همه چیز درباره مهمترین پروژه سینمایی تاریخ استعمار / در «یتیم خانه ایران» از شاه و دربار خبری نیست! + عکس

سرویس فرهنگی فردا_ با وجود بی طرفی ایران در جنگ جهانی اول، در طول این جنگ ضربات و خسارات جبران ناپذیری بر پیکر ایران و ملت آن وارد آمد. ورود بی محابای قوای بیگانه و نیروهای متخاصم به خاک ایران، در فقدان یک دولت قوی و متمرکز و دارای سامانه اداری کارآمد، هرج و مرج و نا امنی و پراکندگی و بی ثباتی را دامن زد و به تشدید ضعف دولت مرکزی و وخامت حال و وضع اقتصادی و اجتماعی مردم ایران انجامید. در نتیجه ایران بی طرف که با هیچ کس در جنگ نبود، تقریبا به اندازه یک کشور در حال جنگ خسارت و خرابی تحمل کرد.

در میان آن همه نابسامانی و بد بختی، بروز قحطی بزرگ و فراگیر در ایران مزید بر علت شد؛ قحطی که علاوه بر خشکسالی چند ساله، حضور نیروهای بیکانه خصوصا انگلیس در تشدید آن موثر و بلکه از علل اصلی آن بود و در نتیجه آن شمار زیادی از مردم ایران، در ابعادی باورنکردنی به ورطه مرگی هولناک افتادند.

قحطی و استعمار دستمایه نگارش فیلم نامه

«آتش جنگ جهانی اول بی طرفی ایران را به رسمیت نمی شناسد‏، آتش بیاران معرکه با خود قحطی و امراض گوناگون به ارمغان آوردند و هر رَجُل مقبولی که رَجابه نباشد را از میدان راهبری مردم به در می کنند و این زمان فقر‏، گرسنگی، مریضی ملت را در آتش جنگ جهانی که بی طرفی در آن از طرف آتش بیاران معرکه به رسمیت شناخته نمی شود، فراگرفته است .« این چند جمله به عنوان خلاصه داستان یتیمخانه ایران در سایت این فیلم درج شده است.

مقطعی که در فیلم روایت می شود مربوط به سالهای 1295 تا 1297 است که ایران به دست قوای بیگانه روس و انگلیس محاصره شده و احمد شاه قاجار مملکت را رها کرده و به فرانسه رفته است.

فهرست شیندلر ایرانی

گفته می شود طالبی یکی از علاقمندان فیلم "فهرست شیندلر"( ۱۹۹۳) اسپیلبرگ بوده و همواره در گپ و گفت های خصوصی اش از اینکه چرا اتفاقات تراژیک تاریخ ایران چنین تکان دهنده تصویرسازی نشده اند گلایه داشته است. البته طالبی هیچ گاه به صورت رسمی چنین حرفهایی مطرح نکرده و آن را تایید نکرده است. اما انتشار این گزاره ها در رسانه ها موچجب شده با توجه به سوژه و موضوعی که او برای فیلمش برگزیده عده ای عنوان «فهرست شیندلر ایرانی» را به این فیلم بدهند. چرا که طالبی با واکاوی تاریخ معاصر ایران به سراغ اتفاقی تراژیک و تکان دهنده به نام قحطی عمومی در اواخر دوره قاجار رفته است.

از شاه و دربار خبری نیست!

وی درباره زمینه داستانی اثرش هم نظر جالبی دارد. وی می گوید: این فیلم قصه مردم است. مردم کوچه و بازار. نه از شاه خبری در آن هست و نه دربار. قهرمانان فیلم، مردمی هستند که در آن زمان نان را با خاک اره می خوردند .

