۱۰ ممنوعیت دارویی برای کودکان

دکتر پیمان ترکمان زاده متولد سال 1357 از فارغ التحصیلان سازمان استعدادهای درخشان است.از بچگی وقتی میپرسیدند میخواهی چه کاره شوی، میگفته « دکتر شکلاتی برای کودکان» او که سلامتی کودکان را موضوع تحقیقات خود قرار داده از 20 سالگی برای ادامه تحصیل به کشور آلمان رفته و پس از اتمام دوره تخصصیاش به ایران بازگشته و هم اکنون در کشورمان مشغول به فعالیت است.

اگر خواستید هر دارویی برای اولین بار به فرزندتان بدهید حتما ابتدا با پزشک معالج او مشورت کنید. یادتان باشد که اگر کودکی به علت مصرف دارویی اشتباهی مسموم شود، واکنشهای مسمومیت در او به مراتب شدیدتر از بزرگسالان است.

آسپیرین یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی است و بزرگسالان معمولا در مواجهه با درد و تب از آن استفاده میکنند؛ اگر کودکتان تب کرد یا بدن درد گرفت به هیچ وجه وسوسه نشوید که به او آسپیرین بدهید زیرا ممکن است سبب ابتلای فرزندتان به سندروم ری شود.

سندروم ری یک بیماری نادر اما قطعا کشنده است. در ضمن آسپرین نام تجاری این دارو است و نام علمی روی برچسب برخی داروها ممکن است با عنوان «سالیسیلات» یا « اسید استیل» درج شده باشد.

بنابراین در صورتی که کودک تب کرد یا دردی داشت ابتدا به پزشک متخصص او مراجعه کنید. در مورد داروهای بدون نیاز به نسخه هم تنها مجازید از ایبوپروفن مخصوص کودکان با دوز مشخص استفاده کنید. یادتان باشد که ایبوپروفن نباید به کودکان زیر 6 ماه داده شود.

انجمن متخصصان کودکان آمریکا (AAP) در مورد داروهای ضدسرفه و ضدسرماخوردگی بدون نیاز به نسخه هشدار داده که پدر و مادرها این داروها را سرخود و بیش از حد به فرزندشان نخورانند زیرا دوز بالای این دو گروه دارویی در بدن کودکان میتواند باعث عوارض جانبی متعددی شود از جمله خواب آلودگی یا بیخوابی، ناراحتی معده، ناراحتیهای پوستی یا کهیر.

همچنین در مسمومیتهای خیلی شدید ممکن است کودک دچار ضربان شدید قلب، تشنج و حتی مرگ شود. شاید این موضوع را باور نکنید اما هرسال هزاران نفر کودک به علت مصرف بیش از حد داروهای ضدسرفه و ضدسرماخوردگی به اورژانس بیمارستانها آورده میشوند.

نباید به فرزندتان داروهای ضدتهوع بدهید مگر اینکه پزشک متخصص کودکان معالج آن را تجویز کرده باشد. معمولا در اکثر کودکان تهوع و استفراغ کوتاه مدت هستند و خیلی زود خودبه خود برطرف میشوند. اگر استفراغ فرزندتان شدید بود و به دلیل دفع زیاد آب، بدنش کم آب شده بود سریع او را به متخصص کودکان نشان دهید.

برخی والدین تصور میکنند اگر داروهای بزرگسالان را نصف کنند و به فرزند خود بدهند به نوعی، داروی مناسبی برای کودکان خود ساختهاند و در هزینه های درمانی هم کلی صرفهجویی کرده اند.

البته این هشدار نه تنها در مورد قرصها بلکه در مورد شربتها، قطره‌ها و آمپولها هم صدق میکند. اگر دارویی مخصوص کودک در خانه دارید و دوز مناسب برای کودک روی آن درج نشده حتما قبل از دادن دارو به فرزندتان با پزشک کودکان معالج او تماس بگیرید.

در بسیاری از مواقع شاهدیم که مادران اگر متوجه شوند همکلاسی فرزندشان یا یکی از بچه‌های فامیل یک بیماری مشابه بیماری فرزند آنها گرفته داروی فرزند خودشان را به مادر کودک بیمار پیشکش میکنند تا ضمن کمک به هزینه‌های درمانی آن خانواده، کار خیری هم کرده باشند.

