشتباه است. خانواده ی شهدای منا 464 نفرهستند. شما با چند نفرمصاحبه کردید؟ اگر به دیدار بقیه بروید به شما خواهند گفت بعثه پاسخگوی ما بوده و به کار ما رسیدگی کرده و توانسته این اقدامات را انجام دهد.

وی با اشاره به اینکه درفاجعه منا شخصیت های بزرگی مانند شهید رکن آبادی، شهید آقایی پور و شهید دکترحاتمی را که ازچهره های نخبه ی مملکت محسوب می شدند ازدست دادیم، افزود: بسیاری ازعزیزانی که درمنا شهید شدند هرکدام ازبرگزیدگان منطقه ی خودشان بودند. پذیرش این مطلب که گروهی در خیابانی راه می روند و ناگهان تراکم ایجاد شود و در پی آن تعداد زیادی شهید شوند؛ سخت است اما برای کسانی که آن جا بودند بسیار ملموس است. دمای هوا 50 درجه بود و جمعیت تشنه به هم گره خوردند و آب و امکاناتی هم نبود، وقتی افراد بی حال می شوند می افتند و دیگران نیز به همین ترتیب کنارشان می افتند و آن فاجعه ی غم بار اتفاق می افتد.

سرپرست حجاج ایرانی این مساله را که برخی گفته اند این افراد در حادثه منا شهید نشده اند؟ رد کرد و گفت: بهتراست در خصوص این موضوع از آقای دکتر شجاعی فرکه از اساتید برجسته دانشگاه هستند سؤال کنید. ایشان می گویند ما با شهیدان رکن آبادی و آقایی پور و چند نفر دیگر با هم به طرف جمرات رفتیم، دربین راه جمعیت را که دیدیم گفتیم خوب است برگردیم از راه دیگربرویم ولی نظر آنها این بود که همان مسیر را ادامه دهیم و وقتی آن حادثه اتفاق افتاد شهید رکن آبادی نزدیک بنده بود بشکلی که دستم به پای شهید رکن آبادی می خورد، آنها با هم برای رمی رفتند وآقای شجاعی فرهم آن جا بیهوش شد ولی فردی او را پیدا کرد و به او آب داد و الا ایشان هم شهید شده بود.

قاضی عسکر با بیان اینکه اشتباه سعودی ها این بود که آنها جمعیت انبوهی را به خیابان 204 فرستادند درحالیکه از طریق دوربین ها می توانستند متوجه شوند تراکم ایجاد شده است ، گفت: ما مکررگفته ایم این اشکال به سعودی ها وارد است و نباید اجازه می دادند افراد دیگری وارد این مسیر شوند.

وی با طرح این سوالات که چرا مأمورین سعودی مردم را وادار کردند تا از این مسیر بروند؟ چرا از دوربین ها استفاده نکردند تا جلوی جمعیت را بگیرند؟چرا پیش بینی نکردند دراین مسیر راهی باز باشد تا اگر فردی دچار حادثه شد او را به بیمارستان منتقل کنند؟ افزود: این موارد و سایر سؤالات دیگرمسائلی است که آنها باید بپذیرند کوتاهی کرده و سوء مدیریت داشتند.

امکان زنده ماندن بسیاری از شهدا وجود داشت/مدرکی دال بر عمدی بودن ماجرا نداریم

وی اضافه کرد: اگر سعودی ها درهمان مراحل اولیه از طریق هلی کوپتر و یا از طرق دیگر روی افراد حادثه دیده آب می پاشیدند بسیاری از آن ها زنده می ماندند. آنها به جای این کار، حتی خیابان کناری را باز گذاشتند و گروهی از سیاه پوستان آمدند و به این جمعیت اضافه شدند، بسته بودن درهای ورودی به خیمه های کناری نیز مورد دیگری است ، این ها سؤالاتی است که مطرح است وطبیعی است که برخی از خانواده های شهدا قانع نمی شوند و می گویند ممکن است که عمدی در کار بوده باشد.

وی با اشاره به این آیه قرآن" وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ" گفت: مستندات به ما نشان می دهد هیچ کدام از این موارد دال برعمدی بودن ماجرا نیست اما سوء مدیریت و بی تدبیری کاملاً محسوس و روشن است.

حجت ‌الاسلام والمسلمین قاضی عسکرهمچنین درخصوص شهادت 14 ایرانی درحادثه سقوط جرثقیل در مسجدالحرام افزود: دراین حادثه کوتاهی صورت گرفته و سعودی ها نیز اعلام کردند مؤسسه ی بن لادن مقصر بوده است.

وی افزود: جرثقیلی که افتاد مدتی بود که کار نمی کرد و باید آن را جمع می کردند اما این کار را نکرده بودند، طبیعتاً این مورد تقریباً شبیه عمد است. وقتی می توانستند این کار انجام دهند و نکرده و سهل انگاری کرده اند، می شود قتلی مشابه قتل عمد. لذا برای همین سعودی ها حاضر شدند غرامت بپردازند، وکیلی هم که ما گرفتیم بیشتربدنبال اثبات جرم مؤسسه ی بن لادن بود تا با پیگیری موضوع و از طریق محکوم کردن این موسسه بتواند برای خانواده های شهدا دیه بگیرد.

سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به اینکه در فاجعه منا در بین کشورهایی که شهید داشتند تنها ایران مطالبه گربوده است، اظهار داشت: سعودی ها با استفاده از روابطی که دارند و کمک های مالی که به کشورهای دیگرمی کنند همچنین به دلیل نوع تفکری که در اهل سنت خارج کشور وجود دارد که معتقدند وقتی چنین حادثه ای اتفاق می افتد تقدیر حاجیان بوده است لذا جنازه ها را همان جا دفن کردند و هیچکس نیز به دنبال جنازه ها نرفت.

خبر اعزام رایگان شهدا درست نیست

نماینده ولی فقیه درپاسخ به این سوال که قول داده شده بود خانواده های شهدا رایگان به حج اعزام شوند، گفت: این موضوع درست نیست. یکی از کارهایی که در سال 95 صورت گرفت این بود که در تفاهم نامه حج از وزیر حج عربستان خواسته شد اضافه بر سهمیه حج همه ساله به هر کدام از این خانواده های عزیز دو سهمیه حج داده شود تا اگر خواستند به حج مشرف شده و سر مزاربروند که البته این کارهم انجام شد، لیکن برخی خانواده ها خودشان نتوانستند از این سهمیه استفاده کنند.

وی افزود: ما 464 شهید منا و 14 شهید مسجد الحرام داشتیم که در مجموع 478 نفرمی شوند، شما این تعداد را به طور میانگین در 16 میلیون تومان هزینه ی حج ضرب کنید ببینید چه رقم بزرگی خواهد شد! سازمان حج بودجه ای برای این کار ندارد که بتوانیم مجانی ببریم. ما قیمت تمام شده را از زائرین دریافت می کنیم و آن ها را به حج می بریم. برای ما این امکان وجود نداشت که خانواده ها را رایگان به حج ببریم؟ ما حتی گفتیم اگر کسی توان مالی ندارد می تواند این سهمیه را به فرد دیگری بدهد و بعضی از خانواده ها این کار را کردند.

وی ادامه داد: البته در مورد شهدای مسجد الحرام سعودی ها گفته بودند حاضرند هزینه را بپردازند که بعضی از خانواده ها زیربارآن نرفتند. دادن سهمیه به عنوان یک کار خوب انجام شد و نباید حج و زیارت را محکوم کنند که چرا سهمیه داده اید و ما را به طور رایگان نبرده اید؟

به محاکمه عوامل این ماجرا امیدی نداریم

حجت ‌الاسلام والمسلمین قاضی عسکردرخصوص احتمال محاکمه عوامل این دو حادثه در عربستان بدلیل وقایع مسجدالحرام ومنا اظهار داشت: اگر بتوان کاری انجام داد بهترین مکان خود عربستان است. دربیرون عربستان به دلیل ارتباطاتی که سعودی ها با سایر کشورها دارند و پولی که خرج می کنند، نمی توان امیدوار بود مگرهزینه های هنگفت صورت گیرد، مثل دادگاهی که اخیراً در لاهه تشکیل شد؛ البته دادگاه لاهه هم صلاحیت رسیدگی به این گونه امور را ندارد.

وی گفت: آنها می گویند حادثه منا مثل خیلی ازحوادثی که اتفاق می افتد، تنها یک حادثه است. اگر شما بخواهید یک وکیل در خارج از کشور استخدام کنید تا کار شما را پیگیری کند باید صدها هزار دلار دستمزد پرداخت شود و مهمتر از آن این که با یک وکیل مشکل حل نمی شود! تعداد این شهیدان 478 خانواده است. اگر هم بخواهد کاری انجام شود باید وزارت امور خارجه این کار را انجام دهد.

حجت ‌الاسلام والمسلمین قاضی عسکر درپایان این گفتگو درباره اختیارات بعثه و نماینده ی ولی فقیه درمقایسه با رئیس سازمان حج و زیارت اظهارداشت؟ سرپرستی حجاج به عهده ی بعثه است و بعثه به عنوان نماینده ی مقام معظم رهبری امورفرهنگی، سیاسی ، بین المللی و نظارتی و انتخاب روحانیون و افرادی را که در کاروان های حج فعالیت فرهنگی دارند به عهده دارد. در ابلاغیه ی مقام معظم رهبری هم آمده امور اجرایی در حیطه ی وظایف سازمان حج و زیارت است.

وی با اشاره به اینکه مواری نظیر چگونه شکل گرفتن کاروان، حرکت دادن به سمت منا و... ازامور اجرایی حج است، افزود: ما در عین حال سعی کرده ایم تا کمک سازمان حج باشیم وبطور مثال هرچند رفتن حجاج به جمرات به ما ارتباطی ندارد، اما توصیه کردیم ساعت ده صبح به بعد بروند.

وی با بیان اینکه خیلی از مواردی که خانواده ها مطالبه می کنند درخصوص مسائل اجرایی است، اضافه کرد: سوال می کنند چرا مدیر کاروان آنها را حرکت داده؟ چرا بعضی صبحانه نخورده رفته اند؟ و... این موارد پس از موسم حج سال 94 در کمیته ای بررسی و با افرادی که احیانا تخلفی کرده بودند برخورد و برخی از کار برکنار شدند. بعضی از مدیران و روحانیون کاروان ها هم اظهار می کردند که ما به برخی از اینها تذکر دادیم که نروند لیکن چون تجربه حج سال های قبل را داشتند خوشان بصورت فردی رفتند.