'ابوزینب' روایتگرشاهنامه حماسی عصرمعاصر

جهان: ابوزینب داستانی واقعی از زندگی یک خانواده ای لبنانی است که در سال های ۱۹۸۲ تا ۲۰۰۰ یعنی سال های اشغال جنوب لبنان توسط اسراییل در روستایی تحت اشغال زندگی می کنند. "عامل" بعد از مدت ها دوری از کشور به همراه همسرش به نزد خانواده بر می گردد تا زندگی آرامی را در کنار خانواده شروع کند، از لحظه ورود با نامی آشنا می شود که لرزه به اندام اسراییلی ها انداخته و آنها را مجبور کرده است تا با تمام توان برای پیدا کردن سرنخی از او منطقه را زیر و رو کنند، "عامر" دیگر برادر وی در کویت است و "ریاض" برادر دیگرش در زندان اسراییلی خیام، او به محض ورود به روستا با تماس "ابوخلیل" یکی از نیروهای مقاومت مواجه می شود و به توصیه خواهرش-که از اعضای مقاومت است- به دنبال "ابوخلیل" می رود، عامل در این همراهی متوجه می شود که ابوزینب در اصل برادر خود او "عامر" بوده است که مدتی قبل در عملیاتی استشهادی به شهادت رسیده است و هویت واقعی او مخفی نگه داشته شده، این راز چهارده سال حتی برای پدر "عامر" فاش نمی شود تا اینکه در سال ۲۰۰۰ جنوب لبنان آزاد می شود و برای اولین بار سید حسن نصرالله هویت واقعی ابوزینب را در یک سخنرانی افشا می کند.

فیلم از منظر یک درام خانوادگی به موضوع مقاومت نگاه کرده است و بیش از همه اتفاقات بر حول محوریت مادر خانواده شکل می گیرد، مادری که از ابتدا راز واقعی ابوزینب را می دانسته است و خود برای عملیات استشهادی او را بدرقه کرده اما چهارده سال این راز را در سینه مخفی نگاه داشته است، صلابت، شجاعت، غیرت، فداکاری، مهر و عطوفت مشخصه های بارز این مادر است، گویی که بیش از ابوزینب این مادر اوست که در پیروزی حزب الله نقش داشته ، مادری که با رفتن پسرش به سوی عملیات "گویی که جانش می رود" اما به رسم حسینی و زینبی، شهادت فرزند خود را پیش کشی ناقابل به درگاه الهی قلمداد می کند و خبر شهادتش فرزندش را با دعای "اللهم تقبل منا هذا القربان" پذیرا می شود. "علی غفاری" این بار هم بعد از "استرداد" ثابت کرد که کارگردان کاربلدی است، "ابوزینب" بعد از باز تدوینی که برای جشنواره سی و سوم فجر انجام داده و تغییراتی که نسبت به جشنواره مقاومت در آن اعمال شده است، از جمله معدود فیلم های خوش ساخت و با مضمون جشنواره امسال محسوب می شود. میزانس بندی درست، شخصیت پردازی مناسب، استفاده بجا از موسیقی متن، بازی خوب، توالی ریتمی غیر خسته کننده، حرکت های دوربین، جلوه های ویژه و فلش بک های بجا از جمله نکات قوت فیلم است.

"ابوزینب" یک فیلم داستان داراست که فیلمنامه منسجمی دارد و برخلاف فیلمنامه های رایج یک داستان دو خطی نیست... این فیلم از دریچه متفاوتی به موضوع مقاومت نگاه می کند و از منظر خانوداگی به این موضوع می پردازد، امتزاج احساسات رقیق خانواده، اعم از مادر و پدر و خواهران و برادران با موضوعی همچون عملیات استشهادی باعث شده است تا مخاطب در لحظه به لحظه فیلم بتواند خود را با شخصیت های داستان همراه و همدل کند. دلهره های خواهر، دل نگرانی های برادر، دلواپسی های پدر و دلدادگی های مادری که صبورانه همه اعضای خانواده را دلداری و تسکین می دهد. سکانس های آخر که همراه با صحنه های واقعی آزادی زندانیان از زندان خیام است به گونه ای است که تطبیق زمانی دو تصویررا مشکل می کند و این به رئال شدن فضای فیلم کمک کرده است. رفت و برگشت های زمانی که در روایت فیلم وجود دارد باعث ایجاد گره های داستانی شده است که مخاطب را بیشتر درگیر داستان می کند و در عین حال موجب نمی شود فیلم ضرب آهنگ خود را از دست بدهد. در واقع فیلم روایت داستان شهادت ابوزینب از زبان اشخاص مختلفی است که هر یک در مقطعی از زمان کنار ابوزینب بوده اند و حال برای برادر او از ابوزینب می گویند. این تجربه فیلم سازی با کادر و بازیگران غیر ایرانی، برای "غفاری" تجربه موفقیت آمیزی بوده است و او توانسته به خوبی از بازیگران بازی بگیرد. علاوه بر این پرداخت به موضوعی مثل مقاومت و و ساخت آن در خارج از کشور با عوامل غیر ایرانی و صداگذاری به زبان اصلی باعث شده است تا این فیلم بیش از آنکه یک اثر داخلی صرف باشد، کارکرد های خارجی برای اکران در کشورهای دیگر را نیز پیدا کند.

بی شک جریان مقاومت لبنان همچون هشت سال دفاع مقدس، گنجینه بی بدیلی از مفاهیم و مضامین است که هر کدام می توان سوژه یک اثر هنری فاخر باشد، پیچیدگی این جریان و منظومه اتفاقات آن به گونه ای است که برای هر ژانر و قالب هنری سوژه های نابی دارد، از موضوعات خانوادگی تا جاسوسی و نظامی... جریانی که تمام مدت عمر پربرکت خود را در جغرافیای زمینی محدودی که از هر حیث زیر چشمان تیز بین دستگاه های جاسوسی اسراییل و هم پیمانان داخلی و خارجیش است، گذرانده و درهمین شرایط روز به روز به توان های رسانه ای، فرهنگی، زیر ساختی، علمی و نظامی خود افزوده است، باید در روستاهای شیعه نشین لبنان از بقاع تا بعلبک و باتولیه و در بخش های شیعه نشین شهرهای این کشور همچون ضاحیه قدم زد و با مردمانش هم کلام شد تا پی به گنج نهفته در دل این مردم و این جریان برد، "ابوزینب" روایتگر بخشی از این شاهنامه حماسی عصر معاصر است و از این منظر فیلمی قابل ستایش است.