متاسفانه این بدترین کاری است که میتوانید در حق یک کودک انجام دهید زیرا کودکان هنوز قدرت بیان دقیقی از شرح حال خود ندارند و شما هم از علائم بیماریهای مختلف اطلاعات کافی ندارید.

ممکن است تنها علائم بیماری این دو کودک شبیه هم بوده باشد و بیماریهای مختلفی آنها را ایجاد کرده باشند. تشخیص قطعی بیماری و تجویز دارو برای درمان آن تنها در صلاحیت پزشک متخصص کودکان است.

اگر تاریخ دارویی گذشت دیگر مجاز نیستید آن را مصرف کنید و باید آن را به مراکز دریافت داروهای تاریخ گذشته تحویل دهید. برخی خانواده‌ها تصور میکنند اگر دارو را در یخچال نگاه دارند میتوانند تا ابد از آن استفاده کنند، چنین کاری بازی با مرگ است.

به خاطر بسپارید که تولیدکنندگان دارو با روشهای شیمیایی دارو را از تجزیه و فساد حفظ کردهاند اما این حفاظت تنها تا زمانی است که به عنوان تاریخ مصرف روی دارو درج شده و بعد از این تاریخ ممکن است دارو تجزیه شود و نه تنها اثر مطلوب را در بدن نگذارد بلکه مسمومیت و مشکلات جدی ایجاد کند که البته چنین واکنشهایی در کودکان به مراتب شدیدتر است.

همچنین اگر دارو تغییر بو، مزه یا رنگ داد هم دیگر نباید آن را مصرف کنید. نکته دیگری که لازم میدانم اینجا بگویم تاکید بر نحوه دور انداختن دارو است. لطفا دارو را در سطل آشغال یا فاضلاب نریزید زیرا مواد شیمیایی آن وارد چرخه طبیعت شده و در آینده وارد منابع غذایی فرزندانمان میشود.

میتوانید داروی تاریخ مصرف گذشته خود را به نزدیکترین داروخانه محل زندگیتان تحویل دهید.

استامینوفن از گروه داروهای ضددرد و ضدتب است که پزشک متخصص کودکان در صورت نیاز برای کودک تجویز میکند. این دارو را حتما باید بنا به دستور پزشک و سر ساعتهای مشخص به فرزندتان بدهید.

متاسفانه بارها دیده‌ام که پدر و مادرانی که به تازگی صاحب فرزندی شده‌اند در مراحل واکسیناسیون در مواجهه با درد شدید فرزندشان چندین برابر دوزی که پزشک توصیه کرده به او استامینوفن میدهند تا کودک درد نکشد.

از آنجا که کودکان زیر 5 سال ممکن است هنوز خوب بلد نباشند قرص را با آب قورت دهند دادن چنین دارویی به آنها ممکن است خطر خفگی را به دنبال داشته باشد. اگر انواع شربت یا قطرهای داروی تجویزی در بازار موجود نباشد ممکن است پزشک از شما بخواهد دارویی تجویزی را له کنید و در یک قاشق با یک خوراکی نرم مثل سیب یا شیربرنج مخلوط کنید و به کودک بدهید.

استفراغ نوعی واکنش دفاعی بدن است که برای خالی کردن معده از مواد سمی و مضر انجام میشود اگر فرزندتان حالت تهوع دارد بگذارید در صورت لزوم استفراغ کند.

تنها کافی است سطل یا ظرفی را کنار بستر او بگذارید تا به محض شروع این واکنش، مواد دفعی در سطل بریزند. برخی والدین برای اینکه فرزندشان زودتر از این حالت ناخوشایند راحت شود به او داروی استفراغآور میدهند.

والدین عزیز، بدانید استفراغ عمدی تنها در مورد مسمومیتهای شدید آن هم در بیمارستان زیر نظر پزشکان متخصص سمشناسی و مسمومیت انجام میشود و این عمل شما برای فرزندتان مضر است.

عدهای از والدین برای درمان عفونتهای تنفسی یا زخمهای پوستی و عفونی شده فرزندشان از انواع آنتی‌بیوتیک هایی که در خانه دارند، استفاده میکنند. یادتان باشد که آنتی بیوتیک‌ها از نظر شدت اثر درجه بندی دارند و شما صلاحیت تشخیص نوع و شدت عفونتی را که فرزندتان به آن دچار شده ندارید. به علاوه مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک سبب مقاومت باکتریها به دارو میشود.