سرمقاله امروز کیهان: پای آزمون همدلی

انتخاب عنوان «همدلی و همزبانی ملت و دولت» برای سال 94 از سوی رهبر عزیز انقلاب را نباید در محدوده یک شعار ساده تلقی کرده و به ارزیابی نشست. تأکیدات حضرت آقا در پیام نوروزی و سپس تشریح ابعاد موضوع در سخنرانی اول فروردین در حرم مطهر رضوی(ع) و سرانجام ورود جزئی‌تر به این عنوان مهم در سخنرانی تاریخی و فراموش ناشدنی پنجشنبه 20 فروردین، نشان از آن دارد که همدلی و همزبانی در سال جاری، بیش از همیشه نقش‌آفرین و تأثیرگذار بوده و در رسیدن جامعه به اهداف متعالی و بلند خود مؤثر است.

یقیناً التزام عملی به لوازم این رویکرد وحدت‌آفرین، مهم‌تر از تکرار دائمی و بدون پشتوانه آن است. این موضوع هم از سوی دولتمردان و هم از سوی آنان که سلیقه و مشربی غیر از مشرب دولتیان دارند، مهم و لازم‌الاجراست وگرنه ماندن در مرز کلام و استمرار روش‌های پیشین، دردی را دوا نمی‌کند. باید همت کرد و از جان و دل به این مهم پرداخت و منتظر آثار و برکات آن بود. رهبر انقلاب در اجتماع نورانی روز میلاد حضرت زهرا(س) فرمودند: «همدلی و همزبانی که ما گفته‌ایم یک چیز زورکی نیست، یک چیز دستوری نیست که کسی دستور بدهد که؛ مردم! همدلی کنید، مردم هم بگویند: چشم! این همدلی نمی‌شود. همدلی مثل یک گل است. مثل یک نهال بوته گل است. باید نهال آن را نشاند در زمین، بعد از آن مراقبت کرد، آن را آبیاری کرد، از لطمه زدن به آن باید جلوگیری کرد تا این همدلی رشد کند. بدون این، همدلی نخواهد شد...»

این سخنان از نخستین روز پیام نوروزی تاکنون، مورد توجه بخش‌های مهمی از جامعه قرار گرفته و با تمرکز مشفقانه و دلسوزانه به ارائه راهکارها برای تحقق آن پرداخته و سعی در التزام عملی به آن داشته و دارند. اما نمی‌توان پنهان کرد که این همه ماجرا نیست! واقعیت این است که در همین مدت کوتاه، عده‌ای نشان داده‌اند که علیرغم نیاز حیاتی جامعه به همدلی و همزبانی دولت و ملت، نمی‌خواهند یا نمی‌توانند در این عرصه گام بردارند و شماری از آنان اصرار دارند که به خیال خودشان دودستگی و چند دستگی را در جامعه ایجاد کنند! گرچه این روش‌ها در نهایت به نتیجه نمی‌رسد اما نباید تردید کرد که هر عملی برای دلسرد کردن مردم و یا ایجاد شکاف در جامعه، تیز کردن شمشیر دشمن است گرچه بیان مصادیق این رفتارهای نامناسب، موجب تکدر خاطر است اما اشاره به برخی مصادیق می‌تواند به شناخت افراد و میزان پایبندی آنها به انتظارات مردم کمک کند.

1- یقیناً یکی از مصادیق همدلی، احترام به مقدسات یک جامعه و تلاش برای تکریم آن است. حال کسی را در نظر بگیرید که همین چند ماه قبل، فردی موهن به ساحت مقدس امام راحل را بعنوان مشاور ارشد خود برگزیده و البته او را به مسئولیت مرکز اسناد دانشگاه آزاد اسلامی هم گمارده بود و اکنون- و البته همان زمان هم- خود را یار صدیق حضرت امام(ره) دانسته و هر از گاهی از آن عزیز سفر کرده و اطرافیان درگذشته‌اش، خاطره‌ای در تعریف و تأیید خود نقل می‌کند که در مواردی وهن به ساحت امام است! بی آنکه بر صحت آن سند و گواهی وجود داشته باشد! مراجع قانونی و رسمی هم که باید به این دست سخنان واکنش نشان دهند، در سکوت مطلق مشغول صرف بودجه‌های کلان میلیاردی برای تماشای اهانت به ساحت امام راحل هستند! آیا این روش همدلی و همزبانی با مردم است و آیا می‌شود از کسی که به مقدسات او توهین می‌شود، انتظار همدلی داشت؟

