چرا "دالایی لاما" دوستان خود را از دست داد / وقتی چهاردهمین حلول منزوی می‌شود

سرویس سیاسی«فردا»: روز 4 سپتامبر باخبر شدیم که آفریقای جنوبی از صدور روادید برای "دالایی لاما"، رهبر بوداییان تبتی و نماد آزادی این منطقه، امتناع کرده است. او قرار بود در چهاردهمین گردهمایی برندگان جایزه صلح نوبل در "کیپ تاون" حضور یابد. همه جا چنین می پندارند - و نماینده "دالایی لاما" در آفریقای جنوبی هم چنین ادعا کرده است - که این تصمیم به روابط اقتصادی آفریقای جنوبی با چین مربوط می شود، کشوری که "دالایی لاما" را یک جدایی طلب می داند .

اگر امروز تیترهای خبری رسانه های جهان را بخوانید، با خودتان فکر می کنید این یک اتفاق بزرگ در مسائل ژئوپلیتیک است . اینطور نیست. همزمان با بازآرایی های ژئوپلیتیک در جهان، "دالایی لاما" در حال از دست دادن دوستان خود در هر گوشه از دنیاست .

" دالایی لاما" کسی بود که همه مایل بودند او را در محفلشان حاضر ببینند. اما پس از ظهور چین به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی، او به مهمانی ناخوانده تبدیل شده است .

در همه جای دنیا، دولت ها در حال محدود کردن روابط خود با او هستند؛ در بعضی موارد به خاطر فشار مستقیم چین، و در موارد دیگر، به خاطر تاثیر تهدیدکننده ای که فشار ایجاد می کند .

چارت زیر را مشاهده کنید که فارن پالیسی تهیه کرده است [میزان ملاقات سران دولت ها با دالایی لاما بین سالهای 2000 تا 2014

در حال حاضر چه کسانی "دالایی لاما" را ممنوع الورود کرده اند؟ پیش از هر چیز باید گفت که امتناع "آفریقای جنوبی"‌ از اعطای ویزا مسئله جدیدی نیست. این بار سوم طی پنج سال گذشته است که آفریقا به خاطر تمکین به "پکن"، مانع از ورود او به کشور شده است. بنابراین تعجب برانگیز نیست که دوست نزدیک دیگر چین، یعنی روسیه، نیز بارها مانع از ورود "دالایی لاما" شده است .

اما کشورهای دیگری هم هستند که از چین ترسیده اند . مثلا بریتانیا. فکر کنید که دولت بریتانیا احساس غرور کند از اینکه از شرق آسیا دستور بگیرد. اشتباه فکر نکرده اید اگر منظورتان ماه مه 2013 است، وقتی که "دیوید کمرون" نخست وزیر بریتانیا با "دالایی لاما" دیدار کرد، حتی پس از آنکه "پکن" به او هشدار داد که چنین نکند. اما پس از آن، چین روابط دیپلماتیک خود را قطع کرد، و دولت "کمرون" یک سال وقت صرف کرد تا دوباره دل "پکن" را به دست آورد. بخشی از این بازیابی مرتبط با تعهدی بود که "ویلیام هیگ" صادر کرد، مبنی بر اینکه دولت بریتانیا "از حساسیت مسائل مرتبط با تبت کامل آگاه" است و "چنین مسائلی را به طور مناسب و بر مبنای احترام به دغدغه های چین مدیریت" خواهد کرد .

سناریوی بسیار مشابهی در سال 2010 بین چین و دانمارک رخ داد، و تا پیش از تصمیم آفریقای جنوبی، جدیدترین بی اعتنایی دیپلماتیک به دالایی لاما در یک کشور دیگر اسکاندیناوی صورت گرفت که به خاطر گشودگی، مدارا و رفاه اجتماعی اش محبوب است: نروژ

درست است. وقتی "دالایی لاما" در ماه مه 2014 به نروژ سفر کرد، مسئولان دولتی اجازه ورود او به کشور را دادند اما از ملاقات با او اجتناب کردند . دلیل آن پیامد اهدای جایزه صلح نوبل به "لیو شیائوبو" معارض چینی در سال 2010 بود. می دانید که، اعضای کمیته جایزه صلح که برنده را انتخاب می کند از سوی پارلمان نروژ منصوب می شوند و حتی با اینکه این کمیته هیچ ارتباط رسمی با دولت نروژ ندارد، واکنش چین به این جایزه، اعمال محدودیت تجاری بر محصولات نروژی و محدود کردن تبادلات فرهنگی و دیپلماتیک بود .

نروژ نمی خواست همان خطا را دوباره مرتکب شود. بنابراین وقتی دالایی لاما در سال 2014 قصد سفر داشت، به او اجازه ورود دادند، اما فاصله خود را از او حفظ کردند .

" ارنا سولبرگ" نخست وزیر نروژ رسما تایید کرد که روابط دیپلماتیک با چین دلیل فاصله ی دولت او با "دالایی لاما" بوده است. او به خبرنگاران گفت: "اینطور نیست که چین به ما گفته باشد ما نمی توانیم با دالایی لاما ملاقات کنیم. فقط می دانیم که اگر چنین کنیم، برای مدت بیشتری در یخبندان خواهیم ماند ."

اگر همه این فشارهای اقتصادی هم منجر به تخریب نفوذ جهانی "دالایی لاما" نشود، خود مداخله ی چین در سلسله جانشینی تبت ممکن است به ثمر برسد. "دالایی لاما"ی فعلی که نام مذهبی اش "تنزین جیاتسو" است، چهاردهمین تناسخ (حلول) است. او در 1937 شناسایی شد، و "پکن" اعلام کرده است که این کشور اختیار نصب پانزدهمین "دالایی لاما" پس از مرگ او را دارد .