گرما به سیبری هم سر زد!

همشهری آنلاین: شاید تصورتان از سیبری منطقه‌ای برفی و بورانی باشد، با مجموعه‌ای از ساختمان‌ها که محل سکونت طردشدگان از جامعه روسیه است. اما این هفته اینگونه نبود. این هفته در نوریلسک، شمالی‌ترین شهر بزرگ در جهان، و دومین شهر بزرگ واقع در شمال مدار قطبی، و مکان یکی از همان گولاگ‌های مشهور روسیه، دما به 32 درجه سلسیوس رسید. در حالیکه در شرایط معمول دما در حد 15 درجه سلسیوس است. "سیبرین تایمز" (وب‌سایت خبری آنلاین به زبان انگلیسی که شش منطقه زمانی سیبری را پوشش می‌دهد) در گزارشش درباره اوج گیری گرما عکس مردمی را منتشر کرد که در کرانه‌های دریاچه بایکال حمام آفتاب می‌گیرند. این وب‌سایت نوشت: "میانگین درجه حرارت در ماه ژوئیه (تیر) 13.6 درجه سلسیوس است، اما اکنون دما به 32 درجه سلسیوس رسیده است، که فاصله‌ای بسیار با کمترین درجه حرارت ثبت‌شده در این منطقه یعنی منهای 61 درجه سلسیوس دارد. بالاترین درجه حرارت ثبت‌شده در این منطقه 31.9 درجه سلسیوس بوده که بیش از سه دهه پیش ثبت شده است. البته تلویزیون نوریلسک درباره این رکورد دما نظر دیگری دارد: "به گفته هواشناسان چنین دمای بالایی در موارد دیگری هم در این منطقه رخ داده است. برای مثال در ژوئیه 1979 دما تا 32 درجه سلسیوس بالا رفت. ماریا کورینا، رئیس مرکز هواشناسی تایمیر می‌گوید: "تنها تفاوتی که گرمای امسال با موارد پیشین دارد، این است چنین دمای بالایی برای پنج روز طول کشیده است. از 1972 تاکنون چنین وضعیتی در نوریلسک رخ نداده است." سایت Weather Underground موج گرمای عجیب در این منطقه در روز چهارشنبه (24 ژوئیه) را توصیف کرده است. این سایت می‌نویسد: "این موج گرمای غیرعادی و شاید بی‌سابقه در منطقه مرکزی قطبی روسیه ادامه دارد. در برخی از نقاط برای 10 روز مداوم است که درجه حرارت بالای 30 درجه است. حریق‌های بزرگ در بیشه‌های تایگا بروز کرده است. این موج طولانی گرما نتیجه یک "گنبد" گرمایی (heat dome) شدید و طولانی مدت است که روی بخش شمال مرکزی سیبری مستقر شده است." شهر نوریلسک 175000 نفر جمعیت دارد که عمدتا در معادن نیکل کار می‌کناین شهر در زمان استالین محل ارودگاه نوریلاگ بود که ساکنان تبعیدی‌اش به ایجاد معادن نیکل کمک کردند. این شهر در سال 2007 به عنوان یکی از 10 نقطه جهان با بیشترین آلودگی نامبرده شد. این شهر در حدود 300 کیلومتری شمال مدار قطبی است و بر روی زمین به شدت منجمد و مداوما یخزده‌ای بنا شده است که تحمل وزن زیربناها و ساختمان‌های شهر را دارد. به عبارت دیگر دوره‌های طولانی درجه حرارت بالا برای این شهر سرنوشت خوبی رقم نخواهد زد. اما آیا چنین وضعیت ناشی از تغییرات آب و هوای جهانی است؟ دانشمندان خواهند گفت که موارد منفرد رویدادهای آب وهوایی را نمی‌توان مستقیما به گرمایش جهانی ربط داد. "گنبدهای گرمایی" - ایجاد سیستم‌های پرفشار گسترش‌یافته در بخش میانی و بالایی جو که آب و هوای گرم را به سمت سطح زمین می‌رانند و در آنجا نگاه می‌دارند- پیش از دوزه سوزاندن زغالسنگ و نفت هم ایجاد می‌شده‌‌اند. اما آنها متذکر خواهند شد که گرمایش جهانی باعث می‌شود که رویدادهای آب و هوایی شدت بیشتری پیدا کنند. بنابراین، درست است که گنبد گرمایی در زمان‌های پیشین هم وجود داشته است، اما گنبد گرمایی در یک جو بسیار داغتر طبیعتا به معنای درجه حرارت بسیار بالاتر در سطح زمین خواهد بود.