سقوط استان ادلب، مشابه سقوط موصل؟!

گروه بین الملل فردا - گروه های معارض سوری به سرکردگی گروه تروریستی «جیش الفتح» وابسته به دولت ترکیه و همپیمان سازمان تروریستی القاعده، موفق شد مهم ترین شهر باقیمانده در استان ادلب را تصرف کند و به این ترتیب، فار نخست پروژه جدید ترکیه با همراهی عربستان سعودی برای سقوط دولت بشار اسد را با موفقیت به مراحل پایانی برساند.

پایگاه خبری تحلیلی فردانیوز پیش از این در گزارشی اعلام کرد فاز پروژه جدید اردوغان برای احیای سلطنت عثمانی و سقوط نظام حاکم بر دمشق، اشغال کامل استان ادلب است. ( + ) با سقوط کامل استان ادلب، ارتش سوریه مسیر ارتباطی زمینی به استان حلب را به طور کامل از دست می دهد و مخالفان می توانند نیروهای وفادار به بشار اسد را در این استان محاصره کنند. در این مرحله، نیروهای جدید آموزش دیده از خاک ترکیه وارد سوریه می شوند و می توانند با اشغال کامل استان حلب، «دولت سوریه شمالی» را به پایتختی شهر «حلب» تشکیل دهند.

در نقشه فوق، استان ادلب در میان استان های سوریه مشخص شده است

در همین زمینه، ترکیه با تشکیل ستاد فرماندهی مشترک «جیش الفتح» برای جریانات معارض در سوریه و ائتلاف آن با سازمان تروریستی القاعده و شاخه نظامی آن در سوریه (جبهه النصره) در قدم اول، اشغال کامل استان ادلب را در دستور کار قرار داد. بعد از تصرف شهرهای مرکزی و شمالی این استان، دو روز قبل جیش الفتح موفق شد آخرین شهر بزرگ این استان (شهر اریحا) را نیز فتح کند و به این ترتیب طی روزهای آینده، تنها پاکسازی چند روستا را در دستور کار دارد تا فاز اول این سناریو با موفق به پایان برسد.

در صورت اشغال کامل استان ادلب، تمام شبکه های ارتباطی شهر حلب به سمت جنوب تحت سیطره معارضان خواهد بود و نیروهای ارتش، در محاصره کامل گرفتار خواهند شد.

در جریان فتح شهر اریحا، خیانت های فرماندهان میدانی و استانی ارتش سوریه کاملا بارز بود. در حالی که حدود 250 نظامی در یک بیمارستان در جنوب غربی جسر الشغور نزدیک به یک ماه مقاومت کرده بودند، شهر اریحا طی کم تر از 8 ساعت سقوط کرد و از این حیث، یک رکورد جدید در خیانت های میدانی فرماندهان ارتش سوریه رقم خورد! شهر مرکزی «ادلب» تنها 3 روز در برابر گروه های تروریستی «جیش الفتح» و «جبهه النصره» مقاومت کرد. شهر جسر الشغور در حالی که نیروهای نظامی الدب نیز به آن پناه آورده بودند، تنها 2 روز در برابر معارضان مقاومت کرد. این در حالی است که تنها در بیمارستان جسر الشغور، حدود 250 نظامی ارتش سوریه نزدیک به یک ماه مقاومت کرده بودند. در شهر کوچک «سراقب» با جمعیت 40هزار نفر، تنها حدود 400 نظامی ارتش سوریه حضور داشتند، با این حال نزدیک به 12 روز در برابر تروریست های مهاجم مقاومت کردند و بالاخره تروریست ها با باز کردن یک راه مواصلاتی به استان حماه، زمینه خروج نظامیان را فراهم کردند و به این ترتیب شهر مزبور سقوط کرد. مقایسه شهرهای اصلی - که ارتش از تجهیزات سنگین برخوردار بود - با شهرها و ساختمان های کوچک به خوبی می تواند نقش «خیانت افسران» را برجسته سازد.

شهرهای مهم استان ادلب

در حال حاضر، تمام شهرهای اصلی سقوط کرده اند و تنها شهرهای کوچک و روستاها - در کنار فرودگاه نظامی جنوب غربی اریحا - در کنترل نظام سوریه باقی مانده است.

ترکیب جمعیتی استان ادلب (به استثناء دو روستا و بخشی از شهر اریحا) به صورت یکدست سنی با غلیه شدید افکار سلفی است. در دوره نخست اصلاحات بشار اسد، تلاش شد فرماندهان نظامی و کارگزاران اجرایی هر استان، از عوامل محلی آن استان - وابسته به شعبه حزب بعث آن استان - انتخاب شوند. در نتیجه در استان ادلب نیز فرماندهان سنی مذهب بومی این استان در رده های عالی استانی ارتش قرار گرفتند. در پی سقوط شهر حلب در سال 2012، فرماندهی کل ارتش سوریه در راستای بازسازی ارتش این کشور، معیارهای توانایی نظامی و وفاداری به کشور و نظام را در چینش فرماندهان برجسته تر کرد؛ اما باز هم ادلب - در کنار دو استان دیگر - کم تر دستخوش تغییر شدند.

ا

ز ابتدای نقشه جدید ترکیه برای استان ادلب، افسران امنیتی ترکیه بحث «تطمیع فرماندهان استانی و میدانی ارتش سوریه» را در دستور کار قرار دادند. ترکیه در تحلیلی که آن را منتشر کرده است، به صراحت نوشت بر خلاف نیروهای پرسابقه ارتشی سوریه که در استان های حلب، حمص و استان های غربی و جنوبی حضور دارند، در بقیه مناطق سوریه عمدتا فرماندهان یا از روی تطمیع یا به هدف دستیابی به رده های بالاتر با ارتش سوریه همکاری می کنند و «تطمیع فرماندهان» به صورت ویژه در دستور کار قرار گرفت. در این راستا، دولت سعودی دلارهای باد آورده را به فرماندهان خائن هدیه می دهد و شبه نظامیان وابسته به ترکیه وظیفه حفاظت و امنیت خانواده های فرماندهان را بر عهده دارند. فرماندهان با کم کاری و تصمیمات نادرست، زمینه سقوط استان را فراهم می کنند؛ اما همزمان وانمود می کنند که در برابر شورشیان مجبور به عقب نشینی شده اند.

ترکیب جمعیتی استان ادلب گرایش شدیدی به سمت سلفی گری دارد.

تعدادی از غیرنظامیان اصطلاحا میانه رو(!) در شهر «معرة النعمان» به مناسبت اشغال شهر اریحا جشن گرفتند و در آن، خواهان بریده شدن سرهای تمام شهروندان شیعه و علوی شدند!

در جریان سقوط شهر اریحا، نیروهای معارض شبانه به این شهر حمله بردند. در حالی که دست کم از سه هفته قبل، این حمله قابل پیش بینی بود، فرماندهان محلی ارتش سوریه آن را «غافلگیر کننده» خواندند و فورا دستور عقب نشینی را دادند. تنها نیروهای دفاع مدنی و معدودی از نظامیان جنبش جزب الله در محلات شیعه نشین اریحا در برابر تروریست ها مقاومت کردند و زمانی که سقوط کامل شهر برای آنان مسجل شد، توانستند خود را به فرودگاه نظامی حاشیه شهر برسانند تا در آن جا در برابر تروریست ها بجنگند.

حتی در بیانیه ستاد فرماندهی جیش الفتح نیز تلویحا به نقش محسوس خیانت های فرماندهان میدانی اشاره شده است. در این بیانیه آمده است: «در جریان آزادسازی شهر اریحا، مجاهدان از سه محور به شهر حمله بردند و سرعت عمل در تمام این محورها به اندازه ای بود که تمام مأموران گیت های بازرسی و محافظت ارتش غافلگیر شدند. در نتیجه تا رسیدن به مناطق مرکزی و جنوبی شهر، هیچ درگیری جدی گزارش نشد.»

آیا شهر زیبا و تاریخی اریحا، در دوران سیطره گروه های سلفی - مشابه دیگر شهرهای استان ادلب - ویران خواهد شد؟

اما در این زمینه، دو آمار مهم نیز وجود دارد که شایسته است مورد توجه ویژه قرار گیرد. خبرگزاری سانا وابسته به دولت بشار اسد، در گزارشی با «تاکتیکی خواندن عقب نشینی ارتش از اریحا» به نقل از منابع آگاه نوشت: «سرعت ضربتی عقب نشینی به اندازه ای بود که حتی پدافند هوایی و توپخانه ای ارتش نیز وارد عمل نشد و نظامیان می توانستند به سرعت از طریق زمین، خود را به مناطق امن برسانند.» فارغ از ادبیات این خبرگزاری، نکته مهم «عدم مشارکت گردان های توپخانه ای و نیروی هوایی» در دفاع از شهر اریحاست.

نکته دوم قابل ذکر، به آمار اندک کشته شدگان ارتش برمی گردد. در بیانیه رسمی جیش الفتح، آمار کشته شدگان ارتش سوریه در نبرد اشغال اریحا، «حداقل 18 نفر» گزارش شده است که حتی از آمار کشته شدگان نبردهای بسیاری از روستاها هم کم تر است. این که در جریان سقوط شهری با حدود 60هزار نفر جمعیت و 5هزار سال سابقه، تنها 18 نفر کشته شوند در خور تأمل است و به نظر می رسد قریب به اتفاق کشته شدگان نیز به محلات شیعه نشین و علوی نشین شهر برگردد که در برابر مهاجمان، نزدیک به 6 ساعت مقاومت کرده بودند.

حامیان شناخته شده بشار اسد در شبکه های اجتماعی، به صراحت از خیانت فرماندهان ارتش سوریه و لزوم برخورد با آنان سخن می گویند.

بازتاب سقوط اریحا در شبکه های اجتماعی به اندازه ای منفی بوده است که حتی تعدادی از حامیان جدی بشار اسد خواهان استعفای وزیر دفاع و "اعدام فرماندهان فراری از شهر" شده اند!! در این زمینه، یکی از کاربران با نام «ابو هادی عدوان» که عکس های خود را با لباس نظامی گردان های دفاع مدنی استان لاذقیه منتشر کرده است، رسما از رئیس جمهور سوریه خواسته است شخصا وارد عمل شود و دستور «اعدام فراریان اریحا به جرم خیانت» را صادر کند. «علی العلی» نیز که یکی از رزمندگان شیعه فعال در سوریه است، با کنایه به وزیر دفاع از او خواسته است با استعفا، راه را برای برخورد با خائنان باز کند.