میکروب بخورید، مریض نشوید

تبیان: واژه پروبیوتیک به معنی برای زندگی، از زبان یونانی مشتق شده است.

این واژه اولین بار در سال ۱۹۶۵ به منظور توضیح مواد ترشحی به وسیله یک میکروارگانیسم که رشد یک میکروارگانیسم دیگر را تحریک می کند، استفاده شد، بنابراین متضاد واژه آنتی بیوتیک است.

تاریخچه استفاده از پروبیوتیک ها

تاریخچه استفاده از میکروارگانیسم های زنده در غذا به ویژه باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک به منظور حفظ و بهبود سلامت انسان بسیار طولانی است.

۷۶ سال قبل از میلاد مسیح، مورخ رومی استفاده از فرآورده های تخمیری شیر را به منظور درمان گاستروآنتریت توصیه نمود. از زمان پیدایش عصر میکروب شناسی، تعدادی از محققین این اثرات مفید را به تعادل میکروبی روده نسبت دادند.

فرضیه پروبیوتیک ها در اوایل سال های ۱۹۰۰ شکل گرفت زمانی که یک پزشک روسی به نام متچینکف، متوجه شد که خوردن یک نوع ماست تخمیر شده از شیر سبب طول عمر و حفظ سلامت روستاییان بلغاری شده است.

باکتری های شفابخش

استفاده از میکروب های مفید یا «پروبیوتیک ها» نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از بیماری ها دارد. پروبیوتیک ها میکروب های مفیدی هستند که اگر به میزان مناسب مصرف شوند، برای بدن مفید و سودمند خواهند بود.

در بدن هر انسان 100 تریلیون میکروب وجود دارد که بخش عمده ای از آن ها میکروب های بیماری زا هستند و میکروب های مفید، قسمت اندکی را شامل می شوند که اغلب در دستگاه گوارش، پوست و ریه ها استقرار دارند.

میکروب های مفید برای درمان بیماری های مختلف نظیر بیماری های عفونی، پوستی، آلرژی، 3 و تقویت سیستم ایمنی کاربرد دارند اما مصرف بی رویه و نابجای آنتی بیوتیک ها باعث از بین رفتن این میکروب های مفید شده و در نتیجه فرد را مستعد بیماری می سازد.

توجه داشته باشید که 90 درصد عفونت های تنفسی و بیشتر اسهال ها ویروسی هستند و نیازی به آنتی بیوتیک ندارند در حالی که برخی پزشکان برای اطمینان از اثربخشی درمان، آنتی بیوتیک ها را تجویز می کنند.

مصرف پروبیوتیک ها (به ویژه ماست پروبیوتیک) در مصرف کنندگان می تواند سبب بهبود در چربی های سرم به خصوص در افراد با کلسترول بالا و کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی شود

منابع باکتری های خوب

انواع محصولات از جمله پنیر، ماست و خمیردندان حاوی پروبیوتیک هستند و ماست ترش شده سرشار از پروبیوتیک و میکروب های مفید است.

مصرف محصولات حاوی پروبیوتیک برای همه ی گروه های سنی توصیه می شود و مصرف این محصولات هیچ ضرری نداشته و استفاده از آن ها در گروه های سنی نوزادان، شیرخواران، کودکان و سالمندان مورد تأکید است.

کاهش کلسترول با میکروب ها

کلسترول بالا به عنوان مهم ترین عامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی می باشد. سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است تا سال 2030 بیماری های قلبی عروقی علل عمده ی مرگ و میر حدود 23.6 میلیون نفر در سراسر جهان خواهد بود. 45 درصد از حملات قلبی در غرب اروپا و 35 درصد از حملات قلبی در اروپای مرکزی و شرقی به دلیل کلسترول بالا گزارش شده است.

همچنین یکی از علل عمده مرگ و میر در ایران بیماری های قلبی عروقی بوده که حدود 40 درصد از مرگ و میرها در کشور را به خود اختصاص داده است. یکی از مهم ترین عوامل خطر این بیماری ها کلسترول بالا می باشد. طبق بررسی های انجام شده در ایران شیوع کلسترول بالا در افراد بالای 15 سال 11.1 درصد گزارش شده است.

امروزه رژیم های درمانی و یا مداخله غذایی به عنوان اولین راه برای کاهش سطح کلسترول خون توصیه شده اند و در مواردی که این امر مفید واقع نشود، از داروهای کاهنده کلسترول استفاده می شود از آنجا که هر یک درصد کاهش غلظت کلسترول سرم موجب 3-2 درصد کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی می شود پس کاهش کلسترول خون یکی از راه هایی است که می تواند تا حد زیادی از میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری ها بکاهد.

یافته ها

دو محقق، اولین بار نشان دادند در برخی جمعیت ها مثل مردم قبیله ماسایی آفریقا با وجود استفاده از رژیم های پرخطر به ویژه مصرف گوشت به مقدار زیاد، میزان بروز بیماری های قلبی عروقی پایین است. شیوع بسیار پایین بیماری های قلبی در این قبیله را به دلیل مصرف منظم شیرتخمیری عنوان کردند.

برخی از انواع میکروارگانیسم های زنده به نام پروبیوتیک ها در غذا به عنوان جزئی سودمند از رژیم بر سلامت اثر دارند. باکتری های مولد اسید لاکتیک به ویژه لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم به طور عادی جزئی از میکرو فلور طبیعی دستگاه گوارش هستند که به دلیل اثرات مفید به عنوان پروبیوتیک ها مطرح می شوند. پروبیوتیک ها از طریق ایجاد تعادل میکروبی روده اثرات مفیدی بر میزبان خود از جمله کاهش کلسترول خون اعمال می کنند.

میکروب های مفید برای درمان بیماری های مختلف نظیر بیماری های عفونی، پوستی، آلرژی، گوارشی و تقویت سیستم ایمنی کاربرد دارند؛ اما مصرف بی رویه و نابجای آنتی بیوتیک ها باعث از بین رفتن این میکروب های مفید شده و در نتیجه فرد را مستعد بیماری می سازد

مکانیسم عمل پروبیوتیک ها در کاهش کلسترول

پروبیوتیک ها با تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر سبب کاهش تولید کلسترول کبدی می شوند. از طرفی این میکروارگانیسم ها موجب مهار سنتز کلسترول در بدن می شوند، همچنین باکتری های پروبیوتیک دارای فعالیت آنزیمی هستند که سبب تجزیه و دفع نمک های صفراوی می شوند پس به دلیل عدم بازجذب اسیدهای صفراوی، بدن مجبور به سنتز مجدد آن ها و در نتیجه کاهش کلسترول خون می شود. نکته دیگر قابلیت اتصال پروبیوتیک ها به کلسترول و ترکیب کلسترول با غشای سلولی باکتری و در نتیجه جلوگیری از جذب کلسترول مواد غذایی می باشد.

نتیجه گیری

مصرف پروبیوتیک ها (به ویژه ماست پروبیوتیک) در مصرف کنندگان می تواند سبب بهبود در چربی های سرم به خصوص در افراد با کلسترول بالا و کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی شود.