مرحوم دولابی: طعم صبر در برابر مقدرات الهی

تسنیم: مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود: اگر انسان بو ببرد که مربی او دارد او را می‌سازد صبر می‌کند. یک مرتبه که صبر کرد و بزرگ شد مرتبه دوم قوه‌اش بیش تر می‌شود و خیلی برایش آسان است. می‌گویند: گرسنگی سه روز اول ماه رمضان یک مقدار سخت است. از روز سوم به بعد راحت می‌شود. این صورت ظاهر شرع است. در امور اعتقادی هم همین طور است. انسان صبر می‌کند. رسول خدا(ص) فرمود: هر کس مقدرات الهی را بپذیرد و مشفقانه و صابرانه با آن برخورد کند، خدا می‌فرماید: من فردای قیامت شرم دارم برای او میزان و عدالت بگذارم؛ چون این بنده من کارهای مرا در تاریکی دنیا مشفقانه و از روی میل با صبر و تحمل تحویل گرفت و هیچ اعتراضی نداشت. من شرم می‌کنم از او حساب بکشم؛ «کما تدین تدان»1؛ همان طور که عبد صبر می کند خدا هم به او جزا می‌دهد. خدا درباره بندگانش خیلی تنزیل فرموده است. خداوند منزه است از تواضع و کوچکی، ولی این قدر با خلقش پایین آمده است. هرچه بیش‌تر پایین بیایی می‌بینی بیش‌تر به انسان نزدیک می‌شود. لذا تواضع را برای بندگانش خواسته است. خودش بزرگ است، قوی و متکبر و عزیز است. اما این قدر با این خاک نشسته، با عید و خلق و مصنوعش حرف می‌زند، از بس که نزدیک است؛ «تنزیل من رب العالمین»2. کلام خودش را توسط انبیا آورده است و دسترس این عبد خاکی قرار داده است. شخص بزرگی که می‌خواهد صحبت کند کلامش به آسمان می‌کشد. ولی او آیات قرآن را به قلوب انبیا و اولیا تنزیل کرده است تا آنها برای انسان تنزل دهند. 1- علی(ع)، نهج‌البلاغه، خطبه 153. 2-«(این کتاب بزرگ تنزیلی از پروردگار عالم است.» سوره واقعه، آیه 80. کتاب طوبای محبت - ص 48 مجالس حاج محمداسماعیل دولابی