سلامت را می‌دهند با خیال زیبایی

فارس: تب جراحی زیبایی به سرعت مافوق نور در حال رشد است. کسی منکر زیبایی نیست بلکه صحبت بر سر این است که زیبایی به چه قیمتی. متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که متخصصان و جراحان غیرمرتبط نیز به خود اجازه ورود به حیطه جراحی زیبایی را داده‌اند که این امر علاوه بر بی‌اعتبار کردن جامعه پزشکان، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بیماران و مردم وارد کرده تا جایی که حاصل برخی از این جراحی‌های غیرتخصصی به نقص عضو نیز منجر شده است. تب روزافزون مردم به خصوص در میان جوانان برای انجام جراحی‌ زیبایی، سردرگمی خانواده‌ها برای یافتن پزشک ماهر از بین این همه آگهی‌های رنگارنگ و هزینه متفاوت یک میلیونی تا چند 10 میلیونی و اخبار مختلف در صفحه حوادث، سایت‌ها و روزنامه‌ها و وجود پرونده‌های متعدد تخلفات پزشکی در دادسرای جرائم پزشکی و سازمان نظام پزشکی شاید امروز جراحی زیبایی را به یکی از معضلات حوزه سلامت تبدیل کرده است. *‌ جراحی‌های مرگبار همه بارها اخبار و حوادث ناشی از جراحی‌های زیبایی توسط افراد غیر متخصص را شنیده‌ایم، حوادثی که نه فقط به از دست دادن زیبایی و سلامت و سوء استفاه های مالی بلکه به مرگ بیماران هم ممکن است منجر شود. * جراحی‌های زیبایی واقعی علی برای دومین بار است که به مطب پزشک آمده؛ می‌گوید: می‌خواهم از شر این دماغ بزرگ خلاص شوم. وقتی هم به جمع بچه‌ها می‌روم می‌گویند علی دماغ عقابی آمد. عینک می‌زنم شاید کمی از بزرگی دماغم بکاهد از کنایه و طعنه‌های دیگران خسته شده‌ام. عبدالجلیل کلانتر هرمزی، فوق تخصص جراحی پلاستیک می‌گوید: در بخش جراحی بینی با دو دسته افراد مواجه‌ایم؛ دسته اول که 20 تا 30 درصد افراد را تشکیل می‌دهد به دلیل عیب اسکلتی یا مادرزادی به بزرگی بینی و عدم تناسب بینی دچار هستند یا اینکه افرادی هستند که دچار انحراف بینی و شکستگی واضح در بینی هستند.این افراد بیشترین سود را از عمل جراحی بینی می‌برند چرا که عیب بینی‌شان تصحیح شده و در ثانی ظاهر بینی‌شان نیز جذاب می شود. استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد:‌ دسته بعد که بیشترین آمار مراجعه کنندگان عمل جراحی بینی را دارند افرادی هستند که صرف زیبایی محض مراجعه می‌کنند که اگر عمل جراحی هم نکنند اتفاق خاصی برایشان رخ نمی‌دهد. *‌ جراحی‌های کاذب بهاره از دوست دانشگاهی‌اش می‌گوید که بعد از عمل بینی آن قدر دماغش خوش‌ترکیب شده بود که همه بچه‌ها هوس کردند دماغشان را عمل کنند. او می‌گوید: من هم قصد دارم جراحی بینی را امتحان کنم اما چون پولش را ندارم با دکتری صحبت کرده‌ام که هزینه‌ عمل را به صورت قسطی بپردازم. از او می‌پرسم: مگر مجبورید که عمل کنید شما که بینی مناسبی دارید؟ می‌گوید: به کلاسش می‌ارزد. تازه همه می‌گویند بهاره چقدر پولدار است که توانسته دماغش را عمل کند. الهه هم که شاهد گفت‌وگوی ماست، می‌گوید: از قیافه‌ام خسته‌ شده‌ام می‌خواهم برای تنوع هم که شده یکسری تغییرات در صورتم انجام دهم. حمید یعقوبی رئیس انجمن روانشناسی بالینی ایران می‌گوید: زیبایی یکی از مؤلفه‌هایی است که بخشی از هویت افراد را تشکیل می‌دهد. وی می‌افزاید: بخشی از هویت افراد، هویت تصویری است یعنی تصوری که افراد از اجزای بدن خود دارند؛ اما اینکه تا چه حد لازم است به آن پرداخته شود در روان سالم یا بیمارگونه