موسیقی ایران برای آزادگان وطن چه خوانده است؟

به یاد ۲۶ مردادماه ۱۳۶۹؛

روز ۲۶ مرداد ماه ۱۳۶۹ خورشیدی ، یکی از روزهای ماندنی و خاطره انگیز در تاریخ معاصر کشور به شمار می رود. به گزارش راه نوا ، رزمندگان سلحشوری که طی هشت سال دفاع مقدس به انحای مختلف در راه دفاع از دین ، مذهب ، ناموس و میهن در نبردی نابرابر و در نهایت در چنگ رژیم بعث عراق گرفتار شده بودند و از آنها با عنوان اسرای جنگی نام برده می شد ، از این روز به تدریج وارد میهن اسلامی شدند و از آن تاریخ با عنوان آزادگان از آنها یاد می شود و همین امر موجب گشت تا در تابستان ۶۹ موجی از شادی و شور و شعف سراسر کشور را فرا گیرد. به همین مناسبت ، پرونده ای موسیقایی تدارک دیده ایم و قطعات موسیقی که طی ۲۵ سال اخیر درباره ورود آزادگان سرافراز به میهن اسلامی اجرا شده اند را معرفی کرده و بعضا مورد ارزیابی مختصر و اجمالی قرار داده ایم.

دانلود

- «یدالله رحمانی» خواننده باسابقه کرد در سال ۱۳۶۹ و به مناسبت آغاز ورود آزادگان به میهن ، قطعه ای محلی با عنوان "ئازاده ی ده لیر" را با سروده ای از خود اجرا نمود.

- گروه سرود «بچه های آباده» به عنوان تنها گروه سرود شاخص دهه ۶۰ همزمان با ورود آزادگان به کشوردر سال ۱۳۶۹ قطعه ای را به این مناسبت تولید و اجرا نمودند.

- "یک آسمان پرنده عاشق" عنوان اثر مشهوری است که با صدای «حسن همایون فال» ، خواننده معروف موسیقی پاپ و سنتی کشور در نیمه های دهه ۷۰ اجرا شد. محمدرضا احمدیان سازنده ملودی و تنظیم کننده این قطعه است و شعر ان توسط سهیل محمودی سروده شده است. این اثر موسیقایی که جزو معروف ترین قطعات به شمار می رود بنا به گفته خواننده آن به مناسبت ورود آزادگان به کشور اجرا شده است. بخشی از شعر : یک آسمان پرنده عاشق / از گرد راه باز رسیدند با بال های روشنی از نور/ وقت پگاه باز رسیدند

- «علی تفرشی» خواننده باسابقه پاپ تا کنون چند اثر در وصف آزادگان اجرا نموده است. - "مسافر خسته" عنوان یکی از این آثار است که توسط فرهاد برنجان آهنگسازی و تنظیم شده است. این قطعه در ساختار پاپ ارکسترال به صورت ملایم ساخته و اجرا شده است. بخشی از کلام این قطعه : لحظه ی رسیدن تو ، توی مرز عشق و رویا / وقت معراج دل من ، توی اون لحظه ی زیبا لحظه ی رسیدن تو ، توی هر فصلی که باشه / فصل پرواز پرستو ، توی اوج آسمونها

- «علی تفرشی» قطعه "اسیر" را نیز درباره ورود آزادگان به کشور اجرا نموده است. داوود نوروزی شاعر این اثر است و کسری معظمی فراهانی به آهنگسازی و تنظیم آن پرداخته است.

- "آزادگان" عنوان دیگر اثر«علی تفرشی» است که درباره ورود آزادگان به میهن با ساختار ارکسترال اجرا شده است. علی بکان آهنگساز و تنظیم کننده این قطعه است. شعر این اثر سروده ناصر فیض است که با عبارت (شکست قفل قفس را) آغاز می گردد.

- «ولی الله قاسمی» خواننده آذری زبان دو قطعه به مناسبت ورود آزادگان به کشور را سال ها پیش اجرا نموده است. "بهار آزادگان" عنوان یکی از این آثار است که با شعری سروده محمود دست پیش اجرا شده است. آهنگساز و تنظیم کننده این قطعه باقر ساورایی است که توسط ارکستر آذربایجانی به رهبری صفرعلی جاوید به اجرا در آمده است.

