زنگ خطر سرطان روده

جام جم: برخلاف سال‌های دور که سن ابتلا به بیماری‌ها ازجمله سرطان، دوران کهنسالی و سالمندی بود، این روزها نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، سبک زندگی بر سلامت ساکنان زمین تاثیر می‌گذارد و جدا از آن که زنان و مردان در چه سن و سالی هستند، ممکن است متاثر از عوامل مختلف به یکی از انواع بیماری‌های مهلک قرن مبتلا شوند. سرطان روده، یکی از همین بیماری‌هاست که سن ابتلا به آن، به زیر 50 سالگی رسیده، هرچند به قول متخصصان این نوع سرطان یک بیماری نجیب و قابل درمان است. دکتر محمدجعفر فره‌وش، فوق‌تخصص گوارش و کبد درباره دلایل کاهش سن ابتلا به سرطان روده به زیر 50 سال می‌گوید: سبک زندگی امروزی‌ مهم‌ترین دلیل بروز این بیماری است. زندگی ماشینی امروزی و کاهش تحرک، پیاده‌روی، ورزش، مصرف غذاها و میوه‌های فیبردار و جایگزین شدن غذاهای پرچرب، سیگار و فست‌فودها باعث افزایش ابتلا به سرطان روده شده است. حتی یک علامت کافی است مراقبت از خود، علاوه بر این که یک مسئولیت فردی است، مسئولیتی اجتماعی نیز محسوب می‌شود، چراکه جامعه با حضور افراد سالم می‌تواند در مسیر رشد و توسعه حرکت کند. مراقبت از خود، شامل رعایت قواعد ساده رفتاری در ارتباط با خواب، وزن بدن، رژیم غذایی، ورزش، امتناع از مصرف دخانیات، الکل و داروها، انجام معاینات پزشکی دوره‌ای، ایمن‌سازی، اتخاذ تدابیر پیشگیری از بیماری‌ها و در نهایت، محدود کردن بیماری و پذیرش درمان آن برای بازگشت و حفظ تندرستی است. افراد بسیاری هستند که مراقبت از خود را نه‌تنها نمی‌شناسند بلکه آن را باور ندارند و گمان می‌کنند بدن موظف است به صورت خودکار به وظایف خود در حفظ سلامتش عمل کند. به همین دلیل به علائم اولیه بیماری‌ها بی‌توجهی کرده و زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که مراحل درمان بیمار با دشواری‌های قابل توجهی مواجه می‌شود یا بیماری اصلا قابل درمان نیست.‌ به گفته دکتر فره‌وش، وجود خون در مدفوع، تغییر اجابت مزاج، کاهش وزن، کم‌خونی، دل درد یا خستگی از شایع‌ترین علائم ابتلا به سرطان روده است و فرد با ملاحظه حتی یکی از این علائم باید به پزشک مراجعه کند تا تحت معاینات اولیه و درمان قرار گیرد.‌ عضو هیأت عملی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه می‌دهد: عوامل ژنتیک نیز در بروز این بیماری موثر است، اما تعداد مبتلایان این بیماری بر اثر این عامل بسیار کم است. نکته قابل توجه درباره بیماری‌هایی که منشأ ژنتیک دارند، آن است که بروز بیماری در یکی از اعضای خانواده به معنای ابتلای دیگران نیست، اما افراد خانواده باید 10 سال قبل از سن فرد مبتلا، تحت معاینات پزشکی قرار گیرند. پولیپ، مهم‌ترین عامل تولد سلول‌های سرطانی پولیپ‌ها توده‌های خوش‌خیمی هستند که در جدارهای روده، معده، بینی و رحم تشکیل می‌شوند و سرطانی نیستند، اما متخصصان می‌گویند در صورتی که پولیپ روده در مراحل اولیه برداشته نشود و رشد کند، می‌تواند محل تجمع سلول‌های سرطانی شود. دکتر فره‌وش در پاسخ این پرسش که پولیپ روده چه زمانی زنگ سرطان را به صدا درمی‌آورد، می‌گوید: کولونوسکوپی بهترین روش بیماری‌یابی است که در 90 درصد مواقع، پولیپ‌هایی که زمان کولونوسکوپی مشاهده می‌شوند، خیلی راحت و ساده با کمک پنس برداشته می‌شوند و مشکلی هم برای فرد به وجود نمی‌آید، اما اگر بیمار دیر مراجعه کرده باشد یا پولیپ برداشته نشود و اندازه آن به حدود دو سانت برسد، در آن صورت زنگ خطر به صدا درمی‌آید و لازم است، فرد تحت عمل جراحی قرار گیرد. افزایش مبتلایان سرطان روده در ایران تحقیقات نشان می‌دهد،‌ سن، جنس، نژاد و موقعیت جغرافیایی در ایجاد و شیوع بیماری‌ها ازجمله سرطان در جوامع نقش دارند. دکتر فره وش، سرطان روده را بیماری شایع در کشورهای توسعه یافته عنوان می‌کند و می‌گوید: سن ابتلا به این بیماری در کشورها 50 تا 75 سال است. افراد سالم از 50 سالگی باید برای معاینات اولیه به پزشک مراجعه کنند و تا 75 سالگی این معاینات را هر سال یکبار انجام دهند. بعد از این سن دیگر انجام معاینات بیماری‌یابی ضروری نیست و فقط فرد در صورت مشاهده علائم باید به پزشک مراجعه کند.‌ این فوق‌تخصص گوارش و کبد با بیان این که این بیماری در میان آقایان بیش از خانم‌ها دیده می‌شود، تأکید می‌کند: شیوع سبک زندگی غربی در میان ایرانی‌ها و ماشینی شدن زندگی در شهرهای بزرگی همچون تهران، اصفهان و... موجب شده است، تعداد مبتلایان سرطان روده رو به افزایش باشد. به همین دلیل توصیه ما به هموطنانمان آن است که به سبک زندگی خود و اقدامات پیشگیرانه توجه بیشتری داشته باشند. سرطان روده قابل درمان است کشورهای توسعه یافته سه تا پنج برابر کشورهای در حال توسعه مانند ایران، بیمار مبتلا به سرطان دارند، اما رشد تعداد این بیماران در هر سال به صفر نزدیک می‌شود در حالی که رشد بیماری در کشور ما رو به افزایش است تا آنجا که سرطان رتبه سوم مرگ‌ومیر در ایران را به‌ خود اختصاص داده است. به گفته دکتر فره‌وش، سرطان روده در میان سایر سرطان‌ها جزو بیماری‌های نجیب محسوب می‌شود و در صورت مراجعه در مراحل اولیه، قابل درمان است. فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در پاسخ این پرسش که اگر فردی متوجه وجود خون در مدفوع خود نباشد، با چه راهکار دیگری می‌تواند نسبت به وجود این بیماری مطلع شود، می‌گوید: خون یکی از علامت‌های مهم تشخیص بیماری است. در آزمایش‌های دوره‌ای که فرد انجام می‌دهد این موضوع قابل تشخیص است، ضمن آن که کم‌خونی نیز یکی دیگر از مواردی است که با کمک آن، می‌توان بیماری را تشخیص داد. متاسفانه به همان میزان که سرطان مری و معده به دلیل بهبود وضعیت بهداشت و رفاه مردم رو به کاهش است، سرطان روده در حال افزایش و موثرترین راهکار پیشگیری از آن، تغییر سبک زندگی است.