فرد تجلی پیدا می‌کند. او اضافه می‌کند:‌ متأسفانه در جامعه ما وضعیت جسمانی به صورت تصویری از صورت و بینی به طور خاص و به عنوان مرکز صورت انعکاس می‌یابد و افرادی که از نظر ویژگی شخصیتی داشته‌های پایین‌تری دارند به جسمشان بیشتر توجه کرده و به دنبال اصلاح و زیباتر سازی اعضای بدن خود می‌روند. یعقوبی در ادامه به اختلال «بدشکلی بدنی»‌ اشاره می کند و می‌گوید: عمل جراحی زیبایی در افرادی که به این عارضه دچار هستند بیشتر رخ می‌دهد چرا که این افراد فکر می‌کنند که بخشی از بدنشان دچار عیب است مثلاً دماغ خوبی ندارند یا دماغشان زشت جلوه می‌کند و می‌خواهند از طریق تغییر جسم و انجام جراحی زیبایی عزت نفس‌شان را افزایش دهند. یعقوبی پدیده مد و مدگرایی و تعاملات اینترنتی و ماهواره‌ای را در افزایش عمل جراحی کاذب مؤثر دانست و افزود: افراد بدانند مرام، جایگاه خانوادگی و شخصیت اجتماعی است که به افراد عزت نفس می‌دهد نه تغییرات ظاهری. غلامحسن نیک‌نژاد، معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی نیز در رابطه با عمل جراحی بینی گفت: جراحی بینی که فقط صرف زیبایی بینی انجام شود یک جراحی اورژانسی نیست که اگر انجام نشود فرد را دچار مشکل سازد. وی می‌گوید: متأسفانه رقابت در جامعه پزشکان و چشم و هم چشمی، مسائل فرهنگی و اجتماعی به علاوه مسائل روحی و روانی در جامعه بیماران باعث انجام جراحی‌های کاذب می‌شود. معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی می‌افزاید: 2 سال پیش با متخصصان انجمن روانپزشکی نشستی داشتیم و قرار شد با بیماران متقاضی عمل جراحی زیبایی قبل از عمل گفت‌وگو داشته باشیم بعد از این نشست‌ها، متخصصان روانپزشکی اعلام کردند که این افراد مشکل روانی دارند و نیاز به عمل جراحی ندارند. بعد از دو تا سه جلسه مصاحبه و گفت‌وگو و بیان دلایل متقاضیان عمل جراحی و از طرف دیگر بازگو کردن عوارض حاصل از عمل جراحی کاذب، 70 درصد از افرادی که متقاضی عمل جراحی زیبایی بودند از انجام عمل جراحی زیبایی انصراف دادند که این عملکرد نشان‌دهنده مسائل و درگیری روحی و روانی این افراد برای انجام اعمال جراحی زیبایی است. * اسیر جراح‌نماها مرد با یک بغل پوشه و پرونده وارد مطب می‌شود. منشی به او تأکید می‌کند که نوبت ویزیت آقای دکتر از یکسال قبل رزرو شده است اما مرد التماس‌گونه می‌گوید تا آخر وقت می‌نشینم و اگر یکی از بیماران نیامد به جای او می‌روم. مرد روی صندلی کنار پسر جوانی می‌نشیند کم کم صحبت‌شان گل می‌اندازد. مرد درد دل می‌کند. مطب ساکت می‌شود. مرد می‌گوید: چندی پیش دخترم در یکی از تست‌های بازیگری قبول شد و از آنجا که به او گفته بودند شباهت اندکی به یکی از بازیگران مطرح سینما دارد او هم تصمیم گرفت تا با تقلید از حرکات این بازیگر و انجام جراحی، بیشتر شبیه این بازیگر مشهور شود چرا که تصور می‌کرد این کار باعث موفقیت بیشترش شود. به اصرار دخترم برای انجام جراحی زیبایی به چندین پزشک متخصص مراجعه کردیم اما هزینه‌های درخواستی آنها بسیار بالا بود و ما توان پرداخت نداشتیم. مدتی بعد با دیدن آگهی‌های یک پزشک که در مجلات مختلف چاپ شده بود با او تماس گرفتیم و از آنجایی که این پزشک تنها نیمی از هزینه‌های سایر پزشکان را به عنوان دستمزد عمل جراحی درخواست می‌کرد به او مراجعه کردیم، غافل از اینکه او اصلاً در زمینه جراحی زیبایی تخصصی ندارد. مرد آهی می‌کشد و