«عالم برزخ» چقدر طول می کشد؟

فارس: عالم مردگان از جمله عوالمی است که همواره وقتی با آن مواجه می‌شویم سؤالات و ابهامات بسیاری برای ما به وجود می‌آید و هر فردی علاقه دارد بیشتر از این عالَم بداند چراکه مرگ از جمله مباحثی است که هر فردی روزی با آن دست به گریبان خواهد شد. آنچه در ادامه می‌‌آید بخش نخست از سلسله مباحثی است که به طرح پرسش و پاسخ درباره مرگ و معاد می‌پردازد و از کتاب «عالم برزخ؛ عالم حیات و زندگی» نوشته حجت‌الاسلام اسدالله محمدی‌نیا از پژوهشگران حوزه علمیه قم عنوان می‌شود. از مباحث گذشته روشن شد که شروع عالم برزخ و قبر با مردن هر فردی شروع می‌شود، اما مدت آن چقدر است و پایان آن چه زمانی است، این از مسائلی است که علم و جزئیات آن فقط در اختیار خداوند بزرگ است و احدی از آن اطلاع ندارد. همانطوری که مسائل عالم برزخ و آنچه در این کتاب بیان شد از علوم ماوراء طبیعت و غیب است که توسط حضرات ائمه اطهار (ع) برای ما بیان شد لذا اگر قرآن کریم و امامان معصوم (ع) و پیامبران بیان نمی‌کردند، احدی اطلاع نداشت. قرآن کریم در این مورد می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ ...» بدون تردید علم قیامت نزد خداوند است. و خداوند حکیم در این مورد می‌فرماید: «یَسْأَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّی لاَ یُجَلِّیهَا لِوَقْتِهَا إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لاَ تَأْتِیکُمْ إِلاَّ بَغْتَةً یَسْأَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ اللّهِ وَلَـکِنَّ اکثر الناس لایعلمون»؛ از تو درباره قیامت می‌پرسند که وقت وقوعش کی است؟ بگو: جز این نیست که علم آن نزد پروردگار من است؛ آن را به موقع خود (احدی) جز او ظاهر نخواهد ساخت؛ (این حادثه) در آسمان‌ها و زمین (برای ساکنان آنها) سنگین است، جز به ناگهانی بر شما نخواهد آمد. چنان از تو می‌پرسند که گویی تو کاملاً از آ آگاهی! بگو جز این نیست که دانش آن نزد خداوند است، و لکن بیشتر مردم نمی‌دانند. * آیا عذاب افرادی که در پایان دنیا می‌میرند و برزخ ندارند، دور از عدالت نیست کسانی هستند که در پایان عمر این دنیا متولد می‌شوند و بعد از عمری گناه از دنیا می‌روند و به محض مردن قیامت کبری برپا می‌شود و عذاب قبر نخواهند داشت. حال چگونه با عدالت خداوند سازگار است کسانی صدها هزار سال در برزخ عذاب ببینند، اما چنین افرادی گرفتار عذاب نشوند؟! اولا: افرادی که در پایان دنیا زندگی می‌کنند، چون در حکومت حضرات ائمه اطهار (ع) به ویژه حضرت علی (ع) زندگی می‌کنند و از عقل و علم و آگاهی بسیار بالایی برخوردارند و توجه به دین و معنویت در سطح بسیار زیادی است، بسیار کمتر دچار گناه و ظلم بسیار خواهند بود. ثانیاً: عذاب که منحصر به عالم قبر نیست، بر فرض اینکه آنان عذاب برزخ نداشته باشند، خداوند آنان را در مراحل بعدی معاد مانند در ابتدای برپایی قیامت و در روز محشر و در جهنم گرفتار عذاب خواهد نمود. چنانچه برخی از گناهکاران را خداوند در همین دنیا گوشمالی می‌دهد و به عالم قبر کشیده نمی‌شود، همچنان که عده‌ای را حضرت حق کمی در دنیا و کمی در برزخ و مقداری در روز محشر گرفتار عذاب می‌کند. بنابراین اگر کسی عالم قبرش کوتاه بود، در مراحل متعدد دیگر زندگی فرصت برای زجر خواهد داشت. چند نکته: اولاً: انسان با مردن نابود نمی‌شود، بلکه حقیقت او که روح و روان است زنده است. همانطوری که در دنیا حقیقت انسان و درک و فهم و غم و شادیش به روح و جان او بستگی دارد و جسم ابزاری بیشتر در اختیار روح نبود، همین حقیقت و روح و درک و فهم بعد از مردن تا پایان عالم برزخ ادامه دارد و در تمام مراحل از حالت احتضار و در آستانه مرگ قرار گرفتن و تشییع جنازه و غسل و کفن و دفن و در عالم قبر سالیان متمادی ماندن و ... همه را شخص متوفی متوجه می‌شود. ثانیاً: همانطوری که این روح با جسم بدون نشاط و غم در عالم قبر هم با جسم برزخی و جسم مناسب آن عالم است. انسان مرده دارای نشاط و شادابی است و دچار غم و غصه می‌شود و آن شادی و غمش بستگی به اعمال خود در دنیا و رفتارهای فرزندان او دارد و اینکه چه اثر خیری از خود باقی گذاشته است. ثالثاً: توجه و فهمیدن در عالم برزخ در افراد فرق می‌کند کسی که عمری را در راه اطاعت و بندگی خداوند سپری کرده، بسیار درکش بالاتر است تا فردی که الفبای دین را کمی متوجه شده است. در مورد ظالمان و فاسدان هم موضوع همین گونه است. انسان ظالمی که دنیا از شرش در امان نبوده، فرد فاسقی که در یک محل مزاحمت ایجاد می‌کرده، عذابشان فرق دارد. رابعاً: می‌توان گفت عالم قبر یک دالان و یک سالن انتظار و یک قیامت کوچک است که افراد را آماده می‌سازند برای آن قیامت کبری. در این سالن انتظار از نیکان و مؤمنان به خوبی استقبال و پذیرایی می‌شود و انسان‌های بد و فاسد ضمن اینکه گرفتار عذاب برزخی هستند، به خاطر اعمال زشت و گذشته سیاه و پر از گناهشان در اضطراب شدید روحی قرار دارند به طوری که در طول عالم برزخ که فقط خداوند می‌داند چقدر طول می‌کشد، در زجر و عذاب هستند.