2- رهبر عزیز انقلاب در سخنان نوروزی خود، یکی از راه‌های ایجاد و تقویت همدلی بین مردم و دولتمردان را، احترام به منتقدان، پاسخگویی محترمانه، پرهیز از تحقیر و عدم اهانت به آنها دانستند. حال اگر مشاور ارشد رئیس جمهور که منطقاً باید پایبندترین فرد به این رهنمود باشد و بیش از هرکس به تقویت همدلی دولتمردان و مردم اهتمام کند، ناگهان و تنها چند روز پس از سخنان رهبر انقلاب، وارد معرکه شود و منتقدان را با انواع اتهامات بنوازد، همدلی اتفاق افتاده است!؟ در شرایطی که همه منتقدان سند لوزان، بالاتفاق معتقدند مهمترین نقطه ضعف آن سند، «عدم لغو یکباره تحریم‌ها»ست، جناب مشاور می‌گوید منتقدان ناراحتند چون با لغو تحریم‌ها، راه بخور‌بخور آنها بسته می‌شود! این سخن از یکسو نشان‌دهنده دانش سطحی و آگاهی ‌کم‌دامنه این مشاور ارشد از مباحث روز و نگرانی‌های دلسوزان انقلاب است و از دیگر سو نشان‌دهنده میزان تلاش وی در ایجاد همدلی بین دولت و مردم است!

3- رهبرمعظم انقلاب، در دیدار تاریخی 20 فروردین 94، آگاهی‌بخشی به مردم در مورد جزئیات مذاکرات را مصداق همدلی دانستند. «من به خود مسئولین هم گفته‌ام، همین چند روز، مسئولین باید بیایند مردم را و بخصوص نخبگان را از «جزئیات» و «واقعیات» مطلع کنند. ما چیز محرمانه نداریم. چیز مخفی نداریم این مصداق همدلی با مردم است، همدلی که ما گفته‌ایم» این یکی از صریح‌ترین و غیرقابل تأویل‌ترین فرمایشات رهبری است که بی‌تردید عمل به آن به خوشحالی مردم و تحکیم همدلی با دولت می‌انجامد. حدود یک هفته پس از این فرمایشات چه اتفاقی افتاده و مردم چقدر در جریان «جزئیات» قرار گرفته‌اند؟ کدام مقام رسمی دولتی، کدام منتقد واقعی را به گفتگو دعوت کرده است؟! چرا علیرغم تصریح رهبر عزیز انقلاب، هنوز «فکت‌شیت ایرانی» منتشر نشده است؟ اینکه عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای صراحتا می‌گوید: «انتشار فکت‌شیت، مذاکرات را مختل می‌کند»!، به معنی بی‌اعتمادی به مردم نیست؟! چرا که فکت‌شیت، سند مبین جزئیات مذاکرات است و قطعا آمریکایی‌ها، در جریان ریز آن هستند، پس اطلاع چه کسی قرار است مذاکرات را مختل کند!؟ یعنی آمریکایی‌ها که فکت‌شیت- ان‌شاءالله دروغ- خود را منتشر کرده‌اند، نمی‌دانستند که انتشار آن به مختل شدن مذاکرات می‌انجامد!؟ این رفتار، شایعه و قرینه رایج این روزهای جامعه را تقویت می‌کند که «در آنجا خبری بوده که حتی نمی‌شود به صراحت بیان کرد!» و اگر چنین نیست- که امیدواریم نباشد- چرا حقیقت را با مردم در میان نمی‌گذارید؟! قطعا پایبندی به این دستور صریح رهبر انقلاب، همدلی و همراهی مردم را با دولت به سرعت افزایش می‌دهد.