« یتیم‌خانه ایران» به کارگردانی ابوالقاسم طالبی و تهیه کنندگی محمدرضا تخت‌کشیان از بزرگترین پروژه‌های سال‌های اخیر سینمای ایران است که مراحل فیلم‌برداری «یتیم ‎ خانه ایران» از 14 آبان ماه در لوکیشن یک یتیم‌خانه قدیمی در شهریار تهران آغاز شد. این فیلم از تنوع لوکشین های بالایی برخوردار است و پس از فیلمبرداری در لوکیشن های متعددی چون شهرک غزالی، قزوین، اردبیل و ... نیز ادامه یافت. این تعدد لوکشین سبب شد تا گمان شود هزینه های تولید فیلم بالاتر از حد معمول است اما طالبی این مساله را هم رد کرده و در گفت و گویی اظهار کرده است: سعی کرده ام که در بودجه نهایت صرفه جویی را داشته باشم برای همین از دکورهای ساخته شده و بجامانده سریالهای دیگر استفاده کردم و هیچ هزینه ای بابت دکور ندادم .

همه چیز در ایران

در اثنای فیلمبرداری یتیم خانه ایران خبرهایی از ادامه فلمبرداری در دو کشور دیگر به گوش رسید. اما طالبی این شایعات را رد کرده و هیچ صحنه ای خارج از ایران فیلمبرداری نشد.

این فیلم سینمایی به عنوان پروژه ای عظیم در سینمای ایران محسوب می شود، با وجود این طالبی تعمداً به سراغ بازیگران حرفه ای اما نه چندان مطرحی رفته است تا هرچه بیشتر از حواشی بکاهد و شاید پیش زمینه های بازی آنان در فیلم دخیل نباشد. فر خ نعمتی، علی رام نورایی، بهار محمدپور، مهدی صبایی، داریوش اسدی‌زاده، و ایمان صفا از بازیگران این فیلم هستند و جعفر دهقان نیز جایگزین مرحوم انوشیروان ارجمند در این فیلم بود .

همچنین به دلیل اینکه این فیلم قسمتی از تاریخ ایران که روس‌ها و انگلیس‌ها بر کشور نفوذ داشته‌اند را روایت میکند 5 بازیگر خارجی با نام‌های درایان طرافه، برت جان کورن، پادل لسلی دونی و جان اوتول در آن ایفای نقش کرده‌اند . طالبی در خصوص دستمزد بازیگران خارجی در گفت و گویی گفته بود: مجموع دستمزد این چند بازیگر خارجی از دستمزد یک سوپراستار خودمان کمتر است .

نورایی، قهرمان فیلم با گریمی متفاوت

علیرام نورایی به عنوان بازیگر اصلی این فیلم در نقش محمدجواد فرزند حاج ابوالفضل است که در جریان قحطی ایران با راه اندازی یک یتیم خانه از بچه های بی سرپرست مراقبت می کند. محمدجواد به وصیت پدر بعد از وی اداره یتیم خانه را برعهده گرفته و همین حضورش به عنوان قیم تعداد زیادی فرزند بی سرپرست است که او را وارد ماجرایی پیچیده می کند .

نورایی که با گریمی متفاوت به ایفای نقش می پردازد، در خصوص نقش خود در یتیم خانه ایران می گوید: هرچند که این شخصیت ما به ازای حقیقی ندارد اما از آنجا که ماوقع فیلم حول محور اتفاقات تاریخی ۱۰۰ سال گذشته کشورمان رقم می خورد و این شخصیت نمادی از بزرگانی است که طی سال ها مبارزه با استعمار و استکبار به خاطر مردم و میهن شان جان خود را به خطر انداخته اند و خون خود را در این راه داده اند، بازی سخت و دشواری را می طلبد که خوشبختانه با مشاوره هایی آقای طالبیبه یک تفاهم و همسویی در رابطه با این شخصیت دست یافتیم .

در یکی از پلان های فیلم که یکی از سخت ترین صحنه های فیلم برداری محسوب می شود، مربوط به سقوط نقش محمدجواد (علیرام نورایی) با بازی یک بدلکار از پلی با ارتفاع بالای پنج متر است.

