۴ سبک فرزندپروری

امیرمحمد شهسوارانی اظهار داشت: تربیت فرزندان از جمله مسائل اساسی در زندگی خانوادگی است که در متون تخصصی به آن فرزندپروری گفته می‌شود. منظور از فرزندپروری رویه‌های ثابت و پایدار کلی در کنش‌های والدین هنگام برخورد تربیت فرزندان خود در شئون خصوصی و اجتماعی زندگی خانوادگی است. وی افزود: فرزندپروری در حقیقت تصمیم‌گیری خودآگاه یا ناخودآگاه اعمال مجموعه رفتاری خاص نسبت به فرزندان است. این متخصص حوزه بهداشت روان اغلب رفتار والدین را که موجب بروز کنش‌های ناخوشایندی در فرزندان‌شان می‌شود ناخودآگاه دانست که در حقیقت عکس خواسته آنها است. این روانشناس ادامه داد: این امر به دلیل کمبود آموزش‌های کافی در حوزه فرزندپروری است و به دلیل اهمیت آموزش‌های اجتماعی شدن اولیه در خانواده که توسط والدین صورت می‌گیرد، پی‌ریزی سبک‌های شخصیتی در آینده مستقیماً ناشی از سبک‌های فرزند‌پروری است. شهسوارانی گفت: عامل مهم در فرزندپروری حفظ و ثبات رویه‌ها و شیوه‌های برخورد با کودکان است. زمانی که والدین رویه خاصی در برخورد با فرزند خود نداشته باشند یا رویه‌های خود را در هر موقعیت خودآگاه یا ناخودآگاه تغییر دهند درگیر سبک تربیتی منتج به ناایمنی در کودک شده و احساس عدم امنیت را در وی ایجاد می‌کند. این متخصص حوزه بهداشت روان تصریح کرد: سبک‌های ناایمن در نوجوانی و بزرگسالی و حتی برخی مواقع کودکی منجر به بروز اختلالات عصب روانشناسی از جمله اختلالات کنترل تکانه، رفتارهای ایذائی، مشکلات بیش‌فعالی و نقص توجه و اختلالات روان‌پریشانه خواهد بود. وی افزود: در مقابل ‌آن حفظ رویه‌های پایدار و ثابت منجر به دوام و بقای ویژگی‌های مثبت شخصیتی در کودک خواهد شد. سبک‌های والدی به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شود بهترین سبک والدی سبک والدی قاطع و اطمینان‌بخش است؛ در این سبک والدی والدین در عین حال که انتظارات عملکردی، رفتاری و کنشی بالایی از فرزند خود دارند پاسخگویی بالایی نیز به نیازهای واقعی او دارند. این روانشناس گفت: در این سبک فرزندپروری والدین با کودک خود در طی ساعات روز زمان زیادی را صرف کرده و بیشتر اوقات علت‌های کارها را برای او توضیح می‌دهند همچنین در صورت اعمال محدودیت برای فرزندان والدین دلایل این محدودیت‌ها و همچنین فعالیت‌های جایگزینی که کودک می‌تواند انجام بدهد را بیان خواهد داشت. وی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که در سبک فرزندپروری قاطع و اطمینان‌بخش والدین تا جای ممکن از «نکن‌ها» به میزان بسیار کمی استفاده نموده و «می‌توانی‌ها» به میزان بسیار زیادی بهره می‌برند. این روانشناس با تاکید بر اینکه سبک فرزندپروری قاطع و اطمینان‌بخش نیازمند مطالعه مداوم و کسب دانش فعال از محیط توسط والدین است،‌ تصریح کرد: والدین برای افزایش معلومات عمومی می‌توانند کتاب‌های دایره‌المعارفی مصور ویژه کودکان و نوجوانان را تهیه کنند و با مطالعه پیشاپیش و بحث کردن در مورد آنها در محیط خانه و کودک این سبک تربیتی را تقویت کنند. باید در نظر داشت در سبک فرزندپروری قاطع و اطمینان‌بخش لازم است والدین در صورت اعمال محدودیت و همین طور در هر لحظه و جایی که کودک سؤالی داشت پاسخی مقتضی متناسب با سن کودک به وی ارائه دهد. وی ادامه داد: فرامین و دستورهای رفتاری برای انجام دادن یا انجام ندادن یک کار به کودک در این سبک بسیار کوتاه و مختصر است و به طور معمول فقط از یک دستور رفتاری استفاده می‌شود به عنوان مثال «دست‌هایت را بشوی»، «لباس‌هایت را جمع کن»، «تکالیف مدرسه‌ات را انجام بده»، «در اتاقت بازی کن»، بهتر است از «دست‌هایت را بشوی، لباس‌هایت را جمع کن، تکالیف مدرسه‌ات را انجام بده و در اتاقت بازی کن». وی افزود: چون زمانی که دستورات رفتاری به کودک بیش از یک الی دو مورد شود معمولاً کودک فقط آخرین گزینه را در ذهن خود نگه می‌دارد به گونه‌ای که در مثال دستورات طولانی ما کودک فقط متوجه «در اتاقت بازی کن»‌ می‌شود. این متخصص حوزه بهداشت روان خاطر نشان کرد: آخرین نکته مهم در سبک فرزندپروری قاطع و اطمینان‌بخش این است که والدین هرگز از تنبیه بدنی و بدگویی علیه اعضای خانواده استفاده نکنند برای دریافت راهنمایی‌های لازم و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سبک پروری قاطع و اطمینان‌بخش می‌توان در کنار کتاب‌های راهنمای فرزندپروری به متخصصان بهداشت روان و روانشناسان بالینی کودک مراجعه کرد. منبع: فارس