- "اسیر آزاده" عنوان دیگر قطعه اجرا شده با صدای «ولی الله قاسمی» است که شعر آن توسط محمود دست پیش سروده شده است. آهنگساز و تنظیم کننده و رهبر ارکستر آذربایجانی در این قطعه ، صفرعلی جاوید است. گفتنی است ، هر دو قطعه مذکور با زبان ترکی و گویش آذری اجرا شده اند.

- «حمید غلامعلی» خواننده باسابقه پاپ تا کنون دو قطعه به مناسبت ورود آزادگان به کشور اجرا نموده است. "نوید آزادی" عنوان یکی از این آثار است که این خواننده با همراهی گروه کر اجرا نموده است. محمود شاهرخی شاعر این اثر است و جعفر زعیمی نیکو نیز آهنگساز و تنظیم کننده این قطعه محسوب می شود.

- دیگر قطعه «حمید غلامعلی» در باب این موضوع ، "شب بارون" نام دارد که علی بکان در مقام آهنگساز و تنظیم کننده و سعید موحدیان در جایگاه شاعر به خلق این اثر پرداخته اند . گفتنی است ، این قطعه به مناسبت درگذشت سید آزادگان ، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی اکبر ابوترابی فرد اجرا شده است. این قطعه با این بیت شروع می شود: شب بارون توی زندون / دیدمش با لب خندون …

- قطعه "آزاده مردان" عنوان اثری است با اجرای «محمد گلریز» ، خواننده شاخص انقلابی که در ساختار موسیقی سنتی ساخته و اجرا شده است. احمدعلی راغب آهنگساز این قطعه است و شعر آن سروده محمود شاهرخی است. این شعر با این مصرع آغاز می گردد: فرخنده باد عزم آن توفان سواران …

- در سال ۱۳۸۹ و مناسبت بیستمین سالروز ورود آزادگان به وطن ، «علیرضا افتخاری» ، خواننده مشهور موسیقی اصیل به سفارش بنیاد شهید و امور ایثارگران قطعه "سرود شهیدان" را اجرا نمود. حسن میرزاخانی آهنگساز و تنظیم کننده این اثر است و شعر آن توسط عبدالله جاسبی سروده شده است.

- «حسن فداییان» ، خواننده نام آشنای موسیقی اصیل و محلی قطعه ای با عنوان "آزادگان" را با شعری از محمود شاهرخی اجرا نموده است. احمدعلی راغب به عنوان آهنگساز ، حسین فرهاد پور در مقام تنظیم کننده در خلق این اثر همکاری کردند.

«حمید حامی»، خواننده توانمند پاپ قطعه "قاب آفتاب" را در سال ۱۳۸۴ درباره آزادگان اجرا نموده است. علی بکان آهنگساز و تنظیم کننده این اثر است و ترانه آن سروده سعید حدادیان است. این قطعه در ساختار پاپ ارکسترال ساخته شده و در مجموع اثر قابل اعتنایی است. گفتنی است، قطعه قاب آفتاب ویژه همایش سوختگان وصل اجرا گردیده است.

بخشی از کلام این اثر: زودتر از همه رسیدی ، سیب سرخ انتظاری / تو با فردا بر می گردی ، بیرق سبز بهاری بوسه ی عکس تو هر شب ، روی گونه های خیسم / وقتی که دلم می گیره ، به تو نامه می نویسم

- «علی کوهساری» یکی دیگر از خواننده های کشور است که با همراهی گروه کر قطعه "بازگشت پرستوها" را با موسیقی ناصر چشم آذر اجرا نموده است.

- "پرنده رها" عنوان اثری است با صدای« قاسم افشار» ، خواننده مطرح موسیقی پاپ که در واحد موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما اجرا شده است. حسین میرزایی آهنگساز و تنظیم کننده این اثر است و شعبان کرم دخت نیز شعر این قطعه را سروده است. گفتنی است ، این قطعه در ساختار پاپ ارکسترال اجرا شده است.

بخشی از ترانه پرنده رها : تو معنی شهیدی ، تو راز پایداری / ترنم رهایی ، از نفس تو جاری تو اون دلاوری که ، تن به شکست ندادی / تا آخر حماسه ، مردونه ایستادی

- «محمد عبدالحسینی» ، خواننده توانای موسیقی اصیل اجراکننده قطعه ای به نام "رهایی" بوده است. آهنگساز و تنظیم کننده این اثر حسن میرزاخانی است و حسن عسگری شعر این اثر را سروده است. مطلع این قطعه که ساختار موسیقی سنتی دارد این چنین است: خاک ما گلشن است ، چشم ما روشن است

- در سال ۱۳۸۹ و به مناسبت بیستمین سالروز ورود آزادگان به کشور، موسسه پیام آزادگان قطعه ای موسیقایی با عنوان "یک افق یک پنجره" را تهیه و تولید کرد که توسط «علی لهراسبی» خواننده نام آشنای پاپ اجرا شد. شاعر این اثر عبدالجبار کاکایی است. گفتنی است ، در بخش پایانی این اثر پاپ علی لهراسبی به دکلمه بخشی از ترانه نیز پرداخته است.