می‌گوید پس از عمل جراحی چهره دخترم شبیه آن بازیگر سینما شد. اوایل دخترم از این موضوع بسیار خوشحال بود اما پس از گذشت 2 ماه متوجه اختلالات شدید در دستگاه تنفسی او شدیم چرا که بینی‌اش از حالت طبیعی و فرم اصلی خارج شده بود. علاوه بر آن صورتش دچار چروکیدگی شده بود و اختلالات تنفسی‌اش به حدی افزایش یافته بود که ناچار تحت درمان پزشکی دیگری قرار گرفت تا دی که به دادسرای جرائم پزشکی شکایت کردیم؛ امروز هم به اینجا آمده‌ام تا آقای دکتر پرونده پزشکی دخترم را ببیند شاید بتواند برای مشکلات تنفسی او راه‌حل تازه‌ای ارائه کند. ابراهیم رزم‌پا،عضو هیئت مدیره انجمن راینولوژی ایران می‌گوید: آمار شکایات روبه افزایش است چرا که اولاً تعداد عمل‌های جراحی زیبایی افزایش یافته و از سوی دیگر پزشکانی که دست به جراحی بینی می‌زنند نیز بیشتر شده‌اند. دبیر علمی چهارمین کنگره بین‌المللی راینولوژی ادامه داد: البته ریشه و اساس شکایت، عدم تفاهم دوجانبه است چرا که ممکن است عمل بینی خوب انجام شده باشد اما انتظار بیمار برآورده نشده باشد یا اینکه بیمار درست توجیه نشده باشد. وی مهم‌ترین عوارضی را که در جراحی بینی افراد با آن مواجه می شوند مربوط به راه تنفسی می‌داند و می‌گوید: گرفتگی بینی، چسبندگی داخل بینی، برداشتن غضروف اضافه از بینی، خشکی و خونریزی از عوارضی است که عملکرد بینی را مختل می‌سازد. وی اضافه می‌کند: عارضه بعدی مربوط به شکل ظاهری بینی بعد از عمل جراحی است که بعضی اوقات مشکل آن قدر زیاد و واضح است که نیاز به اظهارنظر بیمار ندارد. عبدالجلیل کلانتر هرمزی، جراح پلاستیک و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با بیان این مطلب که بعضی از افراد سلامت را با زیبایی عوض می‌کنند، می گوید: ‌افرادی که خواهان جراحی کاذب بینی هستند مسلم است که بعد از عمل جراحی دچار نارضایتی می‌شوند. کلانتر هرمزی تصریح می‌کند: در برخی موارد ما با جراحانی مواجه‌ هستیم که خود را ملزم می‌دانند که اصول اولیه را رعایت کنند تا به واسطه آن سلامت بیمار حفظ شود. بنابراین در طی عمل به سالم ماندن اسکلت بینی و باز بودن راه هوایی و تناسب بینی در صورت شخص می‌اندیشند اما در مقابل بیمار که به دنبال یک زیبایی حداکثری است بعد از عمل اظهار نارضایتی می‌کند چرا که حاضر است از سلامت خود بگذرد. استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد: اختلالات تنفسی مهمترین عارضه جراحی‌های بینی است چرا که بینی بعد از عمل کوچک می‌شود و به طبع آن راه‌های هوایی محدود و نازک می‌شود و ورود و خروج هوا کمتر می‌شود. وی می‌افزاید: متأسفانه افراد مصرند که بینی‌شان بیش از حد کوچک شود و به نازک شدن راه تنفسی نمی‌اندیشند که در نهایت دچار یک بینی کوچک و باریک می‌شوند که حتی با عمل‌های متعدد دیگر نیز نمی‌توان آن را درست کرد. فوق‌تخصص جراحی پلاستیک، عارضه سوم جراحی زیبایی بینی را ناهنجاری در زیبایی بینی اعلام می کند و می‌افزاید: این مشکل ناشی از انتخاب جراح نامناسب است چرا که عمل توسط جراح ناشی که اصول جراحی زیبایی را نمی‌دانسته انجام شده و به چارچوب اصلی بینی صدمه وارد شده و باعث شده که بینی کج و معوج شود که درست کردن آن بینی هم به چندین عمل زیبایی نیازمند است. کلانترهرمزی مشکل بعدی ناشی از جراحی زیبایی ناموفق را عدم تناسب بینی در صورت می داند و می‌گوید: یک صورت مناسب باید یک بینی متناسب