رصد سایت های حراجی لندن

یکی از نکات این فیلم به دلیل تاریخی بودن آن استفاده از لباس و صحنه های تاریخی است. برای این مهم تحقیقات گسترده ای در طول 6 ماه انجام شده است و حتی موزه بریتانیا و سایت های حراجی لندن مورد بررسی قرار گرفته تا شاید نشانی از جنگ جهانی اول، لباس، قاشق و ... آنها حاصل شود.

لباس های مورد استفاده در این فیلم نیز می بایست به لحاظ تاریخی با فیلم همخوانی داشته باشد. داستان این فیلم در حدود 100 سال پیش رخ می دهد و طراحان لباس باید لباس های ارتش انگلستان و روسیه را تهیه می کردند. در این فیلم نزدیک به ۲ هزار دست لباس دوخته شد و برای دکور نیز ۳ گروه مختلف مسئولیت ساخت را برعهده داشتند .

همچنین در این فیلم 12 نوع خودرو از نظامی، کامیون، سواری، آمبولانس، درشکه و... و مربوط به 1916 میلادی ساخته شده است که برا ی ساخت آنها از تمام مستندات و عکس های موجود استفاده شده است.

در آخرین سکانس‌‌های این فیلم صحنه‌های درگیری میان نیروهای جنگلی به فرماندهی میرزاکوچک‌خان جنگلی با نیروهای انگلیسی به خوبی به تصویر کشیده شده است و علیرام نورایی به عنوان کاراکتر اصلی یتیم‌خانه ایران و برایان طرفه مقابل دوربین اصغر رفیعی جم به ایفای نقش پرداخته اند.

مراحل پایانی تدوین و سکوت خبری

پس از اتمام فیلمبرداری، تدوین فیلم از اوائل تیرماه آغاز شده است. در این فیلم سبک تدوین و تولید به گونه ای است که صداگذاری به صورت جداگانه صورت می گیرد.

همان طور که گفته شد، یتیم خانه ایران یکی از عظیم ترین پروزه های سینمای ایران در مبارزه با استعمارانگلیس محسوب می شود، ما با این وجود خبرهای اندکی از این پروژه در فضای هنری منتشر شده است. این کار شاید تعمداً صورت گرفته باشد، زیرا ابوالقاسم طالبی در اثنای تولید فیلم سعی کرد تا می تواند از گفتگو درباره اثرش خودداری نماید .

WWW.YATIMKHANE.COM نیز آدرس اینترنتی این فیلم بی نظیر است، که در آن مجموعه ای از عکس های فیلم و پشت صحنه آن را شامل می شود.

حضور حاتمی کیا در "یتیم خانه ایران"

یکی از اتفاقات جالب در اثنای فیلمبرداری این فیلم که در سال گذشته انجام شد بازدید ابراهیم حاتمی کیا از این پروژه بود. ابراهیم حاتمی کیا کارگردان مطرح سینمای ایران و احسان حسنی مدیرعامل سازمان اوج از لوکیشن فیلم سینمایی «یتیم خانه ایران» بازدید کرده و با بازیگران و عوامل پشت صحنه این اثر سینمایی به گپ و گفت پرداختند .

طبق برنامه ریزی های انجام شده نسخه سینمایی این فیلم و در سی و چهارمین جشنواره بین المللی فیلم فجر به نمایش در خواهد آمد . اما گویا طالبی طرحی دیگر در سر دارد و درباره عدم حضور در جشنواره سی و چهارم فجر می گوید: هدفم جشنواره نیست ولی احتمالا تا آن زمان فیلم را تمام می کنیم و آن را در بخش خارج از مسابقه به نمایش درمی آورم چون بخش مسابقه متعلق به جوانترهاست .

پیش از این ابوالقاسم طالبی به موضوع حضور مستقیم انگلیس در جریان فتنه 88 در قلاده های طلا اشاره داشته است. اما او این بار به قلب تاریخ زده و به ریشه جنایات بیگانگان از جمله انگلیس در گذشته پرداخته است و همین کار را دشوار تر کرده است. باید منتظر ماند تا دید آیا این پروژه عظیم که کارگردانش در آن که به استعمار انگلیس پرداخته است، نظر مخاطبان را به خود جلب خواهد کرد؟