بخشی از ترانه این اثر : یه افق یه پنجره یه چار دیواره / اگه خوب اگه بد چاره نداره آسمونیه این اتفاق بی کبوتر / سایه بون سایه بون ِ یه دلاور

بخشی از دکلمه : دوست داره بره با دستای اسیرش / سر بذاره روی دستای پیرش

- «اسماعیل شاهی» خواننده کرد قطعه ای به نام "چاوه ای" را به مناسبت ورود آزادگان به کشور اجرا نموده است.

- در صدا و سیمای همدان «محمد مطلب» قطعه "آزادگان" را با ساختار پاپ اجرا نموده است. آهنگساز این اثر سیاوش تیرائیان است.

- «جاوید عسگری» خواننده نام آشنای پاپ صدا و سیما قطعه "مسافر سپیده" را با موضوع آزادگان اجرا نموده است. محمد جواد سام نژاد آهنگساز و تنظیم کننده این قطعه است و شعر آن توسط داوود نوروزی سروده شده است. بخشی از کلام این قطعه : ای مسافر سپیده ، بخون آواز شکفتن / جاده عاشق صداتِ ، بشکن این سکوت و بشکن

- "حماسه سازان" عنوان اثری است ساخته رمضان عظیمی و با اجرای «گروه کر» که شعر آن توسط حمید سبزواری سروده شده است.

- "سرو آزاده" عنوان اثری است به خوانندگی «حسین گل زرد» در واحد موسیقی و سرود صدا و سیمای مرکز فارس که در ساختار موسیقی محلی درباره آزادگان اجرا شده است. داوود فتحعلی زاده آهنگساز و تنظیم کننده و شاعر این اثر می باشد.

- خانه سرود انقلاب اسلامی سال ۹۲ به مناسبت سالروز درگذشت حجت الاسلام ابوترابی قطعه ای با عنوان "سرود آزادگان" را تولید نمود.

***

فیلم ها ، سریال ها و مستندها ؛ بوی پیراهن یوسف…

طی دو دهه اخیر برخی سریال ها و مستندهای تلویزیونی و فیلم های سینمایی با موضوع آزادگان ساخته شده است که برخی از این آثار دارای تیتراژهای با کلام و یا موسیقی های بدون کلام مشهوری بوده اند که در ادامه به این معرفی آثار می پردازیم:

فیلم سینمایی "بوی پیراهن یوسف" ساخته «ابراهیم حاتمی کیا» در سال ۱۳۷۴ مشهورترین اثری است که با موضوع بازگشت آزادگان ساخته شده است. موسیقی درخشان این اثر توسط «مجید انتظامی» ساخته شده و در ضمن مشهورترین موسیقی آثار تصویری مرتبط با بازگشت آزادگان به کشور همین اثر منحصر به فرد است که دارای ویژگی های دیگری نیز می باشد. این اثر موسیقایی جزو شاخص ترین موسیقی های فیلم های سینمایی تاریخ سینمای ایران است؛ و همچنین جزو برترین ساخته های مجید انتظامی است و در انتها این که موسیقی فیلم بوی پیراهن یوسف به بهترین نحو ساخته شده و جزو ماندگارترین نغمه های تاریخ موسیقی کشور محسوب می شود. گفتنی است ، در تنظیم این اثر موسیقایی انتظامی از سازهای ویلون ، ویلون آلتو ، ویلون سل ، کنترباس ، هورن ، ترومپت ، دف ، گیتار و پیانو استفاده نموده است. همچنین گروهی کر متشکل از ۳ خانم و یک آقا در کنار تک خوان این مجموعه که علی تفرشی بوده است به هنرنمایی پرداخته اند. لازم به ذکر است ، آلبوم موسیقی این فیلم سینمایی برای نخستین بار در سال ۱۳۷۵ منتشر شد و تا به امروز چندین بار ، بازنشر و توزیع گردیده است.