نیز داشته باشد یک بینی که با لب، چشمان و کل صورت تناسب داشته باشد. ابراهیم رزم‌پا، عضو هیئت مدیره انجمن راینولوژی ایران نیز به افراد توصیه کرد که برای انتخاب جراح اصلح بیشترین تلاش را داشته باشند. وی افزود: متأسفانه امروزه پزشکان از هر دسته‌ای به خاطر منافع مادی به خود اجازه می‌دهند که دست به جراحی بینی بزنند. دبیر علمی چهارمین کنگره راینولوژی ادامه داد: برای انتخاب پزشک باید به دو مورد توجه کرد یکی بحث مجوز و مدرک پزشکی است که باید مورد تأیید وزارت بهداشت باشد و مورد دیگر تخصص و تجربه جراح است چرا که بسیاری از افراد مدرک جراحی را دارند اما تجربه کافی را ندارند. وی می افزاید: جراحان گوش و حلق و بینی در دوره تخصصی خود دوره‌های تئوری نظری و عملی جراحی بینی را گذرانده‌اند اما در انتخاب جراح این مهم است که جراح به جز مجوز چقدر تجربه در انجام عمل جراحی بینی دارد. رزم‌پا ادامه می‌دهد: افراد نباید گول تبلیغات ماهواره‌ای را بخورند چرا که هیچ پزشک مجرب و شاخصی خود را تبلیغ نمی‌کند. کلانترهرمزی در پاسخ به پرسش فارس درباره اینکه کدام دسته از جراحان برای انجام عمل جراحی بینی مناسبند، اعلام کرد: البته جراحان پلاستیک عضو ثابت و غیرقابل تغییر جراحی بینی هستند اما به نظر من آن پزشکی که در دوره تخصصی خود آموزش کافی را دیده باشد و تبحر کافی را نیز داشته باشد و بتواند از عهده عوارض جراحی بینی بر بیاید می‌تواند جراحی بینی را انجام دهد چرا که قطعاً باید خود او پاسخگوی عمل و عواقب آن باشد. غلامحسن نیک‌نژاد، معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی نیز درباره انتخاب جراح مناسب برای عمل بینی می‌گوید: طبق مصوبه سازمان نظام پزشکی هر فردی که دانشنامه دکترای پزشکی را از دانشگاه علوم پزشکی گرفته باشد و پروانه مطب نیز داشته باشد و از سازمان نظام پزشکی شماره نظام پزشکی را دریافت کرده باشد می‌تواند هر کار پزشکی را انجام دهد منوط به دو شرط ؛ نخست آن که شاکی خصوصی نداشته باشد و دیگر اینکه موازین علمی را رعایت کرده باشد. نیک‌‌نژاد به تداخل سه رشته گوش و حلق و بینی، جراحی ترمیمی و زیبایی و جراحی فک و صورت برای انجام عمل جراحی بینی اشاره می‌کند و می افزاید: متأسفانه به دلیل کثرت عمل جراحی بینی آمار شکایت از جراحی بینی در رده هشتم قرار دارد. وی ادامه می‌دهد: البته این آمار نهایی نیست و فقط آمار مندرج در سازمان نظام پزشکی است چرا که ممکن است تعدادی برای شکایت به شورای حل اختلاف یا دادسرای ویژه جرائم پزشکی مراجعه کرده‌ و پرونده تشکیل داده باشند یا اینکه افرادی ممکن است اصلاً برای شکایت اقدام نکنند. البته شاکیانی نیز داریم که با وعده و وعید جراح برای عمل ترمیمی دوم و سوم از شکایت انصراف می‌دهند. نیک‌نژاد با بیان این مطلب که برای عمل جراحی زیبایی تعرفه پزشکی نداریم، می افزاید: 800 هزار تومان تا بی‌نهایت تعرفه عرف جراحی زیبایی است که بسته به اینکه جراح چه کسی باشد چقدر مشهور باشد، در کجا جراحی کند، در مرکز استان باشد یا پایتخت، متغیر است. معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی به عوارض عمل جراحی بینی از جمله عدم تقارن دو سوراخ بینی، سختی نفس کشیدن، سر دردهای شدید و کم شدن دید چشم اشاره می‌کند و می‌گوید: این مسائل از عمده شکایات بارز عمل جراحی بینی است که باعث شده شکایات جراحی بینی در ردیف هشتم شکایات قرار بگیرد.