4- بیان کید و مکر دشمن، از جمله راه‌هایی است که می‌تواند جامعه‌ای هم‌دل و منسجم در برابر هر توطئه و خصومتی ایجاد کند. رهبر عزیز انقلاب نیز بارها بر عدم اعتماد به دشمن و پرهیز از خدعه آنها تأکید ورزیده و مسئولان را از آن برحذر داشته‌اند. هرچه این موضوع تبیین شود، مردم بیش از گذشته به ماهیت دشمن پی برده و بطور طبیعی با دولت خود برای غلبه بر مشکلات همدل می‌شوند. حال اگر اراده‌ای جدی برای پنهان کردن مکر دشمن و بالش نرم زیر سر جامعه گذاشتن وجود داشته باشد، این راه به همدلی ختم خواهد شد!؟ توافق ژنو در پائیز 92 منعقد و براساس آن مقرر شد تا پایان مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی، هیچ تحریم دیگری از سوی 5+1 علیه ایران وضع نشود. اما بررسی اسناد آشکار و اعلام شده حریف نشان می‌دهد که در طول یکسال و نیم گذشته، بیش از یکصد تحریم‌ درخصومت با مردم ایران اعمال شده است! همین چند روز پیش هم 32 شرکت و یک بانک ایرانی توسط اتحادیه اروپا تحریم شد! حال اگر کسی به روش‌های مختلف این عهدشکنی و خدعه دشمن را از مردم پنهان کند و یا حداکثر با الفاظی مثل «غیرمسئولانه»، «خلاف روح توافق» و... با آنها برخورد کند چقدر در بیداری مردم و همدل کردن واقعی آنها با دولت محترم گام برداشته است!؟ آیا می‌توان مردم را با وعده‌های موهوم بهبود اقتصادی و گشایش در معیشت در صورت توافق- بصورت مقطعی- همدل کرد و اصلا نگران این نبود که تنها چند روز پس از پایان گفتگوها معلوم می‌شود که قرار نیست هیچ تغییری در زندگی آنها رخ بدهد!؟ در شرایطی که حتی ایالت‌های مختلف آمریکا رسما اعلام کرده‌اند با سلیقه خود درباره تحریم‌ها تصمیم می‌گیرند! آیا این نوع رفتار به همدلی می انجامد یا به باور عمومی نسبت به دولتمردان آسیب می‌رساند؟ اینجاست که به خوبی می‌توان راز تاکید رهبر انقلاب در محرم دانستن مردم را دانست و به اهمیت آن برای همراهی با دولت در هر شرایطی پی برد. یقینا اعتماد مردم بالاترین سرمایه هر دولتی است.

البته در این بین هستند کسانی که صادقانه با مردم از خدعه دشمن می‌گویند و می‌کوشند مردم را آگاه‌تر از قبل کنند. بعنوان نمونه -که متاسفانه این نمونه پر تعداد نیست- باید به سخنان وزیر محترم نفت اشاره کرد که صراحتا اعلام کرده آمریکایی‌ها علیرغم تعهداتشان در توافق ژنو، در بحث بیمه نفتکش‌ها و نیز وصول درآمد نفتی، به تعهداتشان عمل نکرده‌اند. این سخن صادقانه از زبان یک مقام ارشد ایرانی می‌تواند بار دیگر به مردم یادآوری کند که با چه دشمنی دست به گریبانند و تنها راه‌ چاره، ایجاد انسجام داخلی و همدلی مشفقانه با دولت است.

درباره همدلی گفتنی‌ فراوان است اما هیچ‌چیز بهتر از عمل به فرمایشات صریح رهبری دراین‌باره نیست و اکنون که کمتر از یک ماه از سال گذشته، می‌توان- و باید- با همه وجود برای تحقق آن تلاش کرد تا دولت بتواند، با سرمایه اعتماد عمومی به حل مشکلات بپردازد.

